الاش  ۇراندى، ءبورى تەكتى - قازاقتىڭ رۋحىن وياتقان قازاق باسىلىمدارىنىڭ العاشقىلارىنىڭ ءبىرى - «جاس الاش» گازەتى. باسىلىم بيىل توقسانعا تولىپ وتىر. بۇل - ءبىر قاراعان ادامعا مەرەيتوي. بىراق «جاس الاشتى» وقىپ وسكەن ۇرپاق بىلەدى: گازەتتىڭ شىن باعاسىن. قوعام بىلەدى: قازاق ءۇشىن قىلعان قىزمەتىنىڭ قادىر-قاسيەتىن.

«جاس الاش» اقپاراتتىق تۇرعىدا عانا قازاق تانىمىنا قىزمەت قىلعان جوق. ول ۇلت رۋحانياتىنا، تاۋەلسىزدىگىنە، رۋحىنا، ەلدىڭ ەلدىگىنە كۇرەس قىلدى. ءالى دە كۇرەسىپ كەلەدى...

كەشەگى كۇلتەگىن قۇلىپتاسىندا قاشالعان كوشپەندىنىڭ كۇلتەلى ءسوزىن جالعاپ، ساق پەن عۇن ۇرپاعىنىڭ ساعىن سىندىرماي كەلە جاتقان، وعىز بەن قىپشاقتىڭ وعلان ۇلدارىنىڭ داۋىسىنداي بولعان - «جاس الاش»، ۇلت ءۇشىن كەشە - مايدان كەشتى. بۇگىن دە وت پەن سۋدىڭ ورتاسىندا. اتا-بابامىزدان جالعاسقان تەكتىلىكتىڭ ءسوزىن سويلەپ ءجۇر باسىلىم. جۇزگە، رۋعا تارتپاي، قارا قىلدى قاق جارىپ جازىپ جۇرگەن گازەتتىڭ ۇستانىمىندا تۋعانعا تارتپايتىن تۋرالىق باسىم. «جاس الاش» جوعىن جوقتاعاننىڭ - جوقتاۋشىسى، سوتتان ادىلدىك تاپپاعان حالىقتىڭ - مۇڭداسى، بيلىكتەن تاۋى شاعىلعان ەلدىڭ - ەسى بولىپ كەلەدى. قىسقاسى، اۋىلداعى شارۋا مەن اقورداداعى «شارۋاسى» شايقالعان شەنەۋنىكتەرگە دەيىنگى بارلىق قازاقستاندىقتاردىڭ شەرىن جازاتىن، شەمەنىن تارقاتاتىن «شەجىرەسى».

الاش  ۇراندى، ءبورى تەكتى - قازاقتىڭ رۋحىن وياتقان قازاق باسىلىمدارىنىڭ العاشقىلارىنىڭ ءبىرى - «جاس الاش» گازەتى. باسىلىم بيىل توقسانعا تولىپ وتىر. بۇل - ءبىر قاراعان ادامعا مەرەيتوي. بىراق «جاس الاشتى» وقىپ وسكەن ۇرپاق بىلەدى: گازەتتىڭ شىن باعاسىن. قوعام بىلەدى: قازاق ءۇشىن قىلعان قىزمەتىنىڭ قادىر-قاسيەتىن.

«جاس الاش» اقپاراتتىق تۇرعىدا عانا قازاق تانىمىنا قىزمەت قىلعان جوق. ول ۇلت رۋحانياتىنا، تاۋەلسىزدىگىنە، رۋحىنا، ەلدىڭ ەلدىگىنە كۇرەس قىلدى. ءالى دە كۇرەسىپ كەلەدى...

كەشەگى كۇلتەگىن قۇلىپتاسىندا قاشالعان كوشپەندىنىڭ كۇلتەلى ءسوزىن جالعاپ، ساق پەن عۇن ۇرپاعىنىڭ ساعىن سىندىرماي كەلە جاتقان، وعىز بەن قىپشاقتىڭ وعلان ۇلدارىنىڭ داۋىسىنداي بولعان - «جاس الاش»، ۇلت ءۇشىن كەشە - مايدان كەشتى. بۇگىن دە وت پەن سۋدىڭ ورتاسىندا. اتا-بابامىزدان جالعاسقان تەكتىلىكتىڭ ءسوزىن سويلەپ ءجۇر باسىلىم. جۇزگە، رۋعا تارتپاي، قارا قىلدى قاق جارىپ جازىپ جۇرگەن گازەتتىڭ ۇستانىمىندا تۋعانعا تارتپايتىن تۋرالىق باسىم. «جاس الاش» جوعىن جوقتاعاننىڭ - جوقتاۋشىسى، سوتتان ادىلدىك تاپپاعان حالىقتىڭ - مۇڭداسى، بيلىكتەن تاۋى شاعىلعان ەلدىڭ - ەسى بولىپ كەلەدى. قىسقاسى، اۋىلداعى شارۋا مەن اقورداداعى «شارۋاسى» شايقالعان شەنەۋنىكتەرگە دەيىنگى بارلىق قازاقستاندىقتاردىڭ شەرىن جازاتىن، شەمەنىن تارقاتاتىن «شەجىرەسى».

«حالىقتىڭ كوزى، قۇلاعى، ءھام ءتىلى» بولىپ جۇرگەن قازاق ءباسپاسوزىنىڭ ايقاسقاسى - «جاس الاشتىڭ» توقسان جاسىنا جەتكەن دە، جەتپەگەن دە بار. ءدال بۇگىنگىدەي دەموكراتيانى قولدان «جاساپ» وتىرعان ەل ءۇشىن تاۋەلسىز گازەتتىڭ تاۋمەنى شاعىلماي حالىققا جەتۋى ەرلىككە بالانسا كەرەك.

بابا-تاريحىمىزداعى دانالار ءسوزىن، جىراۋلار ءۇنىن بۇگىنگە، الاش ۇرپاعىنا قايماعىن بۇزباي جەتكىزىپ، ادىلەت ءۇشىن الامان سالىپ جۇرگەن «جاس الاشتىڭ» جازارى كوپ. جازىپ جاتقاندارىنىڭ ءوزى ءبىر مەملەكەت ىستەي المايتىن، ۇلكەن ينستيتۋت جازا المايتىن رۋحاني دۇنيە. تاۋەلسىز ءۇن. اششى شىندىق! ادەمى اقيقات!..

كەشەگى كەڭەس ۇكىمەتىنىڭ قابىرعاسىن قاق ايىرعان، تاۋەلسىزدىكتى جان-تاندەرىمەن قالاعان 1986 جىلدىڭ جاستارىنىڭ بويىندا ەركىندىك - «جاس الاش» سىڭىرگەن رۋح. ءيا، باسىلىمدى ۇزاق جىلدار بويى وقىپ، توقىپ وسكەن قازاقتىڭ ويانۋى. جەلتوقسانداعى باس كوتەرۋ تۇرەننەن سالعان جول ەمەس. ويتكەنى كوشپەندى رۋحىن، التى الاشتىڭ جاۋىنگەرلىك قاھارماندىعىن ساف التىنداي ساقتاعان قازاق حالقىنىڭ تاۋەلسىز ءسوزى وسى باسىلىم بولدى. بىزگە باسىلىمنىڭ وتكەن تاريحى تانىس. كەڭەس ۇكىمەتىنىڭ وزىندە وزگە باسپاسوزدەن «جاس الاشتىڭ» بويى بيىك تۇردى. قىلىشىنان قان تامعان سول جىلداردىڭ وزىندە باسىلىم ۇلتتىڭ، رۋحتىڭ جوعىن ايتتى، جازدى. ءالى دە باعىتىنان تانباي كەلەدى. جاسىراتىنى جوق، قازىر كەز كەلگەن قازاقستاندىق قوعام بەينەسىن «جاس الاشپەن» ولشەيدى. گازەت بەتىنتەگى اقيقاتپەن باعالايدى.

«الاش» دەگەن ۇلكەن اتتى ارقالاعان «جاس الاش» گازەتىنە جانە ۇجىمداعى بارلىق جۋرناليستەرگە مەرەيتوي تۇسىندا، جازارلارىڭىز كوپ، قالامدارىڭىز قۋاتتى، سوزدەرىڭىز ءوتىمدى بولسىن دەمەكپىن!

قايروللا عابجاليلوۆ، «الاش» تاريحي زەرتتەۋ ورتالىعىنىڭ پرەزيدەنتى

«اباي-اقپارات»