«ءبىلىم تۋرالى» ەسكى زاڭدى جۇمىس ىستەتە الماي وتىرعاندا 2019 جىلدىڭ ماۋسىم ايىندا قابىلدانعالى جاتقان زاڭ ورىندالا ما؟ ونىڭ ۇستىنە «پراۆە پرەدوستاۆليات» دەگەن سوزدەر كۇماندى بولىپ تۇر. جەرگىلىكتى اتقارۋشى ورگان مۇعالىمدى «پرەميانى»، جانە اۋىلدىق جەردە جۇمىس ىستەگەن ءۇشىن وتىن الۋعا قاراجاتتى بەرۋدى، ونىڭ سوماسىن «بەكىتەدى» ەكەن.  بۇنىڭ ارعى جاعىندا «گازەتكە جازىلمايسىڭ با؟»، «سەنبىلىككە شىقپايسىڭ با؟»، «زال تولتىرمايسىڭ با؟» «مىنە ساعان 100 تەڭگە تۇر. ونسىز دا قازاقستاننىڭ ءار جەرىندە اقشا ءار ءتۇرلى بەرىلەدى. بەرىلەتىن سۋمما 1 توننا كومىرگە جەتپەيدى. كەزىندە مۇعالىمگە ءۇيىنىڭ كولەمىنە قاراي بەرىلگەن. ەلەكتر ەنەرگياسىن تەگىن جاساعان.

قازاقستان رەسپۋبليكاسىنداعى تiل تۋرالى قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ 1997 جىلعى 11 شiلدەدەگى N 151 زاڭى. 4-باپ. قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ مەملەكەتتiك تiلi   «قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ مەملەكەتتiك تiلi - قازاق تiلi. مەملەكەتتiك تiل - مەملەكەتتiڭ بۇكiل اۋماعىندا قوعامدىق قاتىناستاردىڭ بارلىق سالاسىندا قولدانىلاتىن مەملەكەتتiك باسقارۋ، زاڭ شىعارۋ، سوت iسiن جۇرگiزۋ جانە iس قاعازدارىن جۇرگiزۋ تiلi» دەگەنىنە قاراماستان بجعم قۇرعان 78 ادامنان تۇراتىن «مۇعالىم مارتەبەسى» تۋرالى زاڭدى قابىلداۋ توبى العاشقى زاڭ جوباسىن ورىس تىلىندە جاساپ، 4 جەلتوقساننان باستاپ تالقىلاۋعا شىعاردى. بجعم زاڭدى تالقىلاۋعا قوسقان مەكتەپ مۇعالىمدەرىنىڭ «ۆاتساپتاعى» نومىرلەرى ءۇنسىز. قازاقشا ءماتىننىڭ اۋدارىلعانىن «توسىپ» وتىر، بالكىم. بارلىق ۇسىنىستار ياعني «ءبىلىمدى ەل» گازەتىنىڭ رەداكتسياسىنىڭ bilimdiel.project@mail.ru پوچتاسى ارقىلى قابىلدانىپ www.bilimdinews.kz سايتىندا «تالقىلانىپ» جاتىر. بجعم pressa.edu@gmail.com ەلەكتروندى پوچتاسى ارقىلى قانشا ۇسىنىس كەلگەنىن بىلمەيمىن، قازىر www.bilimdinews.kz سايتىندا جالپى وقۋعا شىعارعان ۇسىنىستار سايتتىڭ بەتىمەن 79 بەت بولدى. ءار بەتتە 16 ۇسىنىس، جيىنى: 1264 ۇسىنىس قانا بولدى جيىنى. (23.12.2018) (https://bilimdinews.kz/?cat=603637987).

فەيسبۋكتە  رەداكتسيا ماعان جاساعان جاۋابىندا «ءبىر ۇسىنىس بىرنەشە رەت قايتالانىپ كەلگەن سوڭ شىعارمادىق» دەيدى. مەيلى، ۇسىنىس ميلليون رەت قايتالانسا شىعارىلۋى ءتيىس. اركىم ءوزى جىبەرگەن ۇسىنىستى سايتتارىڭىزدان كورمەگەن سوڭ كوڭىلىنە كۇمان ۇيالايدى. نەشە ءتۇرلى «ماس ادامنىڭ جاساعان رەفورماسى» دەگەن سياقتى ۇسىنىستار، «دەپۋتاتتاردىڭ جالاقىسى كەرەمەت، بىزدىكىن وسىرگىسى كەلمەيدى» دەگەن ۇسىنىستار «قيىلىپ» كەتىپتى. «ادەپسىز» ۇسىنىستاردى زاڭعا تارتىڭىزدار. بجعم بايلانىستارى بار عوي سىزدەردە.

وسىعان قاراماستان بجعم زاڭدى جوبالاۋشى توبى ۇسىنىستار 8000-نان استى دەپ مالىمدەمە جاسادى. بۇل جەردە رەداكتسيادا جاتقان، بجعم جابۋلى قازانىندا جاتقان ۇسىنىستار قىسقاشا ايتقاندا مۇعالىمدەردىڭ كوزى كورمەگەن، تالقىلانىپ جاتقان سايتقا شىقپاعان ۇسىنىستار مۇلدە قوسىلماۋى كەرەك! مەنىڭ دە بۇقارالىق اقپارات قۇرالدارىنا جاريالانعان 8 ۇسىنىستى وسى ادرەسكە جىبەرگەنىممەن «تالاپقا ساي» بولمادى ما، سول كۇيى شىقپاي قالدى.  كەيىننەن زاڭعا ۇسىنىس قابىلداۋعا «سالالىق ءبىلىم كاسىپوداعى» قوسىلدى. زاڭدا كاسىپوداقتىڭ «ءوز ەسەبى» بار سياقتى. قابىلدانعالى وتىرعان زاڭنىڭ 17 بابىنا  «رۋكوۆوديتەل ورگانيزاتسي وبرازوۆانيا پري وپرەدەلەني ديستسيپلينارنىح مەر ي پوريادكا يح پريمەنەنيا ۆ وتنوشەني پەداگوگا ۋچيتىۆاەت موتيۆيروۆاننوە منەنيە پروفسويۋزنوي ورگانيزاتسي، چلەنوم كوتوروي ون ياۆلياەتسيا» دەگەن جولدارىن كىرگىزىپتى. مۇعالىمدەردىڭ رەسپۋبليكا كولەمىندە ءبىز ارالاسقان داۋلارىنىڭ 99 پايىزىندا مۇعالىم سوتتان جەڭىپ تۇرعان كۇننىڭ وزىندە مەكتەپىشىلىك كاسىپوداق پەن اۋداندىق كاسىپوداقتار بارلىعى مەكتەپ باسشىلىعىنىڭ ءسوزىن سويلەگەن، شەشىم شىعارعان. سوندىقتان بۇل جول قاجەتسىز دەپ ويلايمىن.

«مۇعالىم مارتەبەسى» زاڭىنىڭ قازىرگى قابىلدانعالى وتىرعان قازىرگى جوباسى مۇعالىمدەردىڭ زاڭدى ورىنداتۋعا، سوتