سۇرانىسقا يە، باسەگەگە قابىلەتتى مامان بولىپ، قوعامدا ءوز ورنىن تابۋ – ءاربىر جاستىڭ باستى ارمانى. قازىر جاقسى قىزمەتكە ورنالاسقىسى كەلەتىن جاس مامانعا قويىلاتىن تالاپ تا جوعارى. حات تانيتىن ساۋاتى بار ادامدى بىلىمدىلەردىڭ قاتارىنا قوساتىن كەز الدەقاشان وتكەن.
تاقىرىپقا تۇزدىق رەتىندە الدىمەن مىنا ءبىر مىسالدى ايتا كەتسەك. جاقىندا اسىعىس ءبىر شارۋامەن جولاي تاكسي توقتاتتىم. جۇرگىزۋشى جىگىت قوستانايدان ەكەن. ءوزى استاناداعى مەديتسينا اكادەمياسىن بىتىرگەن، ماماندىعى – كارديولوگ. اڭگىمەدەن اڭگىمە شىعىپ، ونىڭ نەگە ءوز سالاسىندا جۇمىس ىستەمەي جۇرگەنىن سۇرادىم. جۇرگىزۋشى جىگىت: «استانادا پاتەردى جالعا الۋدىڭ باعاسى ايىنا – 60-70 مىڭ تەڭگە. ال ءبىزدىڭ ايلىعىمىز 40-50 مىڭ تەڭگە. ونى ءبىر اي ءجۇرىپ العانشا، كۇنىنە – 6-7 مىڭ تەڭگە تاپقانىم ارتىق. مەن ءوزىمدى دە، اكە-شەشەمدى دە اسىراۋىم كەرەك. 40 مىڭمەن قالاي ءومىر سۇرەمىن؟ ارينە، تاپقان تابىسىمنىڭ ءبىرازى كولىگىمدى جوندەۋگە جانە سالىق تولەۋگە كەتەدى»، – دەپ اعىنان جارىلدى.

سۇرانىسقا يە، باسەگەگە قابىلەتتى مامان بولىپ، قوعامدا ءوز ورنىن تابۋ – ءاربىر جاستىڭ باستى ارمانى. قازىر جاقسى قىزمەتكە ورنالاسقىسى كەلەتىن جاس مامانعا قويىلاتىن تالاپ تا جوعارى. حات تانيتىن ساۋاتى بار ادامدى بىلىمدىلەردىڭ قاتارىنا قوساتىن كەز الدەقاشان وتكەن.
تاقىرىپقا تۇزدىق رەتىندە الدىمەن مىنا ءبىر مىسالدى ايتا كەتسەك. جاقىندا اسىعىس ءبىر شارۋامەن جولاي تاكسي توقتاتتىم. جۇرگىزۋشى جىگىت قوستانايدان ەكەن. ءوزى استاناداعى مەديتسينا اكادەمياسىن بىتىرگەن، ماماندىعى – كارديولوگ. اڭگىمەدەن اڭگىمە شىعىپ، ونىڭ نەگە ءوز سالاسىندا جۇمىس ىستەمەي جۇرگەنىن سۇرادىم. جۇرگىزۋشى جىگىت: «استانادا پاتەردى جالعا الۋدىڭ باعاسى ايىنا – 60-70 مىڭ تەڭگە. ال ءبىزدىڭ ايلىعىمىز 40-50 مىڭ تەڭگە. ونى ءبىر اي ءجۇرىپ العانشا، كۇنىنە – 6-7 مىڭ تەڭگە تاپقانىم ارتىق. مەن ءوزىمدى دە، اكە-شەشەمدى دە اسىراۋىم كەرەك. 40 مىڭمەن قالاي ءومىر سۇرەمىن؟ ارينە، تاپقان تابىسىمنىڭ ءبىرازى كولىگىمدى جوندەۋگە جانە سالىق تولەۋگە كەتەدى»، – دەپ اعىنان جارىلدى.
وسى شاعىن اڭگىمەدەن جاستاردىڭ بيۋدجەتتىك قىزمەتكە نە ءۇشىن قىزىقپايتىنىن بىلۋگە بولادى. وقۋ بىتىرگەن جاستاردىڭ كەيبىرى جۇمىس تاپپاي جۇرسە، ەندى ءبىرازى جۇمىس بار بولسا دا جالاقىسىنىڭ ازدىعىنان ول سالاعا اياق باسپايدى. مۇنىڭ سالدارىنان ەلىمىزگە قاجەتتى دەگەن مامانداردىڭ تاپشىلىعى تۋىندايتىنى راس. تاعى ءبىر ەسكەرەتىن جايت، بىزدە شەتەلدە وقىپ كەلگەن مامان مەن قازاقستاندىق ءبىلىمى بار جاستارعا دەگەن كوزقاراس تا ءارتۇرلى. ءىرى وندىرىستىك كومپانيالاردا جۇمىس ىستەۋ ءۇشىن شەتەلدىك ديپلوم وتىمدىرەك.
