رەجەپ تايىپ ەردوعان بيلەپ-توستەپ وتىرعان تۇركيا جۇرتىندا فەتحۋللا گۇلەنگە دەگەن كوزقاراس ەكى ۇشتى. ءبىر توپ تۇرىك ءدىن ناسيحاتتاۋشىسىن جاقتاسا، ەكىنشىلەرى كەرىسىنشە، ونى تەرروريست ءام مەملەكەتتى باسىپ الماقشى بولعان دەپ بىلەدى. پرەزيدەنت رەجەپ تايىپ ەردوعان وسى ەكىنشى ساناتتاعى ساياساتكەر.

مىنە، سول تۇركيا بيلىگى فەتحۋللا گۇلەندى تۇتقىنداۋعا شەشىم شىعارىپتى. «Haberturk» تەلەارناسى سولاي دەپ اقپار تاراتقان. گۇلەندى عانا ەمەس، ونىڭ 7 جاقتاسىن دا قامايدى، ۇستاپ السا. ولارعا – 2016 جىلدىڭ 19-جەلتوقسانى كۇنى رەسەي ەلشىسى اندرەي كارلوۆقا قاستاندىق جاسادى دەگەن ايىپ تاعىلعان. ءيا، ورىستىڭ ەلشىسىن ولتىرۋگە بۇيرىق بەرگەن ادام – گۇلەن ەكەن. تۇركى اقپاراتى سولاي دەپ سويلەيدى.

فەتحۋللا گۇلەننىڭ يدەولوگياسىنا جۇمىس جاسايتىن «حيزمەت» دەگەن قوزعالىس بار. رەجەپ تايىپ ەردوعان بيلىگى بۇل ۇيىمعا «FETO» دەپ ايدارلاپ ات بەرگەن. جاڭاعى «حيزمەتتىڭ» ادامدارى قازاقستاندا دا بار دەپ ەسەپتەيدى ولار. ەردوعاننىڭ قازاقستانعا كەلگەن سايىن جاتا كەپ سۇرايتىنى – تۇرىك مەكتەپتەرىن جاۋىپ، ونداعى تۇرىك مۇعالىمدەردى ءوزىنىڭ ايداۋىنا ساپ بەرۋ. ولار – گۇلەنشى-ءمىس.

بۇل ءوز الدىنا بولەك ماسەلە. ءبىز ەردوعان بيلىگىنىڭ ورىس ەلشىسىنە قاتىستى شەشىمىنە قايتا ورالايىق. 2016 جىلدىڭ جەلتوقسانىندا انكارادا اندرەي كارلوۆ دەيتىن ورىس ەلشىسىنە وق اتىلدى. ەلشى ءولدى. ەردوعان سول كەزدىڭ وزىندە-اق، قاستىندىقتى گۇلەن ادامدارى جاساۋى مۇمكىن دەگەن بولجام ايتتى. اقش-قا قايرىلىپ سويلەدى. ءيا، اقش پەن اراداعى ءبىرازدان بەرى قوجىراعان قارىم-قاتىناس ناشارلاي ءتۇستى. سەبەبى، سول جىلى شىلدەدە تۇركيادا ءساتسىز توڭكەرىس بولىپ، ەردوعان تاعىندا قالعان وقيعا بار ەدى. سوعان «جالعىز كىنالى – گۇلەندى» اقش ەكستراديتسيالاۋ تۋرالى تالاپقا كونبەي قويعان-تىن.

ەلشىگە جاسالعان قاستاندىقتى پۋتين وتە ءتيىمدى پايدالاندى. ورىس ەلشىسىنىڭ ءوز جەرىندە وققا ۇشقانى ەردوعانعا قولايسىز بولدى. ەسەسىنە، پۋتين وعان ىقپال ەتۋگە مۇمكىندىك تۋدى. ەردوعاننىڭ پۋتين الدىندا وتەلمەگەن ايىبى بار عوي. تۇرىكتەر ورىستىڭ ۇشقىشىن اتىپ تۇسىرگەن. وسى جايدان كەيىن ءتىپتى كورمەستەي بولعان ەردوعان مەن ءپۋتيننىڭ اراسىنا نازارباەۆ ءتۇسىپ، قايتا تاتۋلاستىرىپ قويعان ەدى. سودان بەرى جۇپتارى جازىلماي كەلەدى.

ەلشى كارلوۆتىڭ ولگەنى دە بۇلاردىڭ اراسىن الشاقتاتپاق تۇگىلى، ءتىپتى جاقىنداستىرا ءتۇستى. ءبىر قىزىعى، رەسەي ءباسپاسوزى قاستاندىق تۋرالى جازعاندا «گۇلەنشىلەر» كىنالى دەگەن تۇركيانىڭ ۇستانىمىن كوبىرەك جاقتاپ سويلەدى.

رەسەي مەملەكەتتىك تەلەارناسىنا سۇحباتىندا پۋتين: «بۇل قىلمىس ەكىجاقتى قارىم-قاتىناستىڭ قالىپقا كەلۋىنە كەدەرگى جاساۋعا جانە سيرياداعى بەيبىت پروتسەسكە توسقاۋىل قويۋعا باعىتتالعان. بۇعان جاۋاپ بىرەۋ – ءبىز تەررورمەن كۇرەستى كۇشەيتەمىز، بۇزاقىلار مۇنى ايقىن سەزىنەتىن بولادى» دەگەن پۋتين.

ەلشىنىڭ ءولىمى ەردوعانعا دا ءتيىمدى بولدى. وسىدان كەيىن-اق، ەل ىشىندەگى باستى ماقساتىن تەزىرەك ورىنداۋعا، ياعني وزىنە قارسى شىققانداردىڭ بارلىعىن تەگىس باسىپ-جانىشتاۋعا مۇمكىندىك تۋدى. بۇل قاستاندىق ءپۋتيننىڭ سيرياداعى سوعىستا جەڭىسكە جەتىپ، تاياۋ شىعىسقا ىقپالىن كۇشەيتۋ جونىندەگى باستى ماقساتىنا جەتۋىنە كەڭىرەك جول اشتى. بۇدان بىلاي رەسەي تۇركيانىڭ كەدەرگى كەلتىرمەيتىنىن ءبىلىپ، سيرياداعى سوعىستا ەمىن-ەركىن ارەكەت ەتەدى. ءتىپتى  سيريادا ءوز ماقساتتارىنا جەتۋ ءۇشىن تۇركيا مەن رەسەي ورتاق كەلىسىمگە كەلگەن دەگەن ءسوز بار.

ايتەۋىر كەشەلى بەرى رەجەپ ەردوعان ءوز ەلىندە ورىس باسشىسى ۆلاديمير ءپۋتيندى قوناق قىلىپ، كۇتىپ ءجۇر. جالعىز ءپۋتيندى ەمەس، يراننىڭ باسشىسى روۋحاني دە انكاراعا كەلگەن. ولار سيريانىڭ جاعدايىن تالقىلايدى. استانادا سولاي كەلىسكەن. بۇل ۇشەۋى سيرياداعى سوعىستى توقتاتۋ ءۇشىن كەپىل بولامىز دەپ مامىلە جاساسقان. وعان نازارباەۆ كۋا.

ءبىر قىزىعى – قازىر پۋتين انكارادا ءجۇر.  وسىدان ەكى جىل بۇرىن ولگەن ەلشىنىڭ قازاسىنا كىنالى گۇلەن ەكەنى ەندى انىقتالىپ جاتىر. سايكەستىك پە؟ مۇمكىن...

نۇرگەلدى ابدىعانيۇلى

Abai.kz