تۇرمىس ماحابباتتى بۇزادى، اقىل بايلايدى، سەنىم شىڭدايدى. تىرلىكتىڭ  بۇزعانى سول، بۇگىندە سان ءتۇرلى نەكە قالىپتاسۋدا. ماتەريالدىق قاجەتپەن عانا، ەسەپكە قۇرىلعان جاس شاماسى مەن ءناسىل، ءدىن، ۇلت تالعامايتىن ەل ارالىق، ۇلت ارالىق، ءدىن ارالىق نەكە. ءبىر كورىپ قۇلاي ءسۇيىپ، عاشىق بولعان، تىرلىكتەن القىعان رومانتيكالىق نەكە.

ماحاببات ۇلكەن اۋرۋ، ءتاتتى ازاپ، دەسە دە ول اقىماقتىق، سەزىمدىك تانىممەن ونىڭ العاشقى وتى تۇتايدى، الايدا، ول جالپىلىق قۇبىلىس ەمەس. ءسىز قيالىڭىزداعى جاندى كەزدەستىرگەندەي بولىپ، قارسى جاقتىڭ قالىبىن قولدان جاساپ، ۇناتۋ كۇيىندە بولاسىز. كەمشىلىگىن ەش كورمەيسىز، بۇل ستيحيالى كورسوقىرلىق بارىس، بۇل جاقسى كورۋ، جاقىنداسۋ كەزەڭىنە تەز جەتەلەيدى. ول تازا ماحابباتقا ۇلاسىپ جاتسا، نۇر ۇستىنە نۇر، مىنە بۇل ماحابباتتىڭ سالىستىرمالىلىعى. ماحاببات ەشقاشاندا ءابسوليۋتتى بولمايدى. بۇگىنگى تاڭدا كوپتەگەن جاستار ماحابباتتى سەزىمدىك تانىم دەڭگەيىندە عانا ءتۇسىنىپ، اقىلعا جەڭدىرمەي تۇرمىسقا ارالاستىرادى. ءسويتىپ ول ماحابباتتىڭ تۇتقىنىنا اينالادى. ولار تەك ءىشىپ-جەپ، ويناپ كۇلۋدى بىلەتىن ادامدارعا دا ۇقسامايدى، ناعىز كوز سۇزگەن ماحاببات قۇلى بولادى. ول جولى بولماسا وزگەنى قويىپ، وزىنەن دە بەزىنەدى. ماحابباتتى بارىنەندە جوعارى قويادى. تەگىندە ماحاببات پەن ماماندىق، ماحاببات پەن ارمان، ماحاببات پەن تۇرمىس، ماحاببات پەن نەكە قاتىناستارىندا ماحاببات باستى ورىندا تۇرماۋى كەرەك. قايتا ناعىز ماحاببات ءبىر ادامنىڭ  ارمان-مۇراتىن، كاسىبىن، بولاشاعىن مۇلدە جالماپ الماۋى، قەرىسىنشە ول ادامعا ۇلكەن دەم بەرۋى. جاسىرىن قابىلەتتەرىن اشۋعا جول سىلتەۋى ءتيىس. ناعىز ۇلى ادامداردىڭ قاي-قايسىسىدا ماحابباتتا ءولىپ-وشكەن بىردە ءبىرى جوق. سەبەبى ۇلى ىستەر مۇنداي سەزىمدەردى باسىپ ءتۇسىپ وتىرادى. ماحاببات كوڭىل كۇيگە ارالاسسا كىسىنىڭ بەلگىلەگەن نىساناسىنا  تاباندىلىقپەن جەتۋىنە ۇلكەن كەدەرگى كەلتىرەدى. ماحابباتتىڭ جالىنىنا ورتەنبەي، تەڭىزىنە اقپاي، قايتا ونى پايدالانا ءبىلۋى كەرەك. ماحابباتتا پاكتىك فيلوسوفيا، مورال بولۋى شارت. ونى نەكەدەگى يت ومىرمەن ارالاستىرۋ قاجەتسىز. جەرگە ءتۇسىرىپ بىلعاماۋ كەرەك، ماحاببات قاشاندا ون سەگىز ساعان قول بۇلعايدى، سەنىڭ كوڭىلىڭنىڭ كوگىندە سەنى ماڭگىلىك ۇمىتككە جەتەلەيتىن، ەش ولمەيتىن شوق جۇلدىز. ونىڭ جاندى مىسالىنا اتاقتى جازۋشى شىڭعىس ايتماتوۆ پەن ءبۇبىسارا بەيشەناليەۆانىڭ ماحابباتىن ايتۋعا ابدەن بولادى.

ەگەر ومىردەگى بار ماقساتىمىزدى جەكە ادامنىڭ باقىتىن كوكسەۋ، قارا باستىڭ قامى دەپ، بىلسەك وندا ءومىر شىنىمەندە سۇركەيلى مازارعا، جانىڭدى جەگىدەي جەيتىن ناعىز تۇنەككە، قۇلازىعان شولگە، ۇرەيلى تامۇققا اينالادى. الايدا سەنىڭ تاڭداعان عاشىعىڭ ءوزىنىڭ جيىركەنىشتى يدەياسىن ەرتە اشكەرەلەسە قۋاندا، راقمەت ايت. كوڭىلى تارتپاسا دەرت تارتۋعا قارسى جاعىڭ تاتىماسا، ماحابباتتىڭ اششى ءلاززاتىندا ۋلانۋدىڭ ەش كەرەگى جوق.

مەيىر-شاپاعات سۇيقىلدانعان بۇگىنگى تاڭدا، ماحاببات ادامدار اراسىنداعى سۇيىسپەنشىلىك، سەنى ماگنيتتەي تارتاتىن كۇش. كوڭىلىڭنىڭ كوگىندەگى كىرشىكسىز اتى جوق الەم. سەن ومىردە جىعىلساڭ سونى ويلاپ، ورنىڭنان تەز تۇراسىڭ. سەن ونىڭ ءبىر شاشىن مايىستىرۋعا ءداتىڭ بارمايدى.

ادامدار قازىر ماحابباتپەن نەكەنىڭ ارا جىگىن ءدال باسىپ تانىدى.

نەكە ادامنىڭ شارتتى تۇردە باسىپ وتەتىن جولى، ول جالپىلىق سيپات الادى، ونى اقىمەن قۇرۋعا بولادى. سەبەبى ءسىز ودان ۇرپاق تاراتاسىز، وتانداساسىز، تىرشىلىك جان ۇياسىن جاسايسىز. ورتاڭىزعا ۇلەس قوساسىز، سوندىقتان دا قانداي جار تاڭداعانىڭىز ابزال؟ بۇگىنگە لايىق ءبىلىمى مەن وزىندىك تانىمى بار، توڭىرەگىنە كورسەتەر مەيىرىمى، وزىڭىزگە ادال جار، بالاڭىزعا قامقور انا بولا الاتىن، اينالاسىنا كەشىرىم مەن قاراي الاتىن جانداردى ىزدەستىرىڭىز. سونىمەن بىرگە ءسىز بەن وي ورتاقتاستىعى، مىنەز ۇقساستىعى، قانداي وتباسىنان شىققانى، بارلىق ىستە ۇلكەن جاۋاپكەرشىلىگى بولعانى اسا ماڭىزدى. ءسىزدىڭ جانۇياڭىزعا سىڭىمدىلىگى قالاي بولارىنا دا ءبىر ءسات كوز جۇگىرتىڭىز. وسىنىڭ ىشىندە مىنەز اسا ماڭىزدى، ءسىز ۇناتقان جارىڭىزعا بوتقا كوجە الىپ بەرىپ، اقشامنىڭ جەتكەنى وسى بولدى دەپ، مىنەزىن ءبىر تەكسەرىپ كورىڭىز. سەبەبى وتباسى بولعان سوڭ تالاي بوتقا كوجە ىشەتىن كەزدەر بولادى، سوعان دايىنداۋ. ەندى وسىلارعا ماحببات قوسىلسا، باقىتتان باسىڭىز اينالارى بولارى حاق.

نەكەدە جار تاڭداۋ تۋرالى  سۇيىكتى پايعامبارىمىز(س.ع.ا), باي، سۇلۋ، يماندى ءۇش قىزدىڭ يماندىسىن تاڭداۋدى ايتقان. ەگەر يماندى قىزدىڭ بويىندا،   بايلىق نە سۇلۋلىقتىڭ بىرەۋى بولسا، ءتىپتى، بايلىق تا سۇلۋلىق تا بولسا دا، وندا  سول قىزدى تاڭداساڭ ول كەرەمەت بولارى شىندىق. قالاي بولعاندادا يمان ونىڭ ىشكى جان الەمى، سوندىقتان دا ول ءبىرىنشى.

ال زينا وتە اۋىر كۇنا. ايتسە ول نە؟  بىرەۋدىڭ نەكەلى جارىنا قىرىنداۋ نەمەسە نەكەڭدى قيماي كەز-كەلگەن (ۇيلەنبەيتىن تۋىستان باسقا) جاساسىل جەلەكتى قاۋىمعا جاقىنداۋ.

“زيناعا جاقىنداما” دەپ، سۇيىكتى پايعامبارىمىز(س.ع.ا) ەسكەرتەدى، بايقاساڭىزدار، زينا جاساماڭدار دەگەن جوق، زينانى تۋدىراتىن كەز-كەلگەن ىستەن، سونداي جەرلەردەن، باسقالارعا كۇدىكتى وي سالاتىن ورتادان قاشۋدى ايتتى. ونىڭ سىرى نەدە؟ نەكەسىز بوتەن قىزعا “جاقىنداۋ” ۇلكەن كۇناعا جەتەلەيدى، ەش تۋىستىق قاتىناسى بولماعان قىز بەن جىگىت وڭاشا بولمەدە قالماۋى كەرەك، سول ساتتە، شايتان مالعۇن كەلىپ قىزدىڭ دا ۇلدىڭ باسىنا وي سالىپ، سول ۇلكەن كۇناعا شاقىرادى، ءبارىن جەڭىلدەتىپ كورسەتەدى. ناپسىسىنە (ەركىنە) قيساپسىز كۇش بىتىرەدى، ادام ءوزىن ۇستاي الماي قالادى. زينا جاساعان ادامنىڭ ىرىزدىعى ازايىپ، كەدەيلىككە ۇشىرايدى; بەتىنىڭ نۇرى تايىپ، جۇزىنەن شاڭى شىعادى; ءومىرى قىسقارادى. ەڭ ۇلكەن كۇناھار ول كارى زيناقور ەكەنى بارشاعا ايان.

وكىنىشكە وراي كۇنى بۇگىنگە دەيىن وسى زينا كوركەم ادەبيەتتە وتە ادەمى، جەڭىل ۇگىتتەلۋدە، كەڭەستىك ادەبيتتە بۇل كۇنانىڭ ءيسى اڭقىپ تۇرعانىن ادەبيەت سۇيەر قاۋىم جاقسى بىلەدى، ال تەلەديدار مەن ينتەرنەتتە ول قالىپتى قۇبىلىس سياقتى كوز الدىڭدا زۋلايدى. وتارلانۋ كەزەڭىنەن الىگە دەيىن ۇلتتىق قۇندىلىقتاردى مينۋس 180 گرادۋسقا بۇرۋ ءۇردىسى  جالعاسىپ وتىر. كەيبىر جىگىتتەر زينانى ەرلىككە ساناپ، وتىرعان جەرىندە ماقتانىپ ايتىپ ءجۇر. كۇنانى قايتا ايتقاندا، قايتا جاساعانداي بولادى.

زينا كەز-كەلگەن قوعامدى وتە تەز ازدىرىپ-توزدىرىپ، ۇلتتىق قۇندىلىقتارىن، وتباسى ورداسىن، وتاننىڭ ىرگەسىن سوگىپ كەتەتىن سۇمدىق قىلمىستارعا جەتەلەپ كەتەدى اللا ساقتاسىن.

بۇنداي كۇنالارعا سالىنباۋ ءۇشىن، كىشكەنتاي كەزىنەن اتا-انا بالاسىن مۇقيات قاداعالاپ، نەنىڭ دۇرىس، نەنىڭ بۇرىس ەكەنىن ءتۇسىندىرىپ تۇرۋ قاجەت. بويجەتكەن مەن بوزبالا بولعاندا كوبىرەك كوڭىل ءبولۋ كەرەك. بالالار ايتقانىڭدى ىستەمەيدى، ولار كورگەنىن ىستەيدى. سول سەبەپتى وتباسى ىشىندە اتا-انا وزدەرىن ايتقان سوزدەرىن، جاساعان قيمىلدارىن اڭداپ ىستەۋ كەرەك. سونىمەن قاتار بالالارىنىڭ دوستارىنا كوز سالعان ءجون. ويتكەنى كەز كەلگەن ادام ءبىرىنشى وتباسىدان، ەكىنشى ءوزىنىڭ ارالاساتىن ورتاسىنا بايلانىستى قالىپتاسادى. بىزدەر زينادان قاشىپ، نەكەنى مىقتى ساقتاپ، ماحابباتتى باعالاپ، ماڭگىلىك ەل بولۋعا بۇگىننەن باستاپ ات سالىسايىق.

نۇرحالىق ابدىراقىن

Abai.kz