قولىنا كۇنى كەشە عانا سۋ جاڭا ديپولمىن الىپ، ۇلكەن ومىرگە قادام باسقان جاستار تاپشى مامانداردىڭ ورنىن تولتىرا ما، الدە “ديپلومدى جۇمىسسىزداردىڭ” قاتارىن كوبەيتە مە؟ ءبىز مۇنى سول جاستاردىڭ ءوز اۋزىنان ەستىگەندى ءجون كوردىك.
جازيرا، ل.گۋميلەۆ اتىنداعى ەۇۋ-دىڭ تۇلەگى:
– زاڭگەر ماماندىعىن الىپ شىقتىم. ازىرگە قايدا باراتىنىم بەلگىسىز. وندىرىستىك تاجىريبەدەن وتكەن سوت ورنىندا «ديپلومىڭدى العان سوڭ بىزگە كەل» دەپ جۇمىسقا شاقىرعان. مۇمكىن، جالاقىسىنىڭ ازدىعىنا قاراماستان، سوندا باراتىن شىعارمىن. ارينە، ودان گورى جالاقىسى جوعارى جۇمىس تابىلىپ جاتسا، باس تارتپايمىن. بىراق، جۇمىس ءوتىلىنسىز، ءبىز سياقتى جاس ماماندى جالاقىسى جوعارى بەلدى كومپانيالار قابىلدامايدى. سوندىقتان، جالاقىسى از بولسا دا، سوتتا نە باسقا قۇقىق قورعاۋ ورگانىندا ىستەپ، تاجىريبە جيناقتايتىن شىعارمىن.
ايدوس، س.سەيفۋللين اتىنداعى قازاتۋ-دىڭ تۇلەگى:
– اگرونوم بولىپ جۇمىس ىستەمەيمىن. باسىندا ۇبت-دان جيناعان ۇپايىممەن تەك وسى ماماندىققا ءتۇسۋ مۇمكىن بولعاننان كەيىن عانا، بوس جۇرگەنشە دەپ وقى سالعانمىن. ديپلومىمدى العان سوڭ باسقا وقۋعا تاپسىرامىن. ال اگرونوم ماماندىعىنىڭ بولاشاعى زور دەپ ايتا المايمىن، ونىمەن كارەرا جاساي المايسىڭ.
دينارا، م.اۋەزوۆ اتىنداعى وقمۋ-دىڭ بىلتىرعى تۇلەگى:
– وقۋدى ۇزدىك ءبىتىردىم. شىمكەنتتەگى ءبىر جەكەمەنشىك فيرمادا جۇمىس ىستەگەنمىن. بىراق قىسقارتۋعا ۇشىراپ، سوسىن استاناعا كەلدىم. مۇندا دا 2 ايدان بەرى جۇمىس ىزدەمەگەن جەرىم جوق. ايلىعى ونشا جوعارى بولماسا دا، مەملەكەتتىك قىزمەتكە قۋانا-قۋانا ورنالاسار ەدىم. نارىقتى زەرتتەيتىن ماركەتولوگپىن. وسى ماماندىق بويىنشا ورىن بار دەگەن سوڭ، جاقىندا ءبىر مەملەكەتتىك مەكەمەگە بارعانمىن. سويتسەم، قازىر مەملەكەتتىك قىزمەتكە المايتىن بولىپ، موراتوري جاريالانىپتى.
ر.S. بىلىكتى مامان ارقاشان دا سۇرانىسقا يە بولادى دەگەنگە سەندىرىپ ەدى ءبىزدى مۇعالىمدەرىمىز. كەيدە سوعان كۇدىكتەنىپ قالاتىن بولدىق. قالاي دەسەك تە، جاس بۋىننىڭ رۋحىن جۇمىسسىزدىق، باسپاناسىزدىق، قىلمىسقا بوي ۇرۋشىلىق سياقتى كۇيزەلىستەر باسىپ قالماسا جارادى. بۇل ماسەلەلەردى شەشۋدە جاستار تەك وزدەرىنە عانا سەنە الاتىنىن تۇسىنەدى. قوعام قاشان دا اقىلدى دا، ەرلىكتى دە، جاڭا يدەيانى دا سول جاستاردىڭ وزدەرىنەن كۇتكەن…

كلارا ەرەحانقىزى
«نۇر استانا» گازەتى 4 ماۋسىم 2009 جىل