وسىنداي پىكىر ايتاتىندارعا ۇلكەن ەمەننىڭ بۇتاعىن كولدەنەڭ قويسام دەپ وتىرمىن، رۇقسات بولسا.

مارعۇلان سەيسەمباي اعانىڭ سوڭعى اڭگىمەسىندە مەنىڭ ءىلىپ العانىم مىنا ءبىر ءسوز بولدى:
"الەمدەگى ەلدەردىڭ ءبىر-بىرىنەن وزاتتىعى جەردەگى جاتقان بايلىعىمەن ەمەس، ەلدەگى جۇرگەن ادام كاپيتالىنىڭ ورتاشا دامۋ كورسەتكىشى بويىنشا انىقتالادى!"

ياعني، قازاقستاندا مەندەلەەۆ كەستەسىنىڭ بارلىق ەلەمەنتى بار دەگەن اڭگىمەنىڭ تۇككە تۇرعىسىز ەكەنىن كورەمىز. "نە ءۇشىن ءوز مۇنايىمىزدى ءوزىمىز وڭدەمەيمىز؟" دەپ جىلايسىزدار عوي؟ وتىرىپ الىپ بيلىكتى كىنالاي بەرەمىز. ءيا، ەندى. قايتەمىز؟ سونداي جۇيەسىزدەۋ بيلىگىمىز بار. بىراق، ماسەلە ودا دا ەمەس. ادام بوپ تۋعان سوڭ، ءوزىڭىزدىڭ دامۋىڭىز مەملەكەتتىڭ ەمەس، ءسىزدىڭ ءوز ينتەرەسىڭىزدەگى نارسە بولۋى كەرەك.

وسى جىلدىڭ سوڭىنا قاراي زامانداستارىمىزدىڭ اراسىندا بىرەن-ساران كىتاپ جازىپ جاتقاندار بولدى. ونىڭ ىشىندە ءوزىم دە بارمىن. سول جاڭالىقتار شىققان كەزدە، جازىلعان پوستتاردىڭ استىندا ء"يتتىڭ يتاقايى كىتاپ جازىپ كەتتى عوي", "وسىنداي وتىرىك كىتاپتار كوبەيىپ كەتتى", "وزدەرى باي ەمەس، قالاي بايلىق تۋرالى كىتاپ جازادى؟", "كىتاپ جازۋ ءۇشىن جوعارىلاۋ دارەجەگە جەتىپ الماي ما؟", "پوزور، قاتەسى ءورىپ ءجۇر عوي مىنانىڭ" ت.ب ىرىك پىكىرلەر كوپتەپ جازىلدى. مۇنداي پىكىر جازىپ وتىرعان ادامداردى كىنالامايمىن. كەرىسىنشە، جانىم اشيدى.

بۇگىن وتىرىپ، ادامدارى باقىتتى ءومىر سۇرەتىن 50 مەملەكەتتىڭ كىتاپ شىعارۋ بويىنشا UNESCO مەن تاۋەلسىز ستاتيستيكا اگەنتتىكتەرى جاساعان ەسەپتەردى قاراپ شىقتىم. وزىمشە ءبىر ستاتيستيكا جاسادىم دا. بىلەسىزدەر مە؟ مەن ءالى شوك جاعدايدا وتىرمىن. جالپى، قازىرگى تاڭدا جاقسى ءومىر ءسۇرىپ جاتقان دامىعان ەلدەردىڭ بارلىعىندا دەرلىك بۇكىل حالىق سانىنا شاققانداعى اۆتورلاردىڭ ۇلەسى ەڭ كەمى 0.05% ەكەن. ياعني، حالىقتىڭ سانى 10 ميلليون بولسا، ول ەلدە كەمى جىلىنا ءارتۇرلى تەماتيكاداعى 5 مىڭ جاڭا كىتاپ نەمەسە 4 مىڭ اۆتور ەڭبەك ەتۋى كەرەك. سوندا عانا ول ۇلتتى ينتەللەكتۋال تۇرعىدان باسەكەگە قابىلەتتى ۇلت دەپ ايتا الامىز. ال، تولىققاندى ينتەللەكتۋال ۇلت بولۋ ءۇشىن بۇل كورسەتكىش كەمى 0.1% بولۋى كەرەك.
ەندەشە، ينتەللەكتۋالدى باسەكەگە قابىلەتتى راندوم 10 مەملەكەتتىڭ تىزىمىنە قاراپ شىقساق:
ۇلىبريتانيا – 0.3%
ءفينلاند – 0.26%
سينگاپۋر – 0.24%
تايۋان – 0.22%
المانيا – 0.12%
فرانتسيا – 0.12%
يزرايل – 0.13%
تۇركيە – 0.1%
كورەيا – 0.1%
اقش – 0.1%
...
ەندى قازاقستاننىڭ جاعدايىنا توقتالايىن. بيىل كىتاپ شىعارۋدان الدىن جىل باسىنان بەرگى شىققان كىتاپتاردىڭ تىزىمدەرىن قاراپ شىقتىم. ادىلەتتىك ءۇشىن بۇل تىزىمگە مەملەكەتتىك وتىرىك تاپسىرىستار مەن قايتا باسىلىپ شىققان "باقيلىق" اۆتورلاردى قوسقانىم جوق. مەملەكەتتىك وتىرىك تاپسىرىستار دەپ وتىرعان سەبەبىم - قازىر مەملەكەت اقىن-جازۋشىلارعا جىل سايىن كىتاپ شىعارۋ ءۇشىن ارنايى تاپسىرىس ءبولىپ وتىرادى (احا، ءدال سول كەڭەس وكىمەتىندەگىدەي). بۇل تۇرعىدان دا تيىن ىستەۋ پروتسەسسى بار ەكەنىن جاقسى بىلەمىز. ءبىر جازۋشىمەن 5000 دانامەن كىتابىن شىعارىپ بەرۋگە كەلىسىم شارت جاسايدى. اۆتورعا 200 كىتاپتى بەرەدى. ال، قالعانىن وزدەرى ەلدەگى كىتاپحانالارعا تاراتاتىن بولىپ كەلىسەدى. ەندى، مىنا قىزىقتى قاراڭىز. اۆتورعا 200 كىتاپ بەرىلەدى. بىراق، قالعان 4800 كىتاپ ەشقانداي كىتاپحانادا جوق بوپ شىعادى. نەگە؟ سەبەبى، ول كىتاپ و باستا باسىلىپ شىقپاعان. اقشاسى جاي عانا بىرەۋلەردىڭ قالتاسىنا كەتكەن. ىرزاسىڭ با، شۇكىرالى؟ سوندىقتان، مۇنداي مەملەكەتتىك "جاپسىرىستاردى" بۇل ستاتيستيكاعا ەنگىزۋدىڭ قاجەتى شامالى. ەندى، تاقىرىپقا ورالايىق. جىلىنا قازاقستاندا قانشا دارا اۆتورلاردىڭ كىتابى شىعادى دەپ ويلايسىز؟ ءبىز وتىرىپ 30 اۆتور ءھام 30-40 كىتاپ ساناپ شىقتىق. جارايدى ەندى ءبىز بايقاماعانىمىز بار شىعار دەپ وعان تاعى اسپاننان الىپ "بەلگىسىز" 50 اۆتوردى قوسا سالدىق. ءوزىمىزدى سونشالىق توپاس حالىق دەۋگە قيمادىق تا، وعان تاعى دا قازاقتىڭ اراسىندا عايىپتا ءومىر ءسۇرىپ، كىتاپ جازىپ جۇرگەن ەلفتەر قاۋىمىنىڭ وكىلدەرىنەن 100 اۆتوردى تاعى قوستىق. جالپى، 180-200 اۆتور بولدى. البەتتە، بىزدە مۇنشا دارا اۆتوردىڭ جوق ەكەنىن وزدەرىڭىز دە جاقسى ءبىلىپ وتىرعان بولارسىزدار. ەڭ سوڭىندا مىناداي ستاتيستيكا شىقتى. ءبىزدىڭ ەلدىڭ 18 ميلليون حالقىنا ءبىر جىلدا ەڭبەك ەتكەن 180 اۆتور بار ەكەن (دەپ كوتەرمەلەپ ەسەپتەدىك). بۇل دەگەنىڭىز قازاقستانداعى اۆتورلاردى حالىق سانىنا شاققاندا... (بارابان سوققىلارى: دۇگۇ-دۇگۇ-دۇگۇ-دۇگۇ-ءدۇۇۇسسس!)
...قازاقستان – 0.001% كورسەتكىشتى بەرىپ وتىر. What?!

ەپتىبايىماعىىىىىر! 0.001 پايىز! ەەەەماەەەە! قازاق دانا حالىق دەگەن سورلى پىكىردى قاي وتىرىكشى ايتىپ ءجۇر بىزگە؟ بۇل كۇلەتىن جاعداي ەمەس، اعايىن! بۇل دەگەن كاتاستروفانىڭ ەڭ سوڭعى قۇتقارىلماس فازاسى. وسىدان كەيىن قانداي پىكىر ايتۋ مۇمكىن؟

اينالايىندارىم! سول جامان بولسا دا، كىتاپ جازىپ جۇرگەن ء"يتتىڭ يتاقايلارىنىڭ" مەكەن-جايلارىن جىبەرىڭىزدەرشى! سول يتاقايلاردىڭ ەسىكتەرىنىڭ الدىنا بارىپ، قۇدايدىڭ قۇتتى كۇنى اياقتارىن سۇيۋگە دايىن وتىرمىن قازىر.

الاشوردانىڭ وكىلدەرىنە ريزا بولاتىن تۇسىم دا وسى. ولار وزدەرىنىڭ شەكتەۋلى رەسۋرستارىنا قاراماي، وزدەرىنىڭ شەكسىز كۇشىن بەرىپ ارقايسىسى وزىنشە ىزدەنىپ، قازاقتى ينتەللەكتۋالدى بايىتۋ جولىندا قانشاما كىتاپتار جازىپ كەتتى.

قۇرمەتتى دوستار! ءبىزدى قازىر وزىمىزدەن باسقا ەشكىم دە قۇتقارا المايدى. مەملەكەتتىك ساياسات تا، بىرىڭعاي جاھاندانۋ دا قازاقتى قۇتقارۋعا قاۋقارسىز. قازاقتى قۇتقاراتىن ءبىر عانا نارسە - ول قازاقتىڭ ينتەللەكتۋالدى كاسىبي ۇل-قىزدارى عانا. سوندىقتان دا، تاپ قازىر قانشا كىتاپ، قانداي كىتاپ جازىلسا، ەڭ باستىسى كوپتەپ جازىلا بەرسىن. جاس اۆتورلار كوبەيە بەرسىن. كوپ جازسىن. سولاي عانا ساپالى اۆتورلار شىعادى. سولاي عانا ينتەللەكۋالدى پوتەنتسيالىمىز كوتەرىلەدى. سولاي عانا ادامي كاپيتالىمىزدىڭ كورسەتكىشى جوعارىلايدى. ءبىزدىڭ جاعدايىمىزدا سوناۋ تۇرعان 0.001% كورسەتكىشتى 0.1% دا ەمەس، ەڭ بولماسا، 0.01% كوتەرە الساق، ارجاعىندا ءۇمىتتىڭ ساۋلەسى كورىنۋى مۇمكىن. 0.01% جەتكەن كەزدە عانا ءبىز قازاقتىڭ ۇلت رەتىندە بولاشاعى قانداي بولاتىنى جايلى سويلەسە الامىز. ال، وعان دەيىن وزدەرىڭىز جازباساڭىزدار دا، باسقالارعا كەدەرگى جاساماڭىزدار!

قادىرلى جاس اۆتورلار! "كىتابىم ساتىلمايدى" دەگەن قورقىنىشتان اۋلاق بولىڭىزدار. ءيا، باسىندا قاتەلىكتەر كوپ بولادى. ءيا، باسىندا قيىن بولادى. ويلاڭىزشى، مەلومان دۇكەندەرىندە ساتىلاتىن 10 مىڭنان استام كىتاپتاردىڭ ىشىندە 10 عانا قازىر ءتىرى قازاق اۆتورلارىنىڭ كىتاپتارى بار. باسقا جوق. سۇرانىس جوق ەمەس. سۇرانىس جەتەدى. مەن قازىر ايماقتارعا كىتاپ جەتكىزە الماي جاتىرمىن. كەلگەنى كەلگەندەي جوق بولىپ كەتىپ جاتىر. ايتپەسە، باسقا باسقا مەنىڭ كىتابىن ادام وقيتىن كىتاپ ەمەس، نەگىزى. ءبىز جاسپىز. ساتۋ ىسىندە دە، ماركەتينگتە دە جاستارشا جاڭا جول تابىڭىزدار. كرەاتيۆ قوسىڭىزدار. جىگەر مەن ىنتا بەرىڭىزدەر. ينتەرنەتتە بەلسەندى تۇردە جاريا ەتىڭىزدەر. سول كەزدە ەڭبەگىڭىزدىڭ باعالاۋشىلارى مىندەتتى تۇردە تابىلادى. 0.01% تەزىرەك جەتەيىك.

سادىق شەرىمبەكتىڭ facebook پاراقشاسىنان

Abai.kz