قر مادەنيەت جانە سپورت مينيسترلىگى تىلدەردى دامىتۋ جانە قوعامدىق-ساياسي  جۇمىس كوميتەتى، شايسۇلتان شاياحمەتوۆ اتىنداعى «ءتىل-قازىنا» ۇلتتىق عىلىمي-پراكتيكالىق ورتالىعى  قىزىلوردادا لاتىن گرافيكاسىنا نەگىزدەلگەن جاڭا ەملە ەرەجەلەر جوباسىن سىنامادان وتكىزدى.

بۇگىن قىزىلوردا وبلىستىق جانە قالالىق اكىمدىك عيماراتىندا   
ش. شاياحمەتوۆ اتىنداعى «ءتىل-قازىنا»  ۇلتتىق عىلىمي-پراكتيكالىق ورتالىعىنىڭ اتقارۋشى ديرەكتورى  ەربول تىلەشوۆ، ديرەكتوردىڭ ورىنباسارى ليزا ەسبوسىنوۆا، ادىستەمە ءبولىمىنىڭ عىلىمي قىزمەتكەرى مارياش دارمەنوۆا، ورفوگرافيا ءبولىمىنىڭ عىلىمي قىزمەتكەرى الماجان قادىرحان سىناق ساۋالناما جۇرگىزدى.

سونداي-اق سىناق ساۋالناما الۋشىلارمەن بىرگە  قازاق ءالىپبيىن لاتىن گرافيكاسىنا كوشىرۋ بويىنشا اقپارتتىق ناسيحات جۇمىس توبىنىڭ جەتەكشىسى،  ش.شاياحمەتوۆ اتىنداعى «ءتىل – قازىنا» ۇلتتىق عىلىمي-پراكتيكالىق ورتالىعىنىڭ اتقارۋشى ديرەكتورى، فيلولوگيا عىلىمدارىنىڭ كانديداتى ەربول تىلەشوۆ، قورقىت اتا اتىنداعى قىزىلوردا مەملەكەتتىك ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ قاۋىمداستىرىلعان پروفەسسورى، كافەدرا مەڭگەرۋشىسى، فيلولوگيا عىلىمدارىنىڭ كانديداتى، دوتسەنت امان اباسيلوۆ، قورقىت اتا اتىنداعى قىزىلوردا مەملەكەتتىك ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ اعا وقىتۋشىسى، فيلولوگيا عىلىمدارىنىڭ كانديداتى، دوتسەنت بولات بورانباي سىناماعا قاتىسۋشىلارعا قازاق ءالىپبيىن لاتىن گرافيكاسىنا كوشىرۋدىڭ ماڭىزدىلىعىن عىلىمي نەگىزدەرگە سۇيەنە وتىرىپ ءتۇسىندىردى.  

«ەلىمىزدە لاتىن گرافيكاسىنداعى الىپبيگە كوشۋدىڭ بىرنەشە سەبەپتەرى بار. بىرىنشىدەن, ەلباسى ايتقانداي، بىزگە كيريلل ءالىپبيى ساياسي سەبەپتەرمەن كەلدى. سونىڭ ناتيجەسىندە قازاقتىڭ ءتول جازۋ ەملەسىنە نۇقسان كەلتىرىلدى. ول ماماندار تاراپىنان تاۋەلسىزدىك كەزەڭىندە عانا اشىق ايتىلا باستادى. جالپى الەمدەگى وركەنيەتتى ەلدەردىڭ الىپبيىنە كوز سالساق، وندا ناعىز جەتىلگەن الىپبيلەر كوپ دىبىستى مەيلىنشە از تاڭبامەن بەرەدى. ماسەلەن، اعىلشىن تىلىندەگى 45 دىبىس 26 تاڭبامەن، فرانتسۋز تىلىندەگى 35 دىبىس ءدال وسىلاي 26 تاڭبامەن بەرىلەدى. قازىرگى كيريلل گرافيكاسىنداعى قازاق الىپبيىندە ءبىزدىڭ ءتول 28 دىبىسىمىز 42 تاڭبا ارقىلى بەرىلگەن. وسىدان-اق قولدانىستاعى وسى ءالىپبيدىڭ ءتىل تابيعاتىنا قايشى ەكەندىگى كورىنىپ تۇر. سونىمەن بىرگە، بۇل الىپبيدە قازاق ءتىلىنىڭ ءتول دىبىستىق جۇيەسىندە كەزدەسپەيتىن ارتىق تاڭبالار بار. لاتىن گرافيكاسىنداعى جاڭا ءالىپبي ءبىزدى وسىنداي قاجەتسىزدىك پەن ىڭعايسىزدىقتان ارىلتادى. ەكىنشىدەن, دۇنيەجۇزىندەگى تۇركى حالىقتارىنىڭ 60 پايىزدان استامى وسى لاتىن الىپبيىندە. قازىر تۇركى تىلدەس حالىقتاردىڭ 7 دەربەس مەملەكەتى بار: ءازىربايجان، كيپر تۇركيا رەسپۋبليكاسى، قازاقستان، قىرعىزستان، وزبەكستان، تۇركيا، تۇركىمەنستان. وسىلاردىڭ قازاقستان مەن قىرعىزستاننان باسقاسى لاتىن الىپبيىندە. ياعني  قازاقستان ورتاق تۇركىلىك الىپبيلىك جۇيەدەن تىس تۇر. تۇركى حالىقتارىنىڭ كونە زاماننان قالىپتاسقان مادەني-تاريحي تامىرلاستىعىن جانە وسىنداي رۋحاني قاتىناستىڭ قازىرگىدەي جاڭا دەڭگەيدە دامىپ جاتقانىن ويلاساق، وندا قازاق ەلىنىڭ وزگە الىپبيدە قالا بەرۋى وسىنداي ساباقتاستىق پەن تامىرلاستىققا قايشى كەلەدى. ۇشىنشىدەن, حالىقارالىق قاۋىمداستىقتا ەلباسى ايتقانداي، لاتىن تاڭبالى ءالىپبيدىڭ ماڭىزى زور.»- دەدى ش.شاياحمەتوۆ اتىنداعى «ءتىل – قازىنا» ۇلتتىق عىلىمي-پراكتيكالىق ورتالىعىنىڭ اتقارۋشى ديرەكتورى، فيلولوگيا عىلىمدارىنىڭ كانديداتى  ەربول تىلەشوۆ.     

«قازاق ءالىپبيى لاتىن گرافيكاسىنا كوشكەندە تۋىندايتىن كەيبىر قيىندىقتار بار. ولار – تۇراقتى ەمەس، ۋاقىتشا قيىندىقتار. بىرىنشىدەن, حالىقتىڭ جاڭا الىپبيگە كوز داعدىسى مەن قول داعدىسى ۇيرەنۋ ءۇشىن بەلگىلى ءبىر ۋاقىت قاجەت. ول ءۇشىن اقپارات قۇرالدارىندا ناسيحات جانە ماشىقتاندىرۋ جۇمىستارى جۇرگىزىلىپ، بۇقارا حالىق جاڭا الىپبيگە تەزىرەك بەيىمدەلۋى قاجەت. ەكىنشىدەن, كيريلل الىپبيىندەگى ادەبيەتتەر جاڭا الىپبيگە كوشىرىلۋى دە بەلگىلى ءبىر ۋاقىتتىق مەجەنى تىلەيدى. ول ءۇشىن ءار سالادان ەڭ ماڭىزدى دەلىنگەن ادەبيەتتەردىڭ ءتىزىمى جاسالىنىپ، مەملەكەتتىك تاپسىرىس بويىنشا سول ادەبيەتتەردىڭ شىعارىلۋى قولعا الىنعانى ابزال. بۇل ارادا بۇرىنعى كيريلل ءالىپبيى مەن جاڭا قابىلدانعان لاتىن ءالىپبيىنىڭ بىرنەشە جىل قاتار جۇرەتىنىن دە ۇمىتپاۋىمىز كەرەك. ول جونىندە وسى ماقالاسىندا ەلباسى: «ارينە، جاڭا الىپبيگە بەيىمدەلۋ كەزەڭىندە بەلگىلى ءبىر ۋاقىت كيريلليتسا ءالفاۆيتى دە قولدانىلا تۇرادى», – دەدى. ۇشىنشىدەن, كەيبىر ادامدار كيريلل الىپبيىنەن لاتىن الىپبيىنە كوشسەك، مەملەكەتتىك ءتىلدى ۇيرەنۋ قيىندايدى دەگەندى ايتادى، بىراق ءتىل ۇيرەنۋدىڭ تىكەلەي الىپبيگە بايلانىستى ەمەس ەكەندىگىن بۇگىندە اعىلشىن، قىتاي جانە باسقا تىلدەردى ۇيرەنىپ جاتقان بالالارىمىز بەن جاستارىمىزدىڭ تاجىريبەسى ايقىن اڭعارتىپ وتىر» – دەپ ويىن تۇيىندەدى ەربول تىلەشوۆ.

سىناماعا  قىزىلوردا وبلىسىنىڭ  بارلىق باسقارمالار، دەپارتامەنتتەر، اكىمدىك قىزمەتكەرلەرى، وقىتۋ ورتالىقتارىنىڭ وقىتۋشىلارى مەن ادىسكەرلەرى، اسكەري قىزمەتشىلەر قاتىستى. سىناققا جالپى سانى 500  ادام قاتىستى.

Abai.kz