باياعىدا سەگىز قىزى بار ءبىر اپامىز سەگىزىنشى قىزىنا «تەك قانا تراكتوريستكە كۇيەۋگە شىعاسىڭ» دەپ تالاپ قويسا كەرەك. جۇرت سۇراماي ما، «اپا-اۋ، مۇنىڭىز نە، ەل قىزىن ديپلومى بار جىگىتتەرگە بەرگىسى كەلەدى، سىزدىكى كەرىسىنشە بولدى عوي» دەپ. سويتسە كەيۋانا ايتاتىن كورىنەدى «شىراعىم ءبىر ۇيگە ءبىر تراكتوريست كەرەك ەكەن» دەپ. بىراق ول زاماندا تراكتور دا، تراكتورشى تە كوپ ەدى. قازىر اۋىلدا تراكتور دا تاپشى، تراكتورشى تە ىلۋدە بىرەۋ. ەكىنىڭ ءبىرىنىڭ ديپلامى بار شىعار، ءجۇزدىڭ بىرىندە عانا تراكتور بار. وندا دا باياعى كەڭەستىك زاماننان قالعان قاڭعىلدار كوبى. كوكتەم كەلگەندە ديقان تۇگىلى، قاراپايىم حالىق الاقانداي باقشاسىن جىرتقىزۋعا، كۇزدە ءشوپ-جەمىن جەتكىزۋگە تراكتور تاپپاي زار قاعادى.

قاسىم-جومارت توقاەۆتىڭ توراعالىعىمەن وتكەن سەنات وتىرىسىندا بۇگىن سەناتور ءالي بەكتاەۆ ەلىمىزدىڭ پرەمەر-ءمينيسترىنىڭ ورىنباسارى،   اۋىلشارۋاشىلىعى ءمينيسترى ءو.شوكەەۆكە اگرارلىق سەكتوردى جاڭا تەحنيكامەن قامتاماسىز ەتۋ دەڭگەيى ءالى دە تومەن ەكەندىگى جونىندە دەپۋتاتتىق ساۋالىن جاريا ەتىپ، بىرنەشە تالاپ قويدى. دەپۋتاتتىڭ ساۋالدىڭ قىسقاشا ءماتىنى تومەندەگىدەي:

– قازاقستان الەمدەگى  ەڭ  ءىرى  اۋىلشارۋاشىلىعى  ءونىمىن وندىرۋشىلەردىڭ قاتارىنا كىرۋ ءۇشىن اگروونەركاسىپتىك كەشەندى تەحنيكالىق جابدىقتاۋدىڭ ماڭىزى زور. سوڭعى كەزدەرى مەملەكەت تاراپىنان اۋىلشارۋاشىلىعىن مەحانيكالاندىرۋعا ەداۋىر قارجى ءبولىنىپ جاتقانىمەن اگرارلىق سەكتوردى جاڭا تەحنيكامەن قامتاماسىز ەتۋ دەڭگەيى ءالى دە تومەن ەكەندىگىن، جۇيەلى جۇمىستاردىڭ تاپشىلىعىن مويىنداۋىمىز كەرەك. سوڭعى 15 جىلدىڭ كولەمىندە قازاقستانداعى اۋىلشارۋاشىلىعى تەحنيكالارىنىڭ سانى ورتا ەسەپپەن ەكى ەسەگە ازايعان. ال بار تەحنيكالاردىڭ توزىعى جەتكەن. بۇگىنگى تاڭدا 150 مىڭعا جۋىق تراكتوردىڭ 65 پايىزى، 41 مىڭنان استام كومبايندارىنىڭ 46 پايىزى، 66 مىڭ مال ازىعىن دايىنداۋ تەحنيكالارىنىڭ  67 پايىزى، 380 مىڭنان استام جەر جىرتۋ مەن وڭدەۋگە ارنالعان تەحنيكالاردىڭ – 84 توزعان، ولاردىڭ قىزمەت ەتۋ مەرزىمى 17 جىلدان اسقان.

سولتۇستىك قازاقستان، اقمولا، وڭتۇستىك قازاقستان، قوستاناي سياقتى ەڭ ءىرى اگرارلىق وڭىرلەردە توزىعى جەتكەن تەحنيكالاردىڭ  سانى باسقا وڭىرلەرمەن سالىستىرعاندا الدە-قايدا كوپ.

