بۇگىن «مۇنايدىڭ قارا شاڭىراعى» اتالعان قوسشاعىل ەلدى مەكەنىنە بارىپ قايتتىم. بۇل جەردە دە ءتۇيىنى شەشىلمەگەن ماسەلەلەر باستان اسادى ەكەن. 800 دەي ءتۇتىن تۇتەتكەن كىشىگىرىم قازاقى اۋىلدا بالالار وينايتىن ءبىر ءتۇيىر ويىن الاڭى جوق. ياعني, ەرەسەك بالالارىمىز  بەن كىشكەنتاي بالالارىمىزعا وتە وبال, اسا قيانات جاساپ وتىرعان ەل ەكەنبىز. الدە ۇكىمەت جوعارىعا «قوسشاعىلدىڭ ايەلدەرى تۇگەل بەدەۋ» دەگەن اقپارات تاراتتى ما ەكەن?

بۇگىن ءبىز ۇرپاعىمىزدى ويلاي الماساق, وندا ول ۇرپاقتان ەرتەڭگى كۇنى ءۇمىت تە كۇتپەي-اق قويايىق! قوسشاعىل كوشەلەرى تاستاي قاراڭعى! ارينە سوسىن كور قاراڭعى تاس تۇنەكتە شايتان ەسىرەدى. قوسشاعىل كوشەلەرىنە اسپالى جارىق شامدار قوندىرىپ قويۋعا بولماس پا ەكەن? قوسشاعىلدا جارتى ساعات وتىرىپ دەمالىپ الاتىن ءبىر ءتۇيىر  ساياباق جوق ەكەن. سوندا بۇل ەلدى مەكەننىڭ ادامدارى دەمالۋدى بىلمەيتىندەي كرونامەن جاسايتىن ساعات سەكىلدى مە ەكەن? الدە قوسشاعىل تۇرعىندارى بۇل نارسەلەردىڭ بىرەۋىنە دە لايىق ەمەس پە? بۇل جەرگە مىندەتتى تۇردە ەرەسەك بالالارعا ارنالعان «فۋتبول الاڭدارى» مەن كىشكەنتاي سابيلەرىمىزگە ارنالعان «مۋلتيويىن الاڭدارى» سالىنۋ كەرەك! تاس جولدارى جوندەلىپ كوشەلەرى جارىقتانۋ كەرەك!

ايتپاقشى, كەزدەيسوق قوسشاعىل اكىمشىلىگىنىڭ ارتقى جاعىنان سىرتى قورشالعان, ىشىندە 70-ءتىڭ ۇستىندە تەرەگى بار ءبىر باقتى كورىپ قالىپ ءسال ويلانىپ قالدىم دا ءبىر يدەيا قوسۋدى ءجون دەپ تاپتىم. مىناۋ ءبىر ۇكىمەتكە تاپتىرمايتىن وڭاي ءتاسىل بولايىن دەپ تۇرعان سىڭايلى. ءدال وسى باقتىڭ ىشىنە برۋشاتكى  تاس توسەپ, ىشىنە بالالار وينايتىن اتكەنشەكتەر مەن ءتۇرلى حايۋاناتتاردىڭ مۇسىندەرىن قويدىرىپ, اياق سۋىتىپ ارقايىن دەمالىپ وتىراتىن ارقالى، تەربەلمەلى ورىندىقتار قوندىرىپ، ىشىنە دىبىسكۇشەيتكىشتەر ارقىلى "قازاق راديوسى" مەن "شالقار" راديوسىن قوسىپ قويسا, مىناۋىڭ ءبىر قوسشاعىلدىڭ  «ساياجان» پاركىنە اينالىپ شىعا كەلەر ەدى.

جانە ءبىر ايتا كەتەتىن جايت, قوسشاعىلدىڭ ءوز قاراباسىنا بەكىتىلگەن ءبىر ءتۇيىر سپەتس كولىكتەرى, تراكتورلارى جوق. بىرەۋدىڭ جازاتايىم سۋ قۇبىرى جارىلسا, قىستا قار باسىپ قالسا, ت.س.س كەلەڭسىزدىكتەر ورىن السا, اۋىل اكىمى اۋدانداعىلاردىڭ ارتىنان قالماي ءجۇرىپ تراكتورلاردى سوناۋ قۇلسارىدان تارتتىرىپ الۋى ءبىر ءتۇرلى ەكەن. مىسالى, قوسشاعىلدان ءبىر ءۇي ورتەندى دەلىك, ءورت سوندىرگىش كولىك قۇلسارىدان شىعاتىن بولسا, ول كولىك پويىزدىڭ وتۋىنە, «بوگەتباۋمنىڭ» جابىلىپ تۇرعانىنا بايلانىستى پەرەەزدە ىركىلىپ تۇرىپ قالسا نە بولادى? ارينە قۇداي باسقا بەرمەسىن, دەگەنمەن دە جاڭاعىداي كەدەرگىلەردەن كولىك ورتەنگەن ءۇيدىڭ ادامدارى ابدەن كاۋاپ بولىپ ءپىسىپ قالعانشا جەتە المايتىن بولسا, ودان نە قايىر? وسىنى دا ءبىر ەستەن شىعارماعان ءجون! سوندىقتان دا, قوسشاعىل سەكىلدى شالعايداعى اۋىلدىق جەرلەرگە ۇكىمەتتەن سپەتس كولىكتەردىڭ بولىنگەنىن ءتاۋىر كورەمىز!

* * *

ال ەندى قوسشاعىلعا جاس اكىم سايان جۇمابەكۇلى كەلگەلى ەل ءىشى جايمەن تازارا باستادى. بۇرىن تراكتور تىركەمەسىمەن ءبىر رەيس قوقىس توگىلسە, بۇگىنگى تاڭدا كۇنىگە 3 رەيس قوقىس تازالانىپ توگىلۋدە. «جىلوي تازالىقپەن» كەلىسىمشارتقا وتىرماعان كەي تۇرعىندار كوزدى الا بەرە قوقىستارىن كوشەگە شاشىپ ەلدى لاستاۋلارىن الىدە قويار ەمەس. ونىڭ ۇستىنە اۋىل اكىمى وزىنە تيەسىلى بولماسا دا شامادان تىس قىزمەت اتقارىپ اۋىل توڭىرەگىندەگى اسفالت ماڭىن وتىنىشپەن ەرىكسىز تازالاتىپ ءجۇر. بۇگىن سونىڭ ءبىر كۋاسى بولدىم.  اتىراۋ مەن تشو-عا قاتىنايتىن, زاۋىتقا جۇمىسشىلار تاسىمالدايتىن ۇلكەن اۆتوبۋستار ەكولوگياسىنان بولەك جول جيەگىنە ۇلكەن زارداپتارىن تيگىزىپ كەلەدى ەكەن. قۇلسارىدان باستاپ جاڭا-قاراتون, بۇركىتتىڭ تۇسى, قوسشاعىل, كوپىر ماڭدارىنا اۆتوبۋستار توقتاپ ادامدارىن ءبىر سەرگىتىپ الادى ەكەن. سەرگىتىپ ەمەس, ءسيدىرىپ الادى دەپ ايتساق تۋراسى سول بولار! اۆتوبۋستان تۇسكەن جۇمىسشىلار تەمەكىلەرىن شەگىپ, سىرالارىن ءىشىپ, بۇكىل قوقىستارىن تۇرعان جەرلەرىنە لاقتىرىپ كەتەدى. سالافان, تەمەكى قاپتارى, بوساعان شولمەكتەر, ت.س.س لاس قوقىستاردان اسفالت جيەگى تۇنىپ تۇر. «بىرەۋدىڭ باپالارى» كىشكەنتاي بالالار قۇساپ جول جيەگىنە ۇيالماستان اپشۋلەرىن ۇستاپ شاپتىرىپ تۇرادى. كەيىن سول قولدارىمەن سامسالارىن جەپ مۇرىندارىن شۇقيدى. ەرسىلى-قارسىلى ءوتىپ جاتقان اۆتوكولىكتەردەن تىپتەن يمەنبەيدى. جولاۋشىلار ىشىندە قىزدار دا, وزگە دە ايەل ادامداردىڭ بارى قۋىقتارى جارىلىپ كەلە جاتقان دجەنتەلمەندەردى قىزىقتىرمايدى. سىرتتان قاراپ تۇرعاندارعا وتە ۇيات, جابايى كورىنىس! قىسقاسى, اردان بەزگەن جۇمىسشىلار جول جيەكتەرىن ابدەن ساسىتىپ بولدى. ءبىز سوندا ساسىق ەلدىڭ پەرزەنتتەرىمىز بە؟

تشو باسشىلارىنا قاتاڭ ەسكەرتۋ! ۇياتتى جەرلەرىنىڭ رەزبىلەرى ۇستامايتىن جۇمىسشىلارىڭا ۇلكەندەر پامپەرىسىنە قوسالقى اقشا بولىڭدەر نەمەسە جۇمىسشىلارىڭدى ىشىندە بيودارەتحاناسى بار زاماناۋي اۆتوبۋستارمەن تاسىمالداڭدار! وعان لاج بولماسا كەمپينگ دەيمە, ءبىر بالە قىلىپ دارەتحانا تىركەمەسىن سۇيرەتىپ جۇرىڭدەر! تەڭىز كەنىشىندە جۇمىس جاسايتىن 20 000 جۇمىسشى جول جيەگىنە قاجەتتەرىن وتەپ كەتسە «ساسىقكول» ەلدى مەكەنىنە اينالمايمىز با؟ ال اكىمدەرگە ايتارىمىز, كەز-كەلگەن جەرگە توقتاپ دارەت سىندىرعىشتارعا ۇلكەن مولشەردە ايىپپۇل سالدىرتىپ, كولىكتەرىن ايىپتۇراققا قاماتىڭدار! وسىنى قاتاڭ باقىلاۋعا جولعا پاترۋلدىك قىزمەتكەرلەردى جۇمىلدىرىڭدار! وسىلاردان قالعان قوقىستى اۋىل مارتەبەسى ءۇشىن قوسشاعىلدىڭ اكىمدەرى تازالاپ ءجۇر. بۇل دەگەن ۇلكەن ۇيات قوي! ءبىز مىنا تۇرمەن 50 ەلدىڭ قاتارىنا قالاي قوسىلماقشىمىز? قوسىلساق تا، بۇتى سۋ ۇستامايتىن شىجىڭ رەتىندە تىركەلەتىن بولارمىز!

تۇرار شاپقارا

Abai.kz