جاعدا بابالىقۇلىنىڭ تۋعانىنا 100 جىل تولۋىنا وراي «ءداستۇر: كەشە، بۇگىن، ەرتەڭ»  اتتى 4 تومدىقتىڭ تۇساۋكەسەرى وتەدى

جاھاندانۋ دەندەگەن قازىرگى تاڭدا ۇلتتىق قۇندىلىقتارعا ايىرىقشا باسىمدىقتار بەرىلۋدە. ۇلتتىڭ ۇلت بولىپ ساقتالۋى دا ۇلتتىق ادەت-عۇرىپ، سالت-داستۇرلەرىنىڭ قانشالىقتى  ساقتالۋىنا بايلانىستى. ەلباسى نۇرسۇلتان نازارباەۆ ءوزىنىڭ «بولاشاققا باعدار: رۋحاني جاڭعىرۋ» اتتى باعدارلامالىق ەڭبەگىندە: «مەن حالقىمنىڭ تاعىلىمى مول تاريحى مەن ەرتە زاماننان ارقاۋى ۇزىلمەگەن ۇلتتىق سالت-داستۇرلەرىن الداعى وركەندەۋدىڭ بەرىك ءدىڭى ەتە وتىرىپ، ءاربىر قادامىن نىق باسۋىن، بولاشاققا سەنىممەن بەت الۋىن قالايمىن»، – دەۋى دە سوندىقتان. وسى تۇرعىدان كورنەكتى ەتنوگراف جاعدا بابالىقۇلىنىڭ 100 جىلدىعىنا ارناپ «ءداستۇر» باسپاسى شىعارىپ وتىرعان «ءداستۇر: كەشە، بۇگىن، ەرتەڭ» اتتى ءتورت تومدىق ۋاقىت سۇرانىسىنا جاۋاپ بەرەتىن ەنتسيكلوپەديالىق دەڭگەيدەگى اۋقىمدى ەڭبەك. ەندەشە بۇل الەمدەگى بارشا قازاقتىڭ تاعدىر-تالايىنان، ولاردىڭ قاستەرلى قۇندىلىقتارىنان  سىر شەرتەر بىرەگەي ءتورت تومدىق ەكەندىگىن اۋىز تولتىرىپ ايتۋعا  ابدەن بولادى. ەتنوگرافيالىق سىر-سۇحباتقا نەگىزدەلگەن «ءداستۇر: كەشە، بۇگىن، ەرتەڭ» اتتى ءتورت تومدىقتىڭ اۆتورى – قازاقستاننىڭ ەڭبەك سىڭىرگەن قايراتكەرى،   «ءداستۇر» جۋرنالىنىڭ باس رەداكتورى، اقىن قاسىمحان بەگمانوۆ.

ءتورت تومدىقتىڭ تۇساۋكەسەرىنە كورنەكتى تاريحشىلار مەن ادەبيەتشىلەر،  ءدىن، مادەنيەت ءھام ونەر قايراتكەرلەرى، ەتنوگراف-عالىمدار، اقىن-جازۋشىلار مەن جۋرناليستەر شاقىرىلىپ وتىر.

جيىننىڭ مودەراتورى  – "پرەزيدەنت جانە حالىق" گازەتىنىڭ باس رەداكتورى، «سالت-ءداستۇر جانە ادەت-عۇرىپ اكادەمياسىنىڭ» پرەزيدەنتى، جازۋشى-جۋناليست  مارات توقاشباەۆ.

بۇل كولەمدى دە قۇندى ەڭبەك  حالىق ەتنوگرافياسىنىڭ كورنەكتى وكىلى جاعدا بابالىقۇلىنىڭ 100 جىلدىعىنا ارنالىپ وتىر.

اتالمىش ءتورت تومدىق قاسىمحان بەگمانوۆتىڭ (وسىدان جەتى جىل بۇرىن جارىق كورگەن جاعدا بابالىقۇلىمەن حالقىمىزدىڭ سالت-ءداستۇرى مەن ادەت-عۇرپى تۋرالى سىر-سۇحباتقا قۇرىلعان) «ەتنوگرافپەن اڭگىمە» كىتابىنىڭ زاڭدى جالعاسى.

بۇل جوبا سەگىز جىلدان بەرى شىعىپ كەلە جاتقان رەسپۋبليكالىق ۇلتتىق-ەتنوگرافيالىق «ءداستۇر» جۋرنالىنىڭ حات قورجىنىنا كەلىپ تۇسكەن مىڭعا جۋىق سۇراقتارعا جاۋاپ بەرۋ ماقساتىندا قولعا الىنعان بولاتىن.

