وڭتۇستىك قازاقستان وبلىسى دەپ اتالاتىن اكىمشىلىك-تەرريتوريالىق ايماقتىڭ تۇركىستان دەپ اتالۋى ماڭىزدى جاڭالىق، ويتكەنى تۇركىستان تۇتاس وركەنيەتتىڭ ورتالىعى، استاناسى، دەيدى تاريح عىلىمدارىنىڭ دوكتورى، پروفەسسور جامبىل ارتىقباەۆ. سونىمەن قاتار بۇل شەشىمنىڭ تاريحي مانىندە تاريحي شىندىقتىڭ قايتىپ كەلۋى، ورنىعۋى، سانانىڭ تەرەڭدەي ءتۇسۋى سىندى سەبەپتەرى دە بار.

«تۇركىستان قالاسىنىڭ بىرنەشە عاسىر بويى ەلورداسى بولعانى، جالپى تۇركى حالىقتارىنىڭ رۋحاني استاناسى بولعانىن نەگىزگە الاتىن بولساق، قازىرگى ۋاقىتتا قالانىڭ تۇلەپ، دامۋىنا، ينفراقۇرىلىمدىق، مادەني تۇرعىدان الەۋەتتى قالا اتانۋىنا مۇمكىندىگى بار. تۇركىستان تەك قانا قازاقستان جەرىندە عانا ەمەس، جالپى ورتالىق ازياداعى ەڭ كونە قالالاردىڭ ءبىرى. مەنىڭ قولىمدا بار دەرەكتەرگە جانە ورىس زەرتتەۋشى عالىمدارى، شىعىس عۇلاما عالىمدارىنىڭ دەرەكتەرىنە سۇيەنەر بولساق، بۇقارا، سامارقاند، تاشكەنت سىندى قالالار پايدا بولماي تۇرىپ، تۇركىستان بولعان»، — دەگەن عالىم تۇركىستاننىڭ ەرتە زاماندا پايدا بولۋ سەبەبىن كوك ءبورىلى وركەنيەت پەن وتىرىقشى وركەنيەتتىڭ شەكاراسىندا ورنالاسۋىمەن تۇسىندىرەدى.

«سونداي-اق، تۇركىستان سىرداريا مەن ءامۋداريانىڭ ياعني قوس سۋ كوزىنە جاقىن ورنالاسقان. سول سەبەپتەن، تۇركىستان قالاسىنىڭ تاريحى ورتالىق ازيادا بار باسقا قالالاردىڭ تاريحىنان تەرەڭدە جاتىر»، — دەپ اتاپ ءوتتى ج. ارتىقباەۆ.

تاريحشى عالىم تۇركىستان ايماعىندا زاروستريزم، اري كەزەڭىندە، قولا داۋىرىندە اۋقىمدى قالالىق اۋماقتاردىڭ بولعانىن العا تارتادى.

«ماسەلەن، قاراتاۋدىڭ وڭتۇستىگىندەگى وركەنيەتتىڭ تاريحى تەرەڭدە جاتىر. سول سەبەپتەن، تۇركىستاندى تەك تۇركى حالىقتارى اراسىنداعى ەمەس، جالپى ەۋرازيالىق كونە وركەنيەت وشاعى دەپ قاراستىرۋ كەرەك»، — دەيدى عالىم.

اتاپ وتەرلىگى، 2018 جىلدىڭ قىركۇيەگىندە مەملەكەت باسشىسى نۇرسۇلتان نازارباەۆ تۇركىستان وبلىسىنا مەملەكەتتىك ساپار جاساپ، ساپار بارىسىندا «ازىرەت سۇلتان» تاريحي-مادەني قورىق-مۋزەيىنىڭ اۋماعىندا ورنالاسقان قوجا احمەت ياسساۋي كەسەنەسىن ارالاپ كوردى. سونداي-اق، مەملەكەت باسشىسىنا تۇركىستاننىڭ تاريحي-مادەني ورتالىعى قايتا جاڭعىرۋىنا بايلانىستى «ازىرەت سۇلتان» قورىق-مۋزەيىنىڭ دامۋ جوسپارى تانىستىرىلدى. جوسپارعا سايكەس، تۇركىستاننىڭ ەجەلگى قونىستارىنىڭ ءبىرى – كۇلتوبە قالاسى قايتا جاڭعىرتىلاتىن بولادى. ورتاعاسىرلىق مەشىتى بار ابىلمامبەت حان مەن تاۋكە حاننىڭ وردالارى جانە باسقا دا بىرقاتار نىساندار قايتا قالپىنا كەلتىرىلەدى.

Abai.kz