سىرشىل ليريك، قازاق پوەزياسىنىڭ كوشىن باياندى بەلگە قوندىرعان تۇلعالاردىڭ ءبىرى، كەزىندە ۇلى ەپيك جامبىل جاباەۆتىڭ حاتشىسى بولعان عالي ورمانوۆتىڭ 110 جىلدىعىنا ارنالعان "عالي عيبراتى" ادەبي-مۋزىكالىق ەسكە الۋ كەشى  استاناداعى "جاستار" تەاترىندا دۇركىرەپ ءوتتى. ال، اقىننىڭ تۋعان ولكەسى - الماتى وبلىسى ورمانوۆتاي وعىلانىن ەسكە العان دا جوق. ەستۋىمىزشە، اقىننىڭ 110 جىلدىعىن مەرەكەلەر قاتارىندا اتاپ وتۋگە الماتى وبلىسى مادەنيەت باسقارماسىنىڭ باستىعى اقان ءابدىۋالي دەيتىن جىگىت قارسى بولعان كورىنەدى. 

قازاقستان رەسپۋبليكاسى پرەزيدەنتى ن. ءا.نازارباەۆتىڭ «رۋحاني جاڭعىرۋ» باعدارلاماسىن ىسكە اسىرا وتىرىپ، ارتىنا ايرىقشا وشپەيتىن ءىز قالدىرعان عالي ورمانوۆتىڭ ءومىرى مەن شىعارماشىلىعىنا شولۋ جاساۋ ارقىلى قازاق پوەزياسىنىڭ قالىپتاسىپ-دامۋىنا، ءوسىپ-وركەندەۋىنە ۇلەس قوسقان ەڭبەگى جايلى ناسيحاتتاپ، وقۋشى بويىنا ەلجاندىلىق، وتانسۇيگىشتىك، ادامگەرشىلىك قاسيەتتەردى دارىتىپ، رۋحاني بايلىقتى ءسىڭىرۋ. سونداي-اق، ەسكە الۋ كەشىندە مەكتەپ مۇراجايىنىڭ ەكسپوناتتارى مەن كىتاپتارى قويىلادى.

قازاق  دالاسى قانشالىقتى كەڭ بولسا، جازۋشى،اقىن عالي ورمانوۆ ونىڭ بار بولمىسىن، رۋحاني قازىناسىن زەرتتەۋدەگى ەڭبەگى سول دارحاندىققا ساياتىن ەدى. شىندىعىندا،اقىننىڭ بار عۇمىرى ۇلتىنىڭ ۇرپاعىن تۇگەندەپ، جوعىن جوقتاۋعا ارنالدى. قاشاندا قالامىن قازاقپەن ۇشتاستىرىپ وتىراتىن عالي ورمانوۆ  ءوز حالقىنىڭ ۇمىت قالىپ، جادىنان جىلىستاپ بارا جاتقان ۇلتتىق قۇندىلىقتارىن جيناۋدا كوزىنىڭ مايىن تامىزدى، تىرنەكتەپ ەڭبەك ەتتى. ءبىر سوزبەن ايتقاندا، عالي ورمانوۆ – جان-جاقتى، بويىندا دارىنى دا، جالىنى دا بار اقىن.

قازاق ادەبيەتىنە جيىرماسىنشى جىلدىڭ سوڭعى جىلدارىندا دۇنيەگە كەلگەن، قازاق پوەزياسىنىڭ قالىپتاسىپ-دامۋىنا، ءوسىپ-وركەندەۋىنە ەرەكشە ۇلەس قوسقان اقىن  - عالي ورمانوۆتىڭ تۋعانىنا 110 جىل. وسىعان بايلانىستى «ءومىرىمنىڭ ساۋلەسىن، ورەنىمە شاشايىن» اتتى عالي ورمانوۆتىڭ 110 جىلدىق مەرەيتويى مەكتەبىمىزدە باستالىپ،«اقىن عۇمىرى» اتتى رەسپۋبليكالىق ادەبي – سازدى شىعارماشىلىق كەش استانا قالاسى جاستار تەاترىندا  جالعاسىن تاپتى. اتاۋلى ءىس- شاراعا الماتى قالاسىنان ارنايى كەلگەن اقىننىڭ قىزى – جاميعا عاليقىزى، جيەنى ايدار قىرىقبايۇلى جانە  استانا قالاسىنىڭ زيالى قاۋىمى اقىن، حالىقارالىق «الاش» ادەبي سىيلىعىنىڭ يەگەرى سەرىك تۇرعىنبەكۇلى، فيلولوگيا عىلىمدارىنىڭ كانديداتى، الاشتانۋشى قايرات ساق، بەلگىلى جۋرناليست «التىن جۇلدىز» سىيلىعىنىڭ يەگەرى، قازاق ۇلتتىق ونەر اكادەمياسىنىڭ كۇرمەتتى پروفەسسورى نۇرتىلەۋ يمانعاليۇلى.

