استاناعا 10-11 مامىر كۇندەرى ەۋروپارلامەنتتىڭ دەپۋتاتتارى كەلەتىنى جايلى وتكەن جولى اقپارلاعان ەك. مىنە، سول دەپۋتاتتار كەلدى. القا-قوتان جيىن وتكىزدى.

ەۋروپارلامەنتتىڭ دەپۋتاتتارىمەن كەزدەسۋگە ازاماتتىق قوعام بەلسەندىلەرى دە بارىپ قايتقان ەدى. ولار قازاقستاننىڭ ىشكى ساياسي جاعدايى جايلى ءسوز ەتىپ قانا قويماي، قازىرگى اكتۋالدى ماسەلەنىڭ بىرىنە اينالىپ وتىرعان قىتاي بيلىگىنىڭ ءوز ەلىندەگى از ۇلتتارعا جاساپ جاتقان ساياسي قىسىمى جايلى دا ايتقان ەكەن.

وتكەن ايدا بريۋسسەلگە بارىپ، "جاڭا قازاقستان" فورۋمىنا قاتىسىپ قايتقان بەلگىلى ساياساتكەر ءامىرجان قوسانوۆ مىرزا ەۋروپارلامەنت دەپۋتاتتارىنا قىتايداعى قازاقتاردىڭ قىسىم كورىپ، قۋدالاۋعا ءتۇسىپ، كەيبىرى ساياسي ۇيرەتۋ لاگەرلەرىنە، كەيبىرى تۇرمەگە قامالىپ كەتكەنى تۋرالى تولىق باياندالعان ءۇشبۋ حاتتى تابىستادى. بۇل تۋرالى ساياساتكەر ءوزىنىڭ فەيسبۋكتاعى جەكە پاراقشاسىندا حابارلادى.

"قىتايداعى قازاق ماسەلەسى ەۋروپارلامەنت نازارىندا بولا بەرمەك. ەلدىڭ اماناتىن ورىنداۋ كەرەك. كەشەگى كەزدەسۋ الدىندا قىتايداعى قازاقتاردىڭ قيىن جاعدايى تۋرالى دا ەۋروپارلامەنت دەلەگاتسياسىنا ايتتىم. ەۋروپانىڭ حالىقارالىق ارەناداعى ورنى بولەك قوي. ونى دا ءبىز قازاق مۇددەسىنە ءۇشىن پايدالانا ءبىلۋىمىز قاجەت. ول تۋرالى ءبىز وتكەن جولى بريۋسسەلدە دە ءسوز ەتكەن ەدىك. "جاڭا قازاقستان" فورۋمى اتىنان Bashir Canaltay وتە ورنىقتى ءارى مىقتى ايتىپ ەدى. وسى ماسەلە بويىنشا ارنايى حاتتى قازاق ءۇشىن اسا ماڭىزدى ماسەلەدە بەلسەندىلىك تانىتىپ جۇرگەن جىگىتتەردەن، سونىڭ ىشىندە ىرىس توقتاسىن، جۇمابەك ءالىمحاننان الىپ، دەپۋتاتتارعا بەردىم", دەپ جازدى ساياساتكەر.

ايتا كەتەيىك، قىتايداعى قازاقتاردىڭ جاعدايى تىم اۋىرلاپ كەتتى. قىرىق جىلعى كورشى، گەوساياسي سەرىكتەسىمىز دەپ سەنگەن قىتاي ۇكىمەتى قازاقتى تەرروريست، ەكسترەميستەردىڭ ساپىنا قوستى. قۇجاتتارىن تارتىپ الىپ، قازاقستانعا كەلىپ-كەتكەن ءار قازاقتى تۇرمەگە جاپتى. ۇيىندە قۇران ۇستاعان، ءدىني وقۋلىقتى ۇستاعان، ەسكى كىتاپتاردى ساقتاعاندار ساقشىلاردىڭ جەتەگىنە ءتۇستى. ءجابىرىن كوردى. قازاق جازۋشىلارىنىڭ كىتاپتارىن وقىعاندار وقۋ-تاربيەلەۋ لاگەرلەرىنە ايدالدى. سەبەپسىز تەرگەلىپ، ناقاق تاياق جەدى. ءتىپتى، مولدا-قوجالاردىڭ كەيبىرى تۇرمەدە قايتىس بولدى دەگەن اقپار دا تارادى. قولىڭنان كەلسە شاۋىپ ال دەگەن بۇل ارانداتۋشىلىقتى، اپەرباقاندىقتى، الىمجەتتىكتى شي تۇتقاسىن ۇستاپ وتىرعان قىتاي بيلىگى كۇنى بۇگىنگە دەيىن جاساپ كەلەدى.

ءامىرجان قوسانوۆ، ساياساتكەر:

-وكىنىشكە قاراي، ءبىز 27 جىلدىڭ ىشىندە قىتايعا كىرىپتار بولىپ قالدىق. وعان بيلىك كىنالى. ءبىز قىتايعا تەك مۇنايىمىزدى ساتىپ جىبەرگەن جوقپىز. نامىسىمىز بەن رۋحىمىزدى دا قوسا ساتتىق. قازاقستان بيلىگىنە قوياتىن العاشقى تالابىمىز – كوشتىڭ كولەمىن ۇلعايتىپ، قىتايداعى قانداستارىمىزدى تولىق كوشىرىپ السىن! مەملەكەت اقشاعا كەندە ەمەس. بۇعان ۇلتتىق كاپيتالدى دا جۇمىلدىرۋىمىز كەرەك. باي-باعلاندار شەتەلدەن ءارتىس اكەلىپ، كەۋدە سوققانشا، جاردەمگە مۇقتاج قانداستارىمىزدى ءوز ەلىمىزگە جەتكىزىپ، ءۇي سالىپ بەرسىن. 

ەكىنشىدەن، قىتاي ءبىزدىڭ مۇناي مەن گازىمىزعا، باسقا دا تابيعي رەسۋرستارىمىزعا ءزارۋ بولىپ وتىر. وسىنى پايدالانىپ، ءبىزدىڭ بيلىك كورشى مەملەكەتكە ايتسىن: "جازىقسىز قامالعان وتانداستارىمىزدى بوساتىڭدار، ايتپەسە سەندەرگە شيكىزات بەرمەيمىز!" – دەپ. وسىنداي ۋلتيماتۋم قويۋ كەرەك!

ۇشىنشىدەن، حالىقارالىق ۇيىمداردىڭ نازارىن وسى ماسەلەگە اۋدارۋىمىز قاجەت. كونترناسيحات جاساپ، قىتايدا "سودىر", "سەپاراتيست" دەگەن جەلەۋمەن تۇرمەگە جابىلعان وتانداستارىمىزدى بوساتىپ الايىق. ەۋروپارلامەنتكە شىعىپ، شەتەلدىك بەلدى تەلەارنالاردىڭ كومەگىنە جۇگىنەيىك. قازاقتا "بۇعا بەرسەڭ، سۇعا بەرەدى" دەگەن جاقسى ءتامسىل بار.

تورتىنشىدەن، شەتتەن كەلگەن قانداسىمىزدى "ورالمان" دەپ اتاپ، وزەكتەن تەبۋدى دوعارۋ كەرەك. ولار ءبىزدىڭ وتانداستارىمىز!

قىتايدا قۋعىنعا ۇشىراعان قانداستارىمىزدىڭ جاداۋ كۇيى وسىعان دەيىن دە بىرنەشە رەت ايتىلعان. ءتىپتى ءبىر توپ بەلسەندى وتكەن جىلى استانادا ارنايى جيىن وتكىزىپ، ەلىمىزدىڭ سىرتقى ىستەر مينيسترلىگىنە 100-دەن اسا ارىز-شاعىم وتكىزگەن ەدى. الايدا ۆەدومستۆو ءالى كۇنگە ەشقانداي شارا قولدانا الماي وتىر.

(26-كوكەكتە الماتىدا «قىتاي-قازاقستان قاتىناسى: قانداستارىمىز نەلىكتەن قۋعىنعا ۇشىرادى؟» دەگەن تاقىرىپتا قوعامدىق تىڭداۋ وتكەن ەدى. سول جيىندا ءامىرجان ساعيدراحمانۇلىنىڭ سويلەگەن ءسوزى، بۇل.)

Abai.kz