سەنبى, 23 قاراشا 2024
جاڭالىقتار 2580 0 پىكىر 7 ماۋسىم, 2009 ساعات 19:37

وسپان راقىمبەك. ماقتاۋ جەل ءسوز، جانعا قاس، قوشامەتشىل شىعارعان...

قازاقستاننىڭ تۇركياداعى توتەنشە جانە وكىلەتتى ەلشىسى باعدات امىرەەۆ مىرزا «نازارباەۆ – تۇركى الەمىنىڭ كوشباسشىسى» دەگەن تاباقتاي  تاقىرىپتى ماقالامەن گازەتكە شىعىپتى. «ءوي-ءدويت!» دەدىك. ارينە، ول كىسىدەن اياعانىمىزدى يت جەسىن، امىرەەۆتەي ادال نوكەرلەر «نازارباەۆ - ادامزاتتىڭ كوشباسشىسى» دەسە دە قابىلداۋعا بولار ەدى، تەك، جەكە جەردە، ۇيىندە، سارايىندا، بەتىنە ايتسىن. نۇرى تاسيدى. ال، وزدەرىن تۇركى الەمىنىڭ وكىلى سانايتىن كاريموۆتار، ابدوللا گۇل، ەردوعاندار، ەڭ بولماعاندا مىنا تۇرعان باكيەۆتەر ءبىزدىڭ ديپلوماتپەن كەلىسە مە ەكەن؟ وسى تۇسى ءدۇدامال قالدى.
«جاقسىنىڭ جاقسىلىعىن ايت... ءبالدۋ-ءبالدۋ» دەگەن ماقال ءبىزدىڭ جاعىمپازدارعا جاقسى بولدى. ىشىنە سىيماي بارا جاتقان ماداقتى بىلش ەتكىزىپ بەتىنە توگىپ تاستايدى دا، قاراپ وتىرادى. مىسالى، «نۇر وتاننىڭ» قۇرىلتايىندا اقساقال، اكادەميك كەنجەعالي ساعاديەۆ سويلەپ تۇر: «ءار ءىستىڭ ءوز ۇستاسى بولادى، اركىمنىڭ ءوز ۇستازى بولادى. ءبىزدىڭ ءىستىڭ ۇستاسى دا ءسىزسىز، نۇرەكە، ۇستازى دا ءسىزسىز، نۇرەكە!..» دەپ تاقپاقتاتىپ. ءوشىرىپ تاستادىم تەلەديداردى. بەكەر ىستەپپىن. ءسال شىدامىم جەتكەندە، سوڭىنا دەيىن تىڭداپ، جاتتاپ الىپ، انگە سالىپ ايتىپ جۇرەر مە ەدىم...