سونىمەن قاتار سالتاناتتى كەشكە اقىننىڭ تۋعان جەرى الماتى وبلىسى  اقسۋ اۋدانى قاپال اۋىلىنداعى عالي ورمانوۆ اتىنداعى ورتا مەكتەپ ۇستازدارى مەن شاكىرتتەرى كەلدى. كەشىمىزدى استانا قالاسى مەملەكەتتىك فيلارمونياسىنىڭ «سارىارقا» فولكلورلىق ءانسامبلى اشتى. LED ەكراندا عالي ورمانوۆتىڭ قازاق راديوسىنىڭ التىن قورىندا ساقتالعان 1963 جىلى بەرىلگەن سۇحباتى كورەرمەندەرگە ۇسىنىلدى.

اقىنىن  قۇرمەتەگەن قوعام قايراتكەرى، ونەرجاناشىرى  «نۇر وتان» پارتياسىنىڭ ءبىرىنشى حاتشىسى قۇل-مۇحاممەد مۇحتار ابرارۇلى ارنايى قۇتتىقتاۋ حات جىبەردى: عالي ورمانوۆ ادەبيەتىمىزگە وتكەن عاسىردىڭ 20-جىلدارىنىڭ سوڭىندا كەلىپ، قازاق پوەزياسىنىڭ قالىپتاسۋىنا ۇلكەن ۇلەس قوسقان اسا تالانتتى اقىن. ولەڭ-جىرعا قۇمارتىپ، قيسسا-داستانداردى جاتتاپ وسكەن قالامگەر جاستايىنان ادەبيەتكە جاقىن بولدى. عالەكەڭ ولكەلىك گازەتتەردە جاريالانعان العاشقى ولەڭدەرىمەن-اق قالىڭ وقىرماننىڭ جۇرەگىنە جول تاپتى. جامبىل جاباەۆتىڭ ادەبي حاتشىسى بولا ءجۇرىپ جىر الىبىنىڭ شىعارمالارىن جاس ۇرپاققا جەتكىزۋگە زور ەڭبەك ءسىڭىردى.

ورىس جانە شىعىس كلاسسيكتەرىنىڭ شىعارمالارىن قازاقشالاپ، وتاندىق اۋدارما ءىسىنىڭ العا باسۋى جولىندا دا ەرەكشە دارىنىمەن تانىلدى. ءوزىنىڭ دە ەڭبەكتەرى وزگە تىلدەرگە ءتارجىمالانىپ، قازاق ادەبيەتىنىڭ اياسى كەڭەيە ءتۇستى.

بارشاڭىزدى قازاق ادەبيەتىندەگى ورنى بولەك وسىناۋ قالامگەردىڭ 110 جىلدىعىمەن شىن جۇرەكتەن قۇتتىقتايمىن. ەلباسىمىزدىڭ  «بولاشاققا باعدار: رۋحاني جاڭعىرۋ» اتتى باعدارلامالىق ماقالاسىنداعى باسىم باعىتتاردى جۇزەگە اسىرۋدا مۇنداي ءىس-شارالاردىڭ ماڭىزى زور. بۇگىنگى كەشتى رۋحانياتىمىزدىڭ كوكجيەگىن كەڭەيتەتىن سونداي يگى ىستەردىڭ ءبىرى رەتىندە قابىلداپ، ونىڭ ويداعىداي وتۋىنە تىلەكتەستىگىمدى بىلدىرەمىن.

