وسى ءبىر ماسەلە كوپتەن بەرى كوكەيىمىزدەن كەتپەي قويعان ەدى. ول -- وڭتۇستىكتەگى قالىڭ ورنالاسقان اعايىننىڭ ءبىر بولىگىن وسىنداعى بوساپ قالعان اۋىلدار مەن جۇمىس ورىندارىنىڭ ورنىن تولتىرىپ، تەرىستەكتەگى جەرىمىزدىڭ ىرگەسىن بەكىتۋ. مۇنداعى بوتەن ۇلتتىڭ وكىلدەرى قازاقستاندى وتانىم دەپ سانامايتىندىقتان كورشى ەلگە قاراي كوش باسىن تۇزەگەلى قاشان. ولار ءبىر كەزدەرى، ءتىپتى، ۇدەرە كوشىپ، تالاي اۋىلدار قاڭىراپ قالدى. ول ءۇردىس قازىر دە جۇرۋدە. ەندى مۇندا ولاردىڭ تەك تاياققا سۇيەنگەن كارى-قۇرتاڭدارى مەن بيزنەسىن ويداعىداي جۇرگىزىپ وتىرعاندارى عانا قالدى. ولاردىڭ دا تۇپكى ويى تۇسىنىكتى. ءسال قىسىم كوردىم دەپ ەسەپتەسە بولعانى مىنا تاياق تاستام جەردە تۇرعان شەكارادان اسىپ جۇرە بەرەدى. جانە دە بوس كەتپەيدى. ءارتۇرلى قۋلىق-سۇمدىقپەن جيناعان مول دۇنيەسىن وزىمەن بىرگە الا كەتەدى. شەكارا دەگەننىڭ ەڭ الىسى 200 شاقىرىمنان اسپايدى. ال قالتاسىندا قوس ازاماتتىقتىڭ قۇجاتى جۇرگەندەردى ساناپ جاتقان دا ەشكىم جوق. وندايلاردىڭ كەيدە تەك كەزدەيسوق جاعدايدا بەت-بەينەسى اشىلعاندا عانا سانىمىزدى سوعىپ قالامىز. ءبىر عانا فاكتى. وتكەندە وسى قوستانايداعى قالامىزدى سۋمەن جابدىقتايتىن اسا ءىرى مەكەمە، قارجى اينالىمى ميللياردارتتاردى قۇرايتىن «تازالىق-2012» جاۋاپكەرشىلىگى شەكتەۋلى سەرىكتەستىگى وسىنداي قوس ازاماتتىعىن جاسىرعان ءبىر قۋدىڭ قولىنا كەتىپ قالا جازدادى. ونىڭ ءوزى دە ەكىنشى ساتىپ الۋشىنىڭ تەندەردىڭ ءتارتىبى بۇزىلعاندىعى جايلى قايتا-قايتا ارىز جازىپ، اقىرى جوعارعى سوتقا جەتكەندە عانا انىقتالعان. ال ولار دا بايقاماسا شە؟ سوندا دەيمىز-اۋ، جەرگىلىكتى كوشى-قون پوليتسياسى مەن كنب سەكىلدى ۇيىم قايدا قاراعان دەگەن ساۋال تۋادى. «باقساق، باقا ەكەن» دەگەندەي، ماسەلەنىڭ ءتۇپ قازىعى قازاقستان مەن رەسەي اراسىندا ازاماتتىقتى انىقتاۋ جونىندەگى شارتقا كورشىمىزدىڭ قول قويماعاندىعىندا ەكەن. ەندى ولار بىزگە قازاقستانننىڭ قانشا ازاماتىنىڭ ءتوس قالتاسىندا رەسەيدىڭ تولقۇجاتى بار ەكەندىگىن قۇپيا ۇستاپ، ايتپايدى.ولاردىڭ جىمىسقى ويى تۇسىنىكتى. «ءبىز اقىرىنداپ ەشكىمگە بىلدىرمەي ازاماتتىعىمىزدى بەرە بەرەيىك. كورشى ەلدەردەگى قالتالىلارىمىز ونداعى ستراتەگيالىق ءمانى بار وبەكتىلەردى ساتىپ الىپ، بىزگە قاراي باعىتتاي بەرسىن» دەگەن الىستى  قامتىعان قاۋىپتى يدەولوگيا. ونىڭ جەمىسىن كورىپ تە وتىر. رەسەي ازاماتتىعىنىڭ كەزىندە سولتۇستىك وسەتيا مەن قىرىم جۇرتىنا جاپپاي تاراتىلعاندىعىن، كەيىن وسىنى سىلتاۋ ەتىپ سولتۇستىكتەگى كورشىمىز ولاردى وزدەرىنە قوسىپ العاندىعىن كوپشىلىك ۇمىتپاعان بولار.

