مەملەكەتتىڭ قالتاسى - تەسىك قالتا. ونىڭ تەسىگىنەن قانشا قارجى قاي جاققا قۇيىلىپ جاتقانىن باقىلاۋ قوعامنىڭ نازارىندا بولۋى كەرەك. وتكەندە كتك ارناسىنىڭ "اپتاپ" باعدارلاماسى  قازاقستانداعى ەڭ قاتاڭ رەجيمدەگى كولونيا سانالاتىن "قارا بۇركىت" تۇرمەسىنە قاتىستى سيۋجەت كورسەتتى. سول باعدارلامادا ءار ءبىر جازاسىن وتەۋشىنىڭ تاماعىنا كۇنىنە 5 مىڭ تەڭگە، ياعني ايىنا 150 مىڭ تەڭگە جۇمسالاتىنىن ايتتى. ەلىمىزدەگى بوستاندىقتا جۇرگەن، جوعارى ءبىلىمدى، قوعامعا پايدالى ازاماتتىڭ ءوزى ماڭداي تەرىمەن 150 مىڭ تەڭگە جالاقى المايتىن كەزدە كىسى قانىن مويىنا جۇكتەگەن ادامعا وسىنشا قارجىنى ىسىراپ ەتۋ ابسۋرد ەمەس پە؟

"قارا بۇركىت" كولونياسى - قوستاناي وبلىسىنىڭ جەتىقارا اۋدانىندا ورنالاسقان. مۇندا  ءومىر بويى باس بوستاندىعىنان ايىرىلعاندار مەن اسا اۋىر جازاعا  كەسىلگەن قىلمىسكەرلەر  وتىرادى.  قازىر “قارا بۇركىتتە” جازاسىن وتەپ جاتقان 128 ادام بار. ولاردىڭ ىشىندە اسقان قاتىگەزدىكپەن ادام ولتىرگەندەر، مانياكتار مەن پەدوفيلدەر بار.

رۋستام يبراگيموۆ

ماسەلەن، 2006 جىلى ساياساتكەر التىنبەك سارسەنبايۇلى مەن ونىڭ ەكى كومەكشىسىن ولتىرگەن رۋستام يبراگيموۆ ءدال وسى جەردە جازاسىن وتەپ جاتىر. ول، ساياساتكەردىڭ ولىمىنەن كەيىن ءومىر بويى باس بوستاندىعىنان ايىرىلعان بولاتىن.

ۆلاديسلاۆ چەلاح

سونىمەن قاتار، 2012 جىلعى  ارقانكەرگەن وقيعاسىنىڭ باس كەيىپكەرى ۆلاديسلاۆ چەلاح تا وسى اباقتىدا. ول 2012 جىلى 15 شەكاراشىنى ءبىر ءوزى ءولتىردى دەپ ايىپتالعان. ءسويتىپ، نەبارى جيىرما جاسىندا تەمىر توردىڭ ار جاعىنداعى ءومىردى تاڭداپ، ماڭگىلىككە باس بوستاندىعىنان ايىرىلدى. الايدا، “جاس قالپىمدى ساقتاپ قالۋ ءۇشىن يوگامەن اينالىسامىن” دەپ اناسىنا حات جازعانىنا قاراعاندا، چەلاحتىڭ تۇرمەدەگى احۋالى جامان ەمەس سياقتى.

رۋسلان كۇلىكباەۆ

سونداي-اق، 9 ءتارتىپ ساقشىسىن جەر جاستاندىرعان رۋسلان كۇلىكباەۆ تا “قارا بۇركىتتىڭ” ءوز ادامى. 2016 جىلدىڭ شىلدە ايىندا الماتىنى ءدۇر سىلكىندىرگەن كۇلىكباەۆ ءوز ىسىنە ەش وكىنبەيتىنىن، قانداي جازا قولدانسا دا سابىرمەن كوتەرەتىنىن ايتقان.

سونىمەن، قازاق قوعامىنىڭ ۇرەيىن ۇشىرعان اسا ءىرى وقيعالاردىڭ كەيىپكەرلەرى وتىرعان  “قارا بۇركىتتىڭ” جاعدايى قانداي؟

مۇندا ءار سوتتالعان ادام كۇن سايىن ىستىق سورپا، جەمىس شىرىنى جانە اپتاسىنا ەكى رەت بالىق جەيدى ەكەن. بۇعان قوسا، مازىرگە كيسەل، شاي، ءسۇت، ايران، ماي، شۇجىق، ىرىمشىك ت.ب كىرەدى.  بىلايشا ايتقاندا، بوستاندىقتاعى ادامنىڭ داستارحانىنان تابىلا بەرمەيتىن ءنارلى تاعامدار. ونداعى جازاسىن وتەۋشىلەر: “ بىزدەگى سوتتالعاندار اسحانادا جۇمىس ىستەيدى، ولاردىڭ ايتۋىنشا، ۇيدەگىدەي دايارلايمىز دەيدى. باقىلاۋشىلار قۇرامى تۇسكى استا بولعان كەزدە، ولاردىڭ سىلەكەيلەرى اعىپ تۇرادى. قازىر مۇندا تاپسىرىسقا ءارتۇرلى ازىق-تۇلىكتەر اكەلەدى، ءتىپتى بالمۇزداق تا الىپ كەلۋى مۇمكىن، - دەيدى.

ال، مۇنىڭ بارلىعى ءسىز بەن ءبىزدىڭ مەملەكەتكە تولەپ جاتقان سالىعىمىزدىڭ اقشاسىنا الىنادى. ياعني، مۇنداعى ءبىر ادامعا كۇنىنە 5 مىڭ تەڭگە اقشا جۇماسالادى. ال، ءار قىلمىسكەردىڭ جاعدايىن جاساۋ ءۇشىن ايىنا 150 مىڭ تەڭگە كەتەدى ەكەن. ءارى قاراي جىلدىق قارجىنى ەسەپتەي بەرىڭىز...

جالپى، قازىر ەلىمىز بويىنشا 86 تۇرمە بار. الايدا، سول اباقتىلاردىڭ  ار جاعىنداعى ءومىردىڭ شىن مانىندە قانداي ەكەنىن بىلمەيمىز. بىراق، وندا دا ميلليونداعان قارجىعا جاسالعان ارنايى ۆيپ-كامەرالار بار ەكەنى جاسىرىن ەمەس. ال، ول جەردە كىمدەر وتىر؟ سول وتىرعاندارعا جۇماق جاعدايدى جاساپ بەرگەندەر كىمدەر؟ نەگە ءبىزدىڭ بيلىكتەگىلەردىڭ قانىشەرلەرگە كەلگەندە قولى اشىق؟ تۇسىنىكسىز.

نۇربيكە بەكسۇلتانقىزى

Abai.kz