استانا قالاسىنىڭ «ناز» بي تەاترى ءوز ونەرلەرىمەن كەشىمىزدىڭ كوركىن اشا ءتۇستى. №7 مەكتەپ – گيمنازياسىنىڭ «اسىل ءسوز» ۇيىرمەسىنىڭ ونەرپازدارى « تۇسكەن جوق ولەڭىنە ەشبىر قىلاۋ» اتتى اقىن ولەڭدەرىنەن ۇزىندىلەر ۇسىندى.اقىن بويىنداعى اسىل قاسيەتتەردى عالي ورمانوۆتىڭ «ساق ءجۇر!» ولەڭىنە قۇرىلعان تەاترلاندىرىلعان كورىنىس كوپشىلىكتىڭ كوڭىلىنەن شىقتى. عالي ورمانوۆتىڭ سوزىنە جازىلعان سەرىك سىزدىقوۆتىڭ ءانى «اۋىلعا»، كەجەحان كەرەيباەۆ «شاكىرت العىسى»، «انا قارىزى»اندەرىن  جاس انشىلەر ورالبەك تاستانبەك، دوسماعامبەتوۆ ءنابي جانە عالي ورمانوۆ اتىنداعى №7 مەكتەپ – گيمنازياسىنىڭ 7 سىنىپ وقۋشىسى  رۇستەمبەكوۆ نۇر ورىندادى. وڭتۇستىك قازاقستان وبلىسىنىڭ ءشامشى قالداياقوۆ اتىنداعى فيلارمونيا ءانشىسى گۇلزادا نۇرجانوۆا جانە تۇرار المەنوۆ «جەلدىرمە» ءانىن دومبىرادا ورىنداپ، الماتىداعى ا.جۇبانوۆ اتىنداعى دارىندى بالالارعا ارنالعان رەسپۋبليكالىق قازاق مامانداندىرىلعان مۋزىكا مەكتەپ-ينتەرناتىنىڭ 10 سىنىپ وقۋشىسى  بەيسەقوجا عالامات «اتادان مۇرا» كۇيىن كۇمبىرلەتە تارتتى.عالي ورمانوۆتىڭ سوزىنە جازىلعان كەنجەحان كەرەيباەۆتىڭ «جەتىسۋ جەرى- كيەلى»اتتى ءانىن گيمنزيانىڭ وقۋشىلارىنان قۇرىلعان حور ورىندادى.

كەش سوڭىندا عالي ورمانوۆ اتىنداعى №7 مەكتەپ – گيمنازياسىنىڭ ديرەكتورى ايتوۆا جانات تۇرىسبەكقىزى ءسوز الىپ، اقىننىڭ قىزى – جاميعا عاليقىزىن ساحنا تورىنە شاقىرىپ،سىي – قۇرمەت كورسەتتى. جاميعا عاليقىزى اكەسى تۋرالى ەستەلىكتەر ايتىپ،  كەشتى ۇيىمداستىرۋىنا قولداۋ كورسەتكەن استانا قالاسى مادەنەنيەت باسقارماسىنا، ءبىلىم باسقارماسىنا شەكسىز العىسىن ءبىلدىردى.

عالي اتامىز – قازاق ادەبيەت تاريحىنداعى كورنەكتى تۇلعا، قازاق ساناسىن سىلكىتكەن رۋحاني شامشىراق. قازاق حالقىنىڭ تاعدىرىنا بىتكەن جارىق جۇلدىزى. سوندىقتان دا ونىڭ قازاق رۋحانياتىن، عىلىمىن دۇنيەگە تانىتۋداعى مۇراسىن زەرتتەۋ،ناسيحاتتاۋ ۋاقىت تالابى. قازاق اتتى تە­گىمىزدە كوبە بۇزار اق سۇر جەبەمەن بولا­شاققا اتىلعان ەڭسە­مىز­دى تانىتار، قادى­رىمىزدى ۇقتىرار، قاسيە­تىمىزدى مويىنداتار بويتۇ­مار­لى كيەمىز.

"ەڭ باستىسى اكە اتىنا كىر كەلتىرمەي، ابىرويمەن ءومىر ءسۇرۋ كەرەك. ول وتە ادال ادام ەدى. ءوز ار-ۇياتىنان اتتاپ باسىپ، ءوزى تۋرالى جار سالۋعا قۇلشىنبايتىن قاراپايىم ەدى", - دەپ ەسكە الادى اعارتۋشىنىڭ قىزى جاميعا ورمانوۆا.

"بۇگىن ءبىز ءۇشىن ەرەكشە كۇن، اقىننىڭ بارلىق شىعارماسى مەن جۇمىستارىن  جىلدار بويى وسى مەكتەپكە جيناپ توپتاستىردىق. ءبىز 120 ادام شاقىردىق، ولاردىڭ اراسىندا ءماجىلىس دەپۋتاتتارى، قوعام قايراتكەرلەرى جانە مۇعالىمدەر مەن وقۋشىلار، جۋرناليستەر بار", - دەيدى № 7 مەكتەپ-گيمنازيانىڭ ديرەكتورى جانات ايتوۆا.

Abai.kz