مىنە وسىنداي قاۋىپتىڭ الدىن الۋدىڭ بىردەن ءبىر جولى – وڭتۇستىكتەگى باۋىرلارىمىزدى وسىندا جاپپاي قونىستاندىرۋ. بۇل باعىتتا كوش قوزعالعان سىڭايلى. الداعى 5 جىلدىڭ ىشىندە قوستاناي وبلىسىنا 10 مىڭ وتباسى ءبىرجولاتا كوشىپ كەلمەك. ال بيىلدىڭ وزىندە 30-عا تارتا وتباسى وڭىرىمىزگە ات باسىن تىرەيتىن كورىنەدى.

--قازاقستاندا 2017-2021 جىلدارعا ارنالعان كوشى-قون ساياساتىنىڭ تۇجىرىمداماسى قابىلداندى، - دەيدى قوستاناي وبلىستىق ىشكى ىستەر باسقارماسى كوشى-قون قىزمەتى باسقارماسىنىڭ باستىعى  قايرات دۇتباەۆ. — مۇندا ىشكى كوشى-قون ۇردىسىنە ەرەكشە نازار اۋدارىلعان. جاسىراتىن نەسى بار، بۇرىن ءبىز سىرتقى كوشى-قون ماسەلەسىنە كوبىرەك كوڭىل بولەتىنبىز.

اتالعان تۇجىرىمداماعا سايكەس قوستاناي وبلىسى ەندى ەلىمىزدىڭ وڭتۇستىك وبلىستارىنداعى باسى ارتىق جۇمىس كۇشتەرى ورانالاستىرىلاتىن ايماق بولىپ بەكىتىلدى. بۇگىندەرى وبلىسىمىزدىڭ بارلىق قالالارى مەن اۋداندارىنا ىشكى ميگرانتتاردى قابىلداۋ جونىندەگى كۆوتا بەلگىلەنگەن. بۇل جۇمىستىڭ وڭاي بولمايتىندىعى وسى باستان-اق تۇسىنىكتى. ماسەلەن، مەڭدىقارا اۋدانىنىڭ اكىمى  ەرلان تەمەنوۆتىڭ ايتۋىنا قاراعاندا، جۋىرداعى بەس جىل ىشىندە 597 ورالمان وتباسىن قابىلداپ، ورانالاستىرىپ، جۇمىسپەن قامتاماسىز ەتۋگە مىندەتتى. قازىردىڭ وزىندە اۋداندا ارنايى جۇمىس توبى جاساقتالعان. ولار وسىنداعى ۇيىمداردا، مەكەمەلەر مەن كاسىپورىنداردا قانشا جۇمىس ورنى بولاتىندىعىن انىقتاپ، تىزبەسىن جاسايدى.

• وسى جىلدىڭ 1 قىركۇيەگىندە 111 بوس جۇمىس ورنى بولدى،--دەيدى ەرلان تەمەنوۆ مىرزا. – الدا اۋداننىڭ ەكونوميكالىق دامۋ جوسپارىن جاساعاندا وندا ورالماندارعا دا ورىن ءبولىنۋى كەرەكتىگىن ەرەكشە ەسكەرىپ وتىرۋ قاجەت ەكەندىگى ناقتى بەلگىلەنەدى.

قاشاندا اۋىلى ارالاس، قويى قورالاس قازەكەمنىڭ بۇل جەرگە دە ءتۇبى سۋداي ءسىڭىپ، تاستاي باتىپ كەتەرى ءسوزسىز. ويتكەنى ءبارىمىز دە ءبىر ەلدىڭ ازاماتتارىمىز. بولىسپەيتىن ەشتەڭە جوق. كۇنى ەرتەڭ قۇدا-قۇداندالى بولدىپ، توي تويلاپ دۇركىرەپ جاتاتىن بولامىز ءالى. قۇداي سوعان جەتكىزسىن دەلىك. كوشىمىزدىڭ جولى وڭعارىلسىن.

جايبەرگەن بولاتوۆ

قوستاناي

Abai.kz