مامانداردىڭ ەسەپتەۋى بويىنشا بارلىق ەسكى تەحنيكالاردى جوندەۋگە جانە ولاردىڭ جانار جاعار مايىنا جىلىنا 95 ملرد. تەڭگەدەن استام قارجى ارتىق جۇمسالادى ەكەن، ول بارلىق ءوندىرىس شىعىندارىنىڭ 20 پايىزدى قۇرايدى.

قازاقستاندا نورماتيۆتىك قاجەتتىلىك بويىنشا دا اۋىلشارۋاشىلىعى تەحنيكالارىنىڭ جەتىسپەۋشىلىگى بايقالادى. ءار 1000 گەكتار ەگىستىك جەرگە ەلىمىزدە 6 تراكتوردان كەلسە، ارگەنتينادا – 8, وزبەكستاندا – 9, بەلارۋسسيادا – 11, كانادادا – 16, گەرمانيادا – 64 تراكتوردان كەلەدى. كومبايندار بويىنشا دا شامامەن وسىنداي جاعداي قالىپتاسقان.

كۇردەلى تەحنيكالاردى ايتپاعاندا، وزىمىزدە شىعارۋعا بولاتىن 2000-نان استام تىرمالار، 3000-عا جۋىق تەرەڭ قوپسىتقىشتار، 1000-عا جۋىق سوقالار، 1000-نان استام ءشوپ ورۋ مەحانيزمدەرى مەن 6000-نان استام استىق تازالاۋ ماشينالارى جەتىسپەيدى.

ەلىمىزدە تەحنيكالار پاركىن جاڭارتۋدىڭ دەڭگەيى دە تومەن. تەحنيكالاردى جاڭعىرتۋ كولەمى وسى دەڭگەيدە قالاتىن بولسا، وندا قىزمەت ەتۋ مەرزىمى 10 جىلدان اسقان كومباينداردى تولىق جاڭارتۋ ءۇشىن كەمىندە 20 جىل، ال تراكتورلارعا تاعى دا 50 جىل قاجەت.

جىل سايىن اۋىلشارۋاشىلىعى تەحنيكالارىن ساتىپ الۋعا ورتا ەسەپپەن 104 ملرد. تەڭگەنىڭ كولەمىندە قاراجات جۇمسالسا، ونىڭ تەك 30 ملرد. تەڭگەسى عانا وتاندىق ءونىم وندىرۋشىلەرگە تيەسىلى. ياعني جاڭا تەحنيكالاردىڭ 70 پايىزدان استامى شەتەلدەن كەلەدى. ال وزىمىزدە جينالاتىن كومبايندار مەن باسقا دا ماشينا-تراكتورلاردىڭ قازاقستاندىق مازمۇنى 45 پايىزدان اسپايدى.

ءبىر سوزبەن ايتقاندا اۋىلشارۋاشىلىعى ماشينالارىن جاساۋ سالاسىنا ەرەكشە كوڭىل بولەتىن، سول ارقىلى اگرارلىق سەكتوردى تەحنيكامەن جابدىقتاۋدى تۇبەگەيلى وزگەرتەتىن ۋاقىت كەلدى. ول ءۇشىن قازاقستاندا اگروتەحنيكالىق ساياساتتى قالىپتاستىراتىن جانە اگروونەركاسىپتىك كەشەندى تەحنيكامەن تولىق جابدىقتاۋعا مۇمكىندىك بەرەتىن كەشەندى سالالىق باعدارلاما قاجەت.

وسىلاي دەگەن سەناتور ۇكىمەت باسشىسىنىڭ ورىنباسارىنا جەتى باعدارلامالىق تالاپ قويدى. تەك وسى تالاپتار جۇزەگە اسقاندا عانا قازاقستان اۋىل شارۋاشىلىعى تەحنيكاسىمەن قامتىلعان ەلدەر قاتارىنان كورىنە الۋى مۇمكىن.

ايتپاقشى، الگى اپاما سوندا ەلدەر كۇلىپ ەدى، قازىر تراكتوردان قاجەتتى تەحنيكا، تراكتورشىلاردان سىيلى ادام جوق. وسىنى كورگەندە ۇكىمەتكە قاراعاندا اۋىلداعى سول اپالارىمىز كورەگەندەۋ ما دەپ قالاسىڭ.

ادىلبەك قابا

Abai.kz