كوكونىستەر الىپ تۇرمىن. ساتۋشى جاس جىگىت كوكەنىستەردى تارازىعا تارتىپ جاتىر. مەن داۋىستاپ ساناي باستادىم.
- اپاي، ماعان سەنبەسەڭىز بىرگە سانايىق، - دەدى ساتۋشى.
- ماسەلە سەنگەندە ەمەس. ماسەلە - مەنىڭ جادىمدا. مەن ءوزىمنىڭ جاستىعىمدى ساقتاعىم كەلسە، اۋەلى جادىمدى ساقتاۋىم كەرەك. ول ءۇشىن مىيعا ارنالعان جاتتىعۋلاردى ىستەۋگە əدەتتەنۋىم كەرەك. داۋىستاپ ساناۋ - ول كەرەمەت جاتتىعۋ. ونى تەك كەرەك جاعدايدا ىستەسەڭ بولدى. - دەدىم.

- اپاي، جادىڭىزدى جاتتىقتىرامىن دەسەڭىز، قۇراندى جاتتاڭىز! - دەدى ساتۋشى جىگىت. بۇل جاۋاپتى ەستىگەندە قانىم لەزدە مىيما شاۋىپ، مەنى سوعىسقا دايارلانعانداي ءورشىتىپ əكەتتى... قالايشا وسى ءسوزدى جاپ-جاس قازاقتىڭ جىگىتى ايتۋى مۇمكىن ەدى؟ قۇلاعىمنان قۇلاققاپتى شىعارعانىم بىلەكتى سىبانعانداي بولدى. بالانى باسىنان اياعىنا دەيىن لەزدە شولىپ شىقتىم. ساقال مۇرتى جوق، جاسى كوپ بولسا جيىرمانىڭ و جاق، بۇ جاعىندا....

- سەن قازاقسىڭ با؟

- ارينە، قازاقپىن...

- قازاقتار بالالارىنا قانداي ەرتەك ايتىپ وسىرەدى؟

- ەسىمدە جوق. تالاي ەرتەك ايتقان شىعار.

- قازاقتار بالالارىنا "باتىرلار جىرىن" ايتىپ وسرەدى. قاي جىردى بىلەسىڭ؟

- ەستىدىم، بىراق، جاتقا بىلمەيمىن.

- قازاق بالاسى تۋعانىنان باتىرلار جىرىن ەستىپ، ەسىندە ساقتاپ وسەتىن. سول جىرلار "بابالار ءسوزى"  دەگەن جيناقتا شىعاردى. ول جيناق 100 تومنان استى، ولاردىڭ بارلىعىن ەستە ساقتاۋ ءۇشىن نە دەگەن جاد كەرەك دەسەڭشى! ولاردى قارت اجەلەر جاتقا بىلەتىن. نەمەرەلەرىنە سولاردى اندەتىپ ايتىپ ۋاتاتىن، سونىمەن جانىن سۋسىنداتاتىن، سولاردى قانىنا سىڭىرەتىن. نە ءۇشىن؟

- نە ءۇشىن؟

- باتىر بولىپ ءوسسىن دەپ! ەل تىرەگى، ەل جەتەكشىسى، ەل باسى بولسىن دەپ. ال سەن قۇراندى جاتتا دەيسىڭ. قۇراندا ادام قۇل بولسىن دەيدى. سوندا سەن قۇلسىڭ با؟

- قۇراندا "ادامنىڭ قۇلى بولما، اللانىڭ قۇلى بول", دەيدى.

- بۇل سوزدەن ماعىنا وزگەرمەيدى. ء"يتىسىڭ، ءيتسىڭ" دەپ - ادامعا ايتا بەرسەڭ، ادام ءبىر كۇنى ۇرە  باستايدى. ادام - ول وتە كۇردەلى جاراتىلىس. بارلىق ادامنىڭ تەگى بىردەي، تەك مىيىنا "قۇيىلعان اقپارات" قانا ءار ءتۇرلى. سول "اقپارات" ادامدى باسقارادى. ءبىرىن قۇل قىلادى، ءبىرىن ۇل قىلادى.

تاريحتى دۇرىس وقىعان بولساڭ، وندا قازاقتار كوشپەندى ەل بولعانىن بىلەسىڭ. كوشپەندى دەگەن - ۇلان-عايىر جەردى سىعاندار سياقتى شارلاپ ءجۇرۋ ەمەس، ول، قازاق ءۇشىن - ۇلى دالا يگىلىگىن يگەرۋدىڭ ىقتيمال جانە وتە ءتيىمدى، تابيعاتقا ەڭ ۇيلەسىمدى امالى. قازاقتىڭ كونەدەن ىستەگەن تىرلىگىن ادامزات تەك بۇگىن عانا ءتۇسىنىپ، باعالاپ جاتىر. بىراق، كوشپەندى ەل بۇرىننان باسىمدىق تانىتىپ، باسقانشى وتىرىقشى ەلدەردى جەڭىپ، باعىندىرىپ، باسقارىپ كەلگەن. ولاردى قۇل قىلعان. سول قۇلدارعا ءوزىنىڭ باسىمدىعىن مويىنداتۋ ءۇشىن - ولاردى "قۇدايدىڭ قۇلىسىڭ" دەپ قانا كوندىرە العان. ال بۇگىن سول قۇلدار ەندى تۇركى ۇرپاعىن قۇلسىڭ دەپ، باسىنعىسى كەلەدى. ءبىزدىڭ ءبىلىمدى، العىر جاستارىمىز سوعان يلانىپ، وزدەرىن قۇل قىلعىسى كەلەتىنىن قالاي تۇسىنۋگە بولادى؟! -
يا، مەن وسى سوزدەردى قىزبالانىپ ايتتىم.
- سوندا ارابتاردى باعىندىرىپ، تۇرك قاعاناتىن قۇرعان ەلدىڭ تۇقىمى ەندى ءوزىن ءوزى جويىپ، ارابتارعا، ولاردىڭ جالعان دۇنيەتانىمىنا قۇل بولماقتارىن ەش تۇسىنبەي، جويىلىپ كەتۋى كەرەك پە ەدى؟ سول ارابتار ءۇشىن قىرعىن مايدانعا شىعىپ، تەككە ءولىپ كەتۋى كەرەك پە ەدى؟

- قۇداي ساقتاسىن، اپا! ولاي بولمايدى!

- وندا "باتىرلار جىرىن" جاتتا، قۇراندى ەمەس!

- يا، ەندى مەن "باتىرلار جىرىن" جاتتايمىن! مەن - تۇركى ۇرپاعىمىن! - دەدى جاس جىگىت.

- باقىتتى بول، بالام! قازاقتىڭ نەسىبەسى مول، باتاسى - كيەلى، بولمىسى - بەرەكەلى. سول مول قازىنادان ءتاڭىرىمىز ءبىزدى ايىرماسىن!

ايگۇل قوقاي

FB-داعى پاراقشاسىنان الىندى