دارىگەر. بۇگىنگى كۇنى جوعارى سۇرانىسقا يە ماماندىقتاردىڭ ءبىرى. جاۋاپتى دا جۇگى اۋىر سالانىڭ تىزگىنىن ۇستاعان جاندارعا حالىقتىڭ ريزاشىلىعى دا ەرەكشە. اق حالاتتى ابزال جان دەپ قۇرمەتتەپ، ءاربىر ناۋقاسقا تانىتىپ جۇرگەن ەرەكشە قامقورلىقتارى ءۇشىن العىستارىن جاۋدىرىپ جاتادى. ەندەشە، وسىنداي ەرەكشە  ماماندىقتىڭ يەسى، بۇگىنگى تاڭدا پاۆلودار وبلىسى، لەبياجى اۋدانى، اققۋ اۋىلىنىڭ لەبياجى اۋداندىق اۋرۋحاناسىندا حيرۋرگ دارىگەر بولىپ قىزمەت اتقارىپ جۇرگەن، نۇربەكوۆ ايدوس الىمۇلىمەن سۇحباتتاسقان ەدىك.

-ايدوس ءالىمۇلى، ءوزىڭىز جايلى قىسقاشا ايتىپ وتسەڭىز؟

-مەن 1988 جىلى الماتى وبلىسى، تالدىقورعان قالاسىندا دۇنيەگە كەلگەنمىن. 1991 جىلدارعا قاراي وتباسىمىزبەن بىرگە سەمەي قالاسىنا كوشىپ كەلدىك. سەمەي جەرىندە العاش بالاباقشاعا بارىپ، مەكتەپ تابالدىرىعىن ءتامامداپ، مەديتسينالىق كوللەدج تۇلەگى اتاندىم. ودان كەيىن سەمەي مەديتسينالىق اكادەمياسىنا وقۋعا ءتۇستىپ، 2009-2016 جىلدار ارالىعىندا سول وقۋ ورداسىن اياقتاپ شىقتىم. 2016 جىلدان بەرى لەبياجى اۋداندىق اۋرۋحاناسىندا العاشقى جۇمىس جولىمدى باستادىم.

-نەلىكتەن وسى ماماندىقتى تاڭدادىڭىز؟

-دارىگەر بولۋدى مەكتەپ كەزىنەن باستاپ ارماندادىم. 7-8 سىنىپتا وقىپ جۇرگەن كەزىمدە حيرۋرگ ماماندىعىنا ەرەكشە قىزىعۋشىلىق تانىتتىم. مەن ءۇشىن بۇل سالا باسقا دارىگەرلەرگە قاراعاندا 1 ساتى جوعارى تۇراتىن سياقتى ەلەستەدى. ادام ءومىرىنىڭ اراشاسى بولاتىن دارىگەرلىك مىندەتتى ارقالاپ ءجۇرۋدىڭ ءوزى وڭاي ەمەس. جالپى، وسى بالا ارمانىما تۇرتكى بولىپ، كۇش بەرگەن الماتى وبلىسىندا اباي دەگەن ءبىر بىلىكتى حيرۋرگ ءبىر ءوزى 500-دەن اسا وتا جاساعان ەكەن. سول ادامنىڭ بەرگەن سۇحباتتارىنا زەر سالۋ ارقىلى مەن دە ماقساتقا جەتۋ جولىندا ايانباي ەڭبەك ەتۋگە تىرىستىم. وعان قوسا، تۋىستارىمنىڭ ىشىندە دە دارىگەرلەر جوق ەمەس. ءتۇرلى اڭگىمەلەرىن ەستىپ وتىراتىن ەدىم.

-بولاشاقتا قانداي جوسپارلارىڭىز بار؟

-ءارى قاراي وسى حيرۋرگيا سالاسىندا ءبىلىمىمدى شىڭداپ، رەزيدەنتۋرا جوعارعىسىن وقىپ، PhD دوكتورانتۋراعا تاپسىراتىن وي دا بار.