قازاقستاننىڭ تۇركياداعى توتەنشە جانە وكىلەتتى ەلشىسى باعدات امىرەەۆ مىرزا «نازارباەۆ – تۇركى الەمىنىڭ كوشباسشىسى» دەگەن تاباقتاي  تاقىرىپتى ماقالامەن گازەتكە شىعىپتى. «ءوي-ءدويت!» دەدىك. ارينە، ول كىسىدەن اياعانىمىزدى يت جەسىن، امىرەەۆتەي ادال نوكەرلەر «نازارباەۆ - ادامزاتتىڭ كوشباسشىسى» دەسە دە قابىلداۋعا بولار ەدى، تەك، جەكە جەردە، ۇيىندە، سارايىندا، بەتىنە ايتسىن. نۇرى تاسيدى. ال، وزدەرىن تۇركى الەمىنىڭ وكىلى سانايتىن كاريموۆتار، ابدوللا گۇل، ەردوعاندار، ەڭ بولماعاندا مىنا تۇرعان باكيەۆتەر ءبىزدىڭ ديپلوماتپەن كەلىسە مە ەكەن؟ وسى تۇسى ءدۇدامال قالدى.
«جاقسىنىڭ جاقسىلىعىن ايت... ءبالدۋ-ءبالدۋ» دەگەن ماقال ءبىزدىڭ جاعىمپازدارعا جاقسى بولدى. ىشىنە سىيماي بارا جاتقان ماداقتى بىلش ەتكىزىپ بەتىنە توگىپ تاستايدى دا، قاراپ وتىرادى. مىسالى، «نۇر وتاننىڭ» قۇرىلتايىندا اقساقال، اكادەميك كەنجەعالي ساعاديەۆ سويلەپ تۇر: «ءار ءىستىڭ ءوز ۇستاسى بولادى، اركىمنىڭ ءوز ۇستازى بولادى. ءبىزدىڭ ءىستىڭ ۇستاسى دا ءسىزسىز، نۇرەكە، ۇستازى دا ءسىزسىز، نۇرەكە!..» دەپ تاقپاقتاتىپ. ءوشىرىپ تاستادىم تەلەديداردى. بەكەر ىستەپپىن. ءسال شىدامىم جەتكەندە، سوڭىنا دەيىن تىڭداپ، جاتتاپ الىپ، انگە سالىپ ايتىپ جۇرەر مە ەدىم...
ەندى شىدام تۋرالى. شىداماعان سەبەبىم، ساعاديەۆتىڭ اكادەميك دەگەن، عالىم دەگەن دارداي اتاعى بار. شىن عالىمداردىڭ ستالين زامانىندا دا سىنباعانى تۋرالى اڭىزدار كوپ. ال سول اقسۇيەك اتاققا، عالىم دەگەن ارلى اتاۋعا يە بولا ءجۇرىپ بيلىككە وسىنشا جاركەشتەنۋ نەگە كەرەك؟ قازاقتىڭ پلەحانوۆتارى، ليحاچەۆتارى، ساحاروۆ-سولجەنيتسيندەرى قايدا؟ عىلىمعا سىڭىرىلگەن ەڭبەكتەن بيلىككە ەتىلگەن قىزمەت قاشان وزىپ ەدى؟ شىن ەسى بار بيلىك يەسى ناعىز عالىم الدىندا باس يۋگە كەرەك ەمەس پە، كەرىسىنشە. ال بيلىك الدىندا لامبادا بيلەيتىن ساعاديەۆتەر باردا «پتۋ-لىق» قانا ءبىلىمى بارلار عىلىمدى سىيلاۋى مۇمكىن بە؟
كابينەت جاعالاعان گەنەرال توقپاقباەۆتار، مۇرتى مايلانعان پرەمەر ماسىموۆتەر بيلەۋشىگە ماداق جاۋدىرعان كەزدە باسقاشا، وزىنشە تۇسىنىكتى، ال اكادەميك  جالباقتاعاندا مۇلدەم وزگەشە، قورلانۋعا ۇقساس اسەر الادى ەكەنسىڭ...
ەلشى باعدات امىرەەۆتىكى دە وتە وداعاي كورىنەدى. ءار ءسوزىن باعىپ سويلەۋگە مىندەتتى، ساۋىسقاننان ساق بولۋعا ءتيىستى ەلشى قاۋىمى ەل باسشىسىنىڭ اتىنا وسىنداي، كوپە-كورنەۋ ارانداتۋشى ماداق جاۋدىرعاندا، بۇل ماماننىڭ كاسىبي بىلىكتىلىگىنە كۇمان تۋىندايدى.
«تۇركى الەمىنە كوشباسشى بولۋ»، بۇل دەگەنىڭىز ازۋى التى قارىس كەمال اتاتۇرىكتىڭ قولىنان كەلمەگەن دۇنيە. انادولى تۇرىگىن فەوداليزمنەن نارىققا، وركەنيەتكە سۇيرەپ شىعارعان، ۇلتتىق ويانۋعا تۇرتكى بولعان اتاتۇرىك - ءوزىنىڭ، تۇركيا تۇرىگىنىڭ عانا كوشباسشىسى، «تۇركى الەمىنىڭ» ەمەس. ول جانە قانداي دا ءبىر تۇسىنىكسىز «الەمدەرگە» ەمەس، ءوز ۇلتىنا قىزمەت ەتتى، تۇرىكتىڭ ەڭسەسىن كوتەردى، سوعان تىنباي ۇمتىلدى. سول، ۇلتىنا قىزمەت ەتكەنىنىڭ ارقاسىندا، قاتەلىگى كوپ بولسا دا، حالقى توبەگە كوتەردى. 
«ماقتاۋ جەل ءسوز جانعا قاس، قوشامەتشىل شىعارعان.
ءبىر ماقتاسا بوقتاماس، ەر تابىلسا قۇمارلان»، - دەيدى اباي..

 

 

«قازاقستان» اپتالىعى

0 پىكىر

ۇزدىك ماتەريالدار

سىني-ەسسە

«تالاسبەك سىيلىعى»: تالقاندالعان تالعام...

اباي ماۋقاراۇلى 1487
بىلگەنگە مارجان

«شىعىس تۇركىستان مەملەكەتى بەيبىت تۇردە جوعالدى»

ءالىمجان ءاشىمۇلى 3256
ءبىرتۋار

شوقاننىڭ ءازىل-سىقاقتارى

باعدات اقىلبەكوۆ 5522