كىتاپتىڭ  ءبىرىنشى تومىندا مەكەمتاس مىرزاحمەتۇلى، ۋاقاپ قىدىرحانۇلى، ومىرزاق ايتبايۇلى، قۇبىعۇل جارىقباەۆ، سۇلتان سارتاەۆ، ءسابيت ورازباي، سوۆەت-حان عابباسوۆ، ءابساتتار دەربىسالى، ساتىبالدى نارىمبەتوۆ،  ءشوپتىباي ءبايدىلدين، ۇلىقپان سىدىقوۆ، ورازالى سابدەن، جارقىن شاكارىم، ەرجان قاجى مالعاجىۇلى، سابىرگۇل اسانوۆا، دانەش احمەتۇلى، سارسەنبەك بەكمۇراتۇلى،   عاليا قايداۋىلقىزى، كۇلاش مەڭعاليەۆا، شاكەن بوكەتايۇلى، بولات بوپايۇلى سىندى عىلىم-ءبىلىم، ءدىن، مادەنيەت جانە ونەر قايراتكەرلەرىمەن بولعان تولىمدى دا، تولايىم سۇحباتتار توپتاستىرىلعان. بۇل سۇحباتتاردا قازاق ەنوگرافياسى مەن تاريحى، وقۋ-ءبىلىم، مادەنيەت جانە ونەر، ۇلتتىق قادىر-قاسيەتتەر مەن ءتالىم-تاربيە، ار-نامىس، ءدىن، سالت-ءداستۇر، ادەت-عۇرىپ، ءجون-جورالعىلار، ىرىمدار مەن تىيىمدار تۋرالى كەڭ كولەمدە اڭگىمە بولىپ، ناقتى تالداۋلار جاسالىپ، جان-جاقتى سارالانادى. اتتارى اتالعان دارا تۇلعالار ءوز سالاسى بويىنشا جۇيەلى ءسوز، كەلەلى اڭگىمە قوزعاپ، جەتكەن جەتىستىكتەر مەن كەتكەن كەمشىلىكتەر جايىندا ءوز ويلارىن ورتاعا سالادى. شەشىمىن كۇتكەن كوكەيكەستى ماسەلەلەر مەن ءتۇيىندى پروبلەمالار تۋرالى دا ءسوز ەتىلىپ، ولاردى شەشۋ جولدارىنا دا توقتالىپ، دۇرىس باعىت-باعدار سىلتەدى.

ەكىنشى تومعا  قازاق ەتنوگرافيا عىلىمىنا العاش تۇرەن سالعان ءىرى عالىم –  تاريح عىلىمدارىنىڭ دوكتورى، پروفەسسور، قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ گۋمانيتارلىق جانە ۇلتتىق اكادەميالارىنىڭ اكادەميگى، قازاقستان مەن قاراقالپاقستان رەسپۋبليكالارىنا ەڭبەك سىڭىرگەن عىلىم قايراتكەرى ۋاحيت حامزاۇلى شالەكەنوۆ، قازاقتىڭ نەگىزگى شىعۋ تەگىن، باسقا حالىقتارمەن قان قۇرامى، باس، ءتىل قۇرىلىستارى، الاقان تاڭبالارى جانە كوز، شاش، تەرى تۇستەرى ارقىلى سالىستىرىپ زەرتتەپ جۇرگەن قازاقتىڭ تۇڭعىش انتروپولوگى، قازاق ۇلتتىق عىلىم اكادەمياسىنىڭ اكادەميگى ورازاق سماعۇلوۆ، حالىق فولكلورىن تۇبەگەيلى زەرتتەۋدى ءوزىنىڭ ومىرلىك مۇراتىنا اينالدىرعان قر ۇعا اكادەميگى، قر مەملەكەتتىك سىيلىعىنىڭ لاۋرەاتى سەيىت قاسقاباسوۆ، حالىق ەتنوگرافياسىنىڭ ءىرى وكىلى جاعدا بابالىقۇلىنىڭ مۇرالارىن كوزىنىڭ قاراشىعىنداي ساقتاپ كەلە جاتقان تاريحشى-عالىم الىمعازى داۋلەتحانمەن جانە سوناۋ جىلداردان بەرى سالت-ءداستۇردى بۇگىنگى توي-تومالاقتاردا قالاي دامىتۋىمىز كەرەك دەگەن وزەكتى تاقىرىپتى تەرەڭ زەرتتەپ-زەردەلەپ جۇرگەن ەرلى-زايىپتى قالامگەر-جۋرناليستەر – مارات توقاشباەۆ جانە راۋشان كارشالوۆامەن جۇرگىزىلگەن سىر-سۇحباتتار بەرىلگەن.