-دارىگەرلىك جولدا قانداي قيىندىقتار كەزدەستى؟

-جالپى وسى ماماندىققا العاش اياق باسقاننان باستاپ ءتۇرلى قيىندىقتارعا جولىقتىم. ياعني، ستۋدەنتتىك كەزدەن باستاپ، كوپتەگەن قيىندىقتار بولىپ جاتتى. سەبەبى، ماماندىق ادام ومىرىمەن، قاۋىپسىزدىگىمەن، ەلىمىزدىڭ بولاشاعىمەن تىكەلەي بايلانىستى بولعاندىقتان دا ستۋدەنت كەزىندە بىزدەرگە كوپ مىندەتتەر جۇكتەلدى. ارينە، بۇل قيىندىقتاردىڭ تۇپكى نەگىزى بىلىكتى دە ءبىلىمدى دارىگەر شىعارۋ ءۇشىن تۋىندايدى عوي. باسقا ستۋدەنت جاستار سياقتى ەمەس، كوپ جەرگە قىدىرىپ بارا المايسىڭ. بوس ۋاقىتىڭ بولا قالسا بولدى، كىتاپحاناعا بارىپ وتىراتىن ەدىم. ول كەزدە كىتاپتى ۇيگە بەرمەيتىن، سول جەردە كونسپەكت جاساپ، بارىنشا ىزدەنەتىن ەدىك.  سەبەبى، ءبىر تاقىرىپتى وقىماساق، ەكىنشى كۇنى وعان باسقا تاقىرىپ قوسىلىپ قيىنداي تۇسەتىن. وقۋ بىتىرگەنگە دەيىن دە، بىتىرگەن سوڭ دا بارىنشا سابىرلىقتى، تاباندىلىقتى بويعا جيناي ءتۇستىم.

-بوس ۋاقىتىڭىزدا قانداي ىسپەن اينالىسقاندى ۇناتاسىز؟

-نەگىزىندە بوس ۋاقىت بولادى دەپ تە ايتا المايمىن. بىزدە كەزەكشىلىك، ءتۇرلى شاقىرۋلار دا كوپ بولادى. ال دەمالىس تەك ارنايى وتپۋسك العان كەزدە عانا بولادى. سول ءۇشىن دە ءار ۋاقىتتى ەرەكشە باعالاپ، باسقا ادامدار دەمالىپ جاتقان كەزدە ءبىز ادامداردىڭ اماندىعى ءۇشىن تەر توگەتىنىمىزگە ريزا دا بولامىن.

-كەي كەزدەرى نەلىكتەن وسى ماماندىقتى تاڭدادىم دەگەن وي تۋىنداي ما؟

-ءجيى بولادى... كەيدە ويلايمىن، نەگە وسى ماماندىقتى تاڭدادىم ەكەن، نەگە جەڭىل ماماندىق تاڭدامادىم ەكەن دەگەن ويلار دا پايدا بولىپ جاتادى. بىراق، ارتىنان ءوزىمدى-ءوزىم جۇباتامىن. باسى اششى بولسا، سوڭى ءتاتتى بولادى...

-ەلىمىزدىڭ دەنساۋلىق ساقتاۋ سالاسىنا قانداي باعا بەرەر ەدىڭىز؟

-ءبىز ەندى دامۋشى مەملەكەت بولعاندىقتان دا، مەديتسينا ەندى-ەندى دامىپ كەلە جاتىر. ونىڭ ىشىندە حيرۋرگيا سالاسىنىڭ اياق الىسى دا جامان ەمەس. نەبىر بىلىكتى دە ءبىلىمدى ماماندار يزرال، اقش سىندى تاجىربيەسى مول ەلدەرگە بارىپ بىلىكتىلىك الماسۋدا. الداعى بىرەر جىلدا ءبىزدىڭ دەنساۋلىق ساقتاۋ سالاسى دا الەمدىك دەڭگەيگە كوتەرىلە الادى دەگەن ويدامىن. سەبەبى، مەملەكەت تاراپىنان كورسەتىلىپ جاتقان ەرەكشە قولداۋدىڭ ارقاسىندا ءبارى دە العا جىلجىپ كەلەدى.

