ءالى دە كوپتەگەن  وتباسى باسپاناسىز ءجۇر دەگەن سەنات دەپۋتاتتارى وسى سالاداعى كەمشىلىكتەردى سىنعا الدى، دەپ حابارلايدى سەناتتىڭ ءباسپاسوز قىزمەتى.

ءار وتباسى باسىمدا ءوز باسپانام بولسا ەكەن دەپ ارماندايدى. ءار اتا-انا بالاسىن ۇيلەندىرىپ، جاڭا شاڭىراققا وتاۋلاپ شىعارعىسى كەلەدى. سول ارمانداردىڭ ورىندالۋى ءۇشىن مەملەكەت سوڭعى جىلدارى ءارتۇرلى باعدارلامالاردى ىسكە قوستى. الايدا ونىڭ جۇزەگە اسىپ، قاراپايىم حالىقتى قۋانتىپ جاتقاندارى دا، شەشىمىن تاپپاي جاتقان تۇيتكىلدى تۇستارى دا بار. وسى تۇيتكىلدى تارقاتىپ، بۇگىنگى كۇنى تۇرعىن ءۇي ماسەلەسىندە قانداي ءىس اتقارىلىپ جاتقانىن تالقىدان وتكىزۋ ماقساتىندا سەناتتىڭ ەكونوميكالىق ساياسات، يننوۆاتسيالىق دامۋ جانە كاسىپكەرلىك كوميتەتى «نۇرلى جەر» تۇرعىن ءۇي قۇرىلىسى باعدارلاماسىن ىسكە اسىرۋ بارىسى تۋرالى» تاقىرىبىنا ارنالعان دوڭگەلەك ۇستەل وتىرىسىن وتكىزدى.

كوميتەت توراعاسى اسقار بەيسەنباەۆ باعدارلاما ىسكە قوسىلعان ءبىر جىل ىشىندە 11,2 ميلليون شارشى مەتر رەكوردتى تۇرعىن ءۇي سالىنعانى كوڭىل قۋانتاتىنىن ايتا كەلىپ، ونىڭ ءوزى دە جەتكىلىكسىز ەكەنىن، ءالى كۇنگە دەيىن كوپتەگەن وتباسى باسپاناسىز جۇرگەندىگىن اشىق ايتىپ، كەمشىلىكتەردى سىنعا الدى.

ا.بەيسەنباەۆ بۇل سالانىڭ جۇمىسىن العا جىلجىتۋعا جول اشاتىن مىنانداي ماسەلەلەرگە كوڭىل اۋدارتتى:

ءبىرىنشى، جۇمىس ىستەيتىن ءاربىر ادام نەسيەگە پاتەر ساتىپ الىپ، ونى وتباسىلىق بيۋدجەتىنىڭ مۇمكىندىكتەرى اياسىندا تولەي الاتىنداي بولۋى ءۇشىن ارزان رەسۋرستار ۇسىناتىن تەتىكتەر قاجەت;

ەكىنشى، حالىقتىڭ الەۋمەتتىك ءالسىز توپتارىنا باعىتتالعان ساتىپ الۋ قۇقىعىنسىز بەرىلەتىن ارەندالىق تۇرعىن ءۇي سالۋعا بولىنەتىن قاراجاتتىڭ جەتكىلىكسىزدىگىن جويۋ قاجەت;

ءۇشىنشى، جەرگىلىكتى اتقارۋشى ورگانداردىڭ وبەكتىلەردى ۋاقىتىلى ىسكە قوسا الماۋىنىڭ الدىن الۋى ءتيىس;

ءتورتىنشى، ەكىنشى دارەجەدەگى بانكتەردىڭ كەلىسۋ راسىمدەرىن وڭايلاتۋ كەرەك;

بەسىنشى،  «7 – 20 – 25» باعدارلاماسىن جۇزەگە اسىرۋ بارىسىندا، «نۇرلى جەر» باعدارلاماسىنا ازىرلەنىپ، ەنگىزىلەتىن وزگەرىستەر وكىلەتتى ورگان ۇلتتىق بانكىمەن بىرلەسە وتىرىپ ايقىندالۋى ءتيىس;

التىنشى، وزگەرىستەردى ەنگىزۋ بارىسىندا قولدانىستاعى «نۇرلى جەر» باعدارلاماسىنىڭ بارلىق پروبلەمالىق ماسەلەلەرىن ايقىنداپ، مۇقيات ساراپتاۋدان وتكىزۋ قاجەت;

جەتىنشى، «نۇرلى جەر» مەن «7 – 20 – 25» باعدارلامالارىنىڭ جۇزەگە اسىرۋ جونىندەگى تۇسىنىكتى سحەما حالىققا ۇسىنىلۋى ءتيىس; سەگىزىنشى، ءارتۇرلى قولدان جاسالعان جاساندى كەدەرگىلەردى جانە ارتىق قۇجاتتار مەن كەلىسۋلەردى بارىنشا جويۋ قاجەت.

«نۇرلى جەر» باعدارلاماسىنا ەنگىزىلەتىن وزگەرىستەر قازاقستاندىقتاردىڭ قولجەتىمدى باسپانا الۋ مۇمكىندىكتەرىن جۇزەگە اسىرۋعا كەرى اسەرىن تيگىزۋگە نەگىز بولماۋى كەرەك» ،– دەدى ا.بەيسەنباەۆ.

ينۆەستيتسيالار جانە دامۋ ءمينيسترىنىڭ ورىنباسارى قايىربەك وسكەنباەۆ «نۇرلى جەر» باعدارلاماسىن 2017 جىلى جانە 2018 جىلدىڭ العاشقى توقسانىندا ىسكە اسىرۋدىڭ نەگىزگى كورسەتكىشتەرگە توقتالدى جانە باعدارلامانىڭ جاڭا تۇجىرىمداماسىن تانىستىردى. وتكەن جىلى 100 مىڭنان استام وتباسى، ونىڭ ىشىندە 25,2 مىڭ وتباسى مەملەكەت قارجىسى ەسەبىنەن وزدەرىنىڭ تۇرعىن ءۇي جاعدايىن جاقسارتتى. بۇل سالاعا ينۆەستيتسيا 2017 جىلى 18 پايىزعا ۇلعايدى جانە 980 ميلليارد تەڭگەنى قۇرادى.

ۇلتتىق بانكى توراعاسىنىڭ ورىنباسارى ولەگ سمولياكوۆ «7-20-25» باعدارلاماسىنىڭ جۇمىس تەتىكتەرى  جانە باعدارلاما اياسىندا قارىز بەرۋدىڭ شارتتارى تۋرالى دەپۋتاتتاردى حاباردار ەتتى. ونىڭ سوزىندە ايتىلعانداي، قارىز ەڭبەك جانە كاسىپكەرلىك قىزمەتتەن رەسمي تۇسەتىن كىرىسى بار جانە تۇرعىن ءۇيى جوق ازاماتتارعا بەرىلەدى.

سەنات دەپۋتاتى ميحايل بورتنيك زاڭنامانى جەتىلدىرۋ، ونىڭ ىشىندە حالىقتىڭ تۇرعىن ءۇي قۇرىلىسى جيناعىنا تولەم تالاپتارىن كورسەتۋدى رەتتەۋگە قاتىستى ماسەلەلەرگە توقتالدى. سەناتور ساتىپ الۋ قۇقىعى جوق تۇرعىن ۇيلەردىڭ جالعا بەرۋ تەتىكتەرىن ىسكە اسىرۋ جانە تۇرعىن ۇيگە ساتىپ الۋ قۇقىعىن قايتارۋ مۇمكىندىگى ماسەلەلەرىن كوتەردى. م. بورتنيك سونداي-اق باعدارلاما اياسىندا اۋىلدىق ەلدى مەكەندەردەگى، ەڭ الدىمەن قالا ماڭى كەنتتەرىندەگى تۇرعىن ءۇي قۇرىلىسىنا بۇدان دا قارقىن بەرۋگە شاقىردى.

دوڭگەلەك ۇستەل وتىرىسى بارىسىندا «بايتەرەك» ۇلتتىق باسقارۋ حولدينگى» اق، «شار-قۇرىلىس» جشس، «قازاقستان تۇرعىن ءۇي قۇرىلىسى جيناق بانكى» اق جانە «تسەنتركرەديتبانكى» اق باسشىلارى ءسوز سويلەدى.

شاراعا قاتىسۋشىلار «نۇرلى جەر» باعدارلاماسىن بۇدان دا ءتيىمدى ىسكە اسىرۋعا كەدەرگى بولىپ وتىرعان وزەكتى ماسەلەلەردى شەشۋ جونىندە پىكىر الماستى. حالىقتىڭ الەۋمەتتىك ءالسىز توپتارى تۇرعىن ءۇي قۇرىلىسىن سالۋعا قارجىلاندىرۋ كولەمىن ارتتىرۋ جانە ينجەنەرلىك كوممۋنيكاتسيانى جۇرگىزۋ تۋرالى ۇسىنىستار ايتىلدى. سەناتورلار سونداي-اق نىسانداردى ۋاقىتىنان كەش پايدالانۋعا بەرۋگە جانە قۇرىلىستى سالۋ كەستەسىنەن كەيىن قالۋعا جول بەرمەۋ ءۇشىن شارالار قابىلداۋدى تالاپ ەتتى.

دوڭگەلەك ۇستەلدىڭ قورىتىندىسى بويىنشا ۇسىنىستار ازىرلەندى جانە ول ۇكىمەتكە، جەرگىلىكتى اتقارۋشى ورگاندار مەن باسقا دا مۇددەلى ۇيىمدارعا جىبەرىلەتىن بولدى، سونداي-اق زاڭ شىعارۋ جۇمىستارى بارىسىندا سەنات دەپۋتاتتارىنىڭ ەسكەرەتىنى ايتىلدى.

ادىلبەك قابا

Abai.kz