ەلباسى قازان ايىنىڭ باسىندا جارىق كورگەن قازاقستان حالقىنا جولداۋىندا كەلەسى جىلى «پەداگوگ مارتەبەسى تۋرالى» زاڭ قابىلداۋ كەرەكتىگىن ايتقان بولاتىن. ءمورالدى جوعارى باعالايتىن الەمنىڭ كوپتەگەن مەملەكەتتەرىندە مۇعالىمگە كۇرمەت ەتيكەتى جولعا قويىلعان.

ۇستازدار ۇلىقتالاتىن مەملەكەتتەردىڭ كوشىن قىتاي باستاپ تۇر. مۇعالىمدەردىڭ الەۋەتىنە قاتىستى ۇلىبريتانيانىڭ ساسسەكس ۋنيۆەرسيتەتى جۇرگىزگەن زەرتتەۋ ناتيجەسى كورسەتكەندەي كاسىبي مارتەبە، سەنىمدىلىك، جالاقى جانە حالقىنىڭ مۇعالىم بولۋعا ۇمتىلۋى جاعىنان قىتاي اقش سياقتى تالاي الپاۋىت مەملەكەتتەردى شاڭ قاپتىرادى ەكەن. تەحنيكاسى مەن يننوۆاتسياسى جونىنەن الدىڭعى قاتارلى ەلدەرمەن يىق تىرەستىرە الاتىن جاپونيادا دا ۇستازدىق ارداقتى ماماندىق.

ءيا، «جاقسى زاڭىڭ بولعانشا، جاقسى ادەت-عۇرپىڭ بولسىن» دەگەن پيفاگوردىڭ سوزىندە جان بار. ءتىپتى، اعىلشىن ءتىلىن ۇيرەتۋ ءۇشىن بۇل ەلگە اقش-تان ارنايى كەلىپ، تۇراقتاپ قالۋشىلاردىڭ قاراسى كوپ. ونىڭ دا سەبەبى جوق ەمەس. باسەكەگە قابىلەتتى مەملەكەتتەردىڭ كوش باسىندا تۇرعان اقش-تا «مەكتەپتىڭ جۇرەگى» (ى.التىنسارين) مۇعالىمنىڭ  حال-احۋالى كوڭىل كونشىتپەيدى. امەريكا مۇعالىمدەرى فەدەراتسياسى (AFت) جۇرگىزگەن ساۋالناما ناتيجەسىندە اقش-تاعى مۇعالىمدەردىڭ 17%-ى وقۋشىنىڭ مىنەز-قۇلقىنا بايلانىستى ساباقتان تىس اپتاسىنا ءتورت ساعات نەمەسە ودان دا كوپ ۋاقىتتى سولارمەن بىرگە ۋاقىت وتكىزۋگە ءماجبۇر ەكەنىن تىلگە تيەك ەتكەن. سونداي-اق نيۋ-يورك قالاسىندا جارىق كورەتىن «TIME» جۋرنالى جاقىندا عانا امەريكاداعى بىرنەشە مۇعالىمنىڭ كۇندەلىكتى اتقاراتىن ءىسى مەن ءومىر ءسۇرۋ فورماسىن جازعاندا جاعامىزدى ۇستادىق. ماسەلەن، ءبىر مۇعالىم 16 جىلدىق ەڭبەك ءوتىلى ءارى ماگيسترلىك اتاعى بار بولا تۇرا قىزمەتتىك جالاقىسى شىعىنىن وتەۋگە جەتپەيتىنىن، ءتىپتى، كۇنكورىس ءۇشىن قان تاپسىراتىنىن ايتقان. مەكتەپتىڭ ەسىگىن كۇنمەن تالاسىپ تاڭعى 5-تە اشىپ، ەل ءتاتتى ۇيقىعا جاتىپ قالاتىن  تۇنگى 4-تەر شاماسىندا ءبىر-اق جاباتىنىن جازعاندار دا كەزدەسەدى. ءبىر ايلىعى شايلىعىنا جەتپەگەندىكتەن ەكى-ءۇش جەردە ماڭداي تەرىن ساتىپ ءىس قىلاتىن مۇعالىمدەر دە بارشىلىق كورىنەدى.  20 جىلدىق ەڭبەك ءوتىلى بار ۇستاز اۋىرعان باسىن دارىگەرگە قاراتۋعا نە بالالارىن وقىتۋعا مۇمكىندىگى جوعىن العا تارتقان.

2018 جىلى اق ءۇيدىڭ بيۋدجەتكە قاتىستى ۇسىنىستارىمەن تانىسقان مۇعالىمدەر بۇل ماسەلەنىڭ جاقىن ارادا شەشىلۋى ەكى تالاي ەكەنىن ايتىپ قامىققان بولاتىن. امەريكا مۇعالىمدەرى فەدەراتسياسىنىڭ (AFت) پرەزيدەنتى رەندي ۆاينگارتەن دونالد ترامپتىڭ سايلاۋدا جەڭىسكە جەتۋىنە كومەكتەسكەن ءبىلىم سالاسىنا ينۆەستيتسيا تارتۋ تۋرالى جوسپارىنىڭ قۇرعاق ۋادە بولىپ قالعانىن ايتادى. تەحنولوگياسى مەن ەكونوميكاسى جونىنەن الدىنا قارا سالمايتىن مەملەكەتتە بالاعا نەگىزگى ءبىلىم بەرۋشى مۇعالىمنىڭ سيقى وسىنداي. قيىن-قىستاۋ تىرلىكتىڭ ورتاسىندا ءجۇرىپ وقۋشىعا قانشالىقتى كوڭىل ءبولىپ جاتىر دەگەن ساۋال دا سانامىزدا كەسە كولدەنەڭ تۇرا قالدى.

«مەكتەپتىڭ جانى – مۇعالىم» دەپ احمەت بايتۇرسىنۇلى ايتقانداي ءبىلىم ورداسىنىڭ تامىرىنا قان جۇگىرتەتىن جانداردىڭ مەكەمە موينىنا ارتىپ قويعان قىرۋار جۇمىسپەن قاتار، ءومىر ءسۇرۋ ءۇشىن مۇرنىنان سۇرلىگىپ وزگە تىرلىكتەردىڭ دە باسىن قايىرىپ جۇرگەنىن ەلەستەتىپ كورىڭىز. ءبىزدىڭ ۇستازدار - جۋاس. ەگەر اقش ۇستازدارى سياقتى شىندىقتى ايتار بولسا، الەم تۇسىنەن شوشىپ ويانار ەدى. مۇعالىمدەردىڭ مارتەبەسى تۋرالى زاڭ ءبىزدىڭ ۇستازداردىڭ بار جاعدايىن شەشىپ بەرە الا ما؟ ەندىگى ساۋال وسى بولسا كەرەك.

ءشىنادىل سالتانات

Abai.kz