كىتاپتىڭ ءۇشىنشى تومىندا قازاق  ەتنوگرافياسى، حالقىمىزدىڭ مۇسىلماندىققا دەيىنگى جانە ودان كەيىنگى سالت-داستۇرلەرى، قازاق شەجىرەسى، ءالىپبيى جانە بۇگىنگى وتباسىلىق ماسەلەلەر،   ءداستۇرلى اس-تاعام مادەنيەتىمىز بەن تابيعي تاعامداردىڭ شيپالىق ءھام دارۋمەندىك قاسيەتى، كونە تۇركى ءداۋىرىنىڭ ەتنومادەنيەتى، ۇلتتىق مۇراجايدىڭ تاريحى، قالىپتاسۋ كەزەڭى جانە ونداعى قۇندىلىقتار جونىندە، قازاقتىڭ زەرگەرلىك ءارى ۇستالىق ونەرى، اشەكەي بۇيىمداردىڭ قادىر-قاسيەتى مەن ەر قارۋى – بەس قارۋ تۋرالى جان-جاقتى اڭگىمە قوزعالىپ، ساليقالى ويلار ساراپقا سالىنىپ، سالماقتى پىكىرلەر ايتىلادى. بۇل تاقىرىپتارداعى سۇراقتارعا   سەرىك اجىعالي، جامبىل ارتىقباەۆ، ءالىمحان جۇنىسبەك، شايزادا توقتاباەۆا، دانداي ىسقاقۇلى، قاليوللا احمەتجان، احمەت توقتاباەۆ، ابدەش تولەۋباەۆ، امانجول قالىش، بيبيزيا قالشاباەۆا، نۇرسان ءالىمباي، ماقسات الپىسبەس،  دوسىمبەك قاتىران، ومار جالەل، ءناپىل بازىلحان، ونەرحان سانسىزباي سىندى اتاقتى عالىمدار مەن ءوز سالالارىنىڭ بىلگىر ماماندارىمەن سۇحباتتاسۋ ارقىلى سالت-ءداستۇرىمىز بەن ادەت-عۇرىپتارىمىزدىڭ ۇستانۋ جولى، كۇندەلىكتى ومىرىمىزگە ەنۋ تاريحى مەن ءمان-ماڭىزى جانە بۇگىنگى كۇنگى جاي-جاپسارى تۋرالى كەڭىنەن تولعاپ، وقىرماننىڭ كوڭىلىن كۇپتى ەتكەن تۇيتكىلدى ساۋالدارعا تولىققاندى جاۋاپ بەرىلگەن.

ءتورت  تومدىق كىتاپتىڭ ءتورتىنشى تومىنا اۆتوردىڭ قاراعاندى، ماڭعىستاۋ، الماتى، جامبىل، وڭتۇستىك قازاقستان، قىزىلوردا، اقتوبە، ورال، اتىراۋ، شىعىس قازاقستان، اقمولا، پاۆلودار، سولتۇستىك قازاقستان وبلىستارى مەن موڭعوليا، وزبەكستان، قاراقالپاقستان ساپارلارى نەگىزىندە جازىلعان جولجازبالارى، كوزبەن كورىپ، كوڭىلگە تۇيگەندەرى، مۋزەيلەر مەن ارحيۆتەر تۋرالى دەرەكتەرى، وڭىرلەردەگى ولكەتانۋشىلار، عالىمدار، تاريحشىلار، اقىن-جازۋشىلار، ەتنوگرافتارمەن سۇحباتتارى ەنگەن. سونىمەن قاتار ەلىمىزدەگى ەمشىلەر، سۋرەتشىلەر، قولونەرشىلەر وداقتارىنىڭ باسشىلارىمەن، ۇلتتىق كۇرەس، ۇلتتىق تۋريزم سالاسىنىڭ ماماندارىمەن، كوپ جىلداردان بەرى بۇركىتشىلىكتى دامىتۋعا ءوز ۇلەسىن قوسىپ كەلە جاتقان «قىران» فەدەراتسياسىنىڭ  ديرەكتورىمەن جۇرگىزىلگەن  سىر-سۇحباتتار توپتاستىرىلعان.

بۇل ەڭبەكتە ەلىمىزدىڭ بارلىق وڭىرلەرىندەگى ەتنوگرافتار جەرگىلىكتى سالت-ءداستۇر ەرەكشەلىكتەرىن ايشىقتاپ، سالت-داستۇرگە قاتىسى بار وداقتار مەن ۇيىم باسشىلارى، قولونەر شەبەرلەرى، ياعني نەگىزىنەن ءار سالانىڭ ءوز ماماندارى  ءسوز الىپ، وي-پىكىرلەرىن اشىق بىلدىرگەن.

«ءداستۇر: كەشە، بۇگىن، ەرتەڭ» اتتى ەتنوگرافيالىق ءتورت تومدىقتىڭ تۇساۋكەسەرى  ەرتەڭ 29 قاراشا كۇنى الماتى قالاسىنداعى ۇلتتىق كىتاپحانادا وتەدى. باستالۋى ساعات – 11:00.

 اباي-اقپارات