-اۋىلعا العاش جۇمىسقا تۇرعان كەزدە ءسىزدى قالاي قابىلدادى؟  

-اۋىلدا العاش كەلگەن كەزدەن باستاپ وتە جاقسى قابىلدادى. بۇرىننان بەرى تانيتىن تانىستارى رەتىندە، ءوز ورتالارىنا بىردەن كىرگىزىپ، قولداۋ كورسەتكەن اۋرۋحانا ۇجىمىنا دا ريزامىن. اۋدان اكىمى، باس دارىگەرىمىزدىڭ وزدەرى دە بارىنشا قولداۋلارىن كورسەتتى. باسىمىزعا باسپانا بەرىپ، قامتاماسىز ەتتى. سول ءۇشىن دە ريزاشىلىعىمدى بىلدىرەمىن.

-مىقتى دارىگەر بولۋ ءۇشىن قانداي قاسيەتتەر قاجەت؟

-بىرىنشىدەن، نيەت. ءوز ماماندىعىڭىزعا دەگەن ەرەكشە سۇيىسپەنشىلىك. ەگەر دە ماماندىقتى ءوز جۇرەك قالاۋىڭىزبەن ەمەس، باسقا بىرەۋلەردىڭ ايتۋى بويىنشا تاڭداساڭىز، ول ماماننان ەشقانداي دا مىقتى دارىگەر شىقپايدى. ەكىنشىدەن، ايانباي ىزدەنىپ، وقۋ كەرەك. قانداي قيىندىق تۋىنداسا دا سابىرلىق تانىتۋ قاجەت. 9 جىلعى ءبىلىمدى قاناعات تۇتپاۋ كەرەك، ءارى قاراي دا ىزدەنىس ۇستىندە بولۋ قاجەت.

-اۋدان مەن قالادا جۇمىس ىستەۋدىڭ قانداي ايىرماشىلىق بايقادىڭىز؟

-اۋدانمەن سالىستىرساڭىز، قالادا جۇمى ىستەۋ وڭايعا تۇسەدى. نەلىكتەن؟ سەبەبى، بارلىق قۇرىلعىلاردى قيىندىقسىز پايدالانا الاسىز جانە قولجەتىمدى. اۋداندا ماماندار دا از جانە دە كەيبىر زەرتتەۋ قۇرالدارىن دا تابا الماي جاتامىز. ارينە، بۇرىنعىمەن سالىستىرعان قالانىڭ جاعدايىنا دا جەتىپ كەلە  جاتىرمىز. كەرەكتى لابوراتوريالار دا الىپ جاتىرمىز جانە جاس ماماندار سانى دا ءوسىپ جاتىر. الداعى ۋاقىتتا قالانىڭ دەڭگەيىنە كوتەرىلىپ تە ۇلگەرەرمىز.

-قانداي ارمانىڭىز بار؟

-ەڭ باستى ارمانىم پروفەسسور بولۋ دا، شەتەلگە كەتۋ دە ەمەس. ءوز ءىسىمنىڭ بىلىكتى مامانى بولىپ، قازاقستان رەسپۋبليكاسىنا، تىم بولماعاندا پاۆلودار وبلىسىنا ەڭبەگى سىڭگەن دارىگەر اتانىپ، حالىققا كومەگىم تيىسسە ەكەن دەيمىن. سەبەبى، بالا كەزگى ارمانىم جەتەلەپ، وسىنداي دارەجەگە جەتكىزدى. ەڭبەك پەن تاباندىلىقتىڭ ارقاسىندا ناۋقاستاردى ەمدەپ، كىشكەنە بولسىن كومەگىم ءتيىپ جاتىر. الداعى ۋاقىتتا قانداي جاعدايلار بولسىن، قاي جەردە جۇرسەم دە ءوز ماماندىعىمدى ادال اتقارىپ، ءبىلىمىمدى جەتىلدىرۋگە بار كۇشىمدى سالاتىن بولامىن.

سۇحباتىڭىزعا راحمەت!

سۇحباتتاسقان كوگەرشىن تىلەگەن