ءبيسميللاھير راحمانير راحيم

قىتاي سوڭعى ءبىر جارىم جىل ىشىندە قازاقستانعا تۋىسشىلاي كەلگەن 500-دەن اسا قازاقتى (وزىندەگى قازاقتان 5 ءجۇز مىڭىن ۇستاۋدى جوسپارلاپ وتىرعان كورىنەدى...), كەيىنىڭ - ەرىن، كەيىنىڭ - ايەلىن، كەيىنىڭ - ەر-ايەلىمەن بىرگە، كەيىنىڭ - بالا-شاعاسىمەن بىرگە (ماسەلەن، قحر. ىلە قازاق وبلىسىنىڭ توعىزتوراۋ اۋدانىنان كەلگەن وراز دەگەن ازاماتتىڭ ءبىر اكەدەن تۋعان 5 باۋىرى بىردەي «قازاقستانمەن كوپ حابارلاسقان» دەگەن «قىلمىسپەن» ۇستالىپ، قامالعان...) «ساياسي ۇيرەنۋ» دەپ اتالاتىن، ءىس جۇزىندە تۇرمە بولىپ سانالاتىن قىلمىستىق لاگەرلەردە «قازاستانمەن بايلانىسى بار جانە ناماز وقىعان» دەگەن سىلتاۋمەن ۇستاپ، جان تۇرشىگەرلىك ازاپتىڭ استىنا الىپ جاتقانى كوپكە بەلگىلى. سونىمەن قاتار، ەش جازىقسىز بۇل جانداردى بۇلاي قىلمىسكەر رەتىندە ۇستاۋ، قاماۋ ۇزدىكسىز جالعاسۋدا...

مىنە، بۇل سۇمدىق قاناتىن تەز جايىپ، وسىندا كەلىپ، ازاماتتىق العان ازاماتتارعا دا ءتيىپ، ولاردىڭ دا تالايى قىتاي تۇرمەلەرىندە جاتىر. سونىڭ سالدارىنان ەلىمىزدە بولىنگەن وتباسىنىڭ سانى ارتتى. ولاردىڭ تۇرمىستىق جاعدايى كۇننەن-كۇنگە تومەندەۋمەن بىرگە، رۋحاني ازابى ايتۋعا ءتىل جەتپەس دەڭگەيگە كوتەرىلدى.

جالپى قىتايداعى قازىرگى بولىپ جاتقان قازاق حالقىنا قاتىستى بۇل ماسەلەلەردى بىزدەن گورى الەمدىك اقپارات كوپ جازىپ، الەم جۇرتى كوپ حابارلى بولۋدا...

قازاق قايدا بولسا دا قازاق ەكەنىنە، قازاقستان مەملەكەتىنىڭ ءتول تۋماسى ەكەنىنە قاراماستان كوبىرەك: «ول قىتايدىڭ ىشكى ماسەلەسى» دەپ قارايتىن سىڭايلىمىز... بۇل ءبىزدىڭ قاتە تۇسىنىگىمىز...

...بۇعان دەيىن قىتايدان كەلىپ، ءار ءتۇرلى ۋنيۆەرسيتەتتەردە مەملەكەت گرانتىمەن وقىپ جاتقان قازاق ستۋدەنتتەردەن 79 ىزدەنۋشىنى (تاعى ءبىر ستۋدەنت قوسىلدى. الدا تولىق مالىمەتىمەن جاريالانادى. بۇل كورسەتكىش ءالى وسەتىن سياقتى) قىتاي جاق ءتۇرلى بايلانىستارمەن: «شۇعىل كەل» دەپ شاقىرىپ، قايتپاعانىن اكە-شەشەسىنە: «بالاڭدى شاقىر. ەگەر كەلمەسە سەندەردى قامايمىز» دەپ ءماجبۇرلى تۇردە كەرى قايتارىپ العان. مىنە، سول 79 ستۋدەنت شەكارادان وتكەن جەردەن ۇستالىپ، سول كۇيى ءىز-توزسىز جوعالعان. كەيىنىڭ اتا-اناسى «قايدا» دەپ سۇراسا، سۇراعان اتا-انانىڭ ءوزىن قاماعان. كەيبىرىنىڭ شەكارادان وتكەنىن اتا-انالارى دا بىلمەيدى. ول بوزداقتارىمىزدىڭ شەكارادان قىتايعا كەرى وتكەنى انىق. بىراق قايدا ەكەنىنەن، ءولى-تىرىلىگىنەن ەش دەرەك جوق... كەيىنىڭ اتا-انالارى بالالارىنىڭ ولاي شاقىرىلعانىنان دا حابارسىز. قازىرگە دەيىن قازاقستاندا وقىپ ءجۇر دەپ كەلگەن.

...بۇل قىتايدىڭ ونداعى قانداستارىمىزعا جاساپ جاتقان سۇمدىقتارىنىڭ جاي شەت جاعاسى عانا...

قىتاي سولايىنان قانداستارىمىزعا ءوز ويلاعانىن قىلا تۇرسىن.

ال، سوندا، بىزدىكى نە؟

ول بەيباقتار جايلى نە قازاستانداعى ولار وقىعان ۋنۆەرسيتەتتەردەن، نە قازاقستان ءبىلىم مينيسترلىگى تاراپىنان ەش ىزدەۋ جوق. ءتىپتى، بۇل ءىس وسىعان دەيىن جاسىرىلىپ كەلگەن. بۇل ماسەلەنى ەل، ۇلت ءۇشىن قىزمەت ەتكىسى كەلگەن سەرىكجان ءبىلاش، قىدىرالى وراز سىندى ازاماتتار باستاعان ۇلتجاندى جاس ەرىكتىلەر اشكەرەلەمەگەن بولسا، وسىلاي جابۋلى كۇيى قالا بەرەر مە ەدى، قايتەر ەدى؟...

ءار نارسەنىڭ، ءار ءىستىڭ ءوز جاۋاپتى يەسى بولادى. سوندىقتان بۇل 97 ستۋدەنت جايلى تومەندەگى سۇراقتارىمىزعا قازاقستان ءبىلىم جانە عىلىم ءمينيسترى ە.ساعاديەۆ پەن ولار وقىعان مىنا تومەندەگى ۋنيۆەرسيتەتتەردىڭ رەكتورلارى جاۋاپ بەرسىن!

ءبىرىنشى: ول ستۋدەنتتەر قازاقستانداعى مەملەكەتتىك ۋنيۆەرسيتەتتەردىڭ زاڭدى ءوز ستۋدەنتتەرى مە، جوق پا؟

 ەكىنشى: ەگەر ولار قازاقستان مەملەكەتىنىڭ قازىناسىنان بولىنگەن قاراجاتپەن (گرانتپەن) وقىپ جاتقان زاڭدى ستۋدەنتتەرى بولسا، ەندەشە ولار نەگە ىزدەۋسىز قالۋى كەرەك؟

ءۇشىنشى: مەملەكەت قازىناسىنان ءبولىنىپ، ۋنيۆەرسيتەتتەردىڭ قورجىنىنا تۇسكەن ولارعا تيەسەلى قاراجاتتار قايدا؟ نەگە جۇمسالۋدا؟

 تورتىنشى: ۋنيۆەرسيتەتتەر بۇل ءىستى نەگە وسى ۋاقىتقا دەيىن جاسىرىپ كەلدى؟

بەسىنشى: قازاقستان ءبىلىم جانە عىلىم مينيسترلىگى بۇل ماسەلەنى نەگە جاسىرىپ كەلدى؟ الدە بىلمەگەنى مە؟ بىلمەسە كىمدەر جاۋاپ بەرۋى كەرەك؟

Cىلتەمەدە سول جوعالعان 79 ستۋدەنتتىڭ ءتىزىمى

قۇل-كەرىم ەلەمەس، قازاقستان جازۋشىلار وداعىنىڭ مۇشەسى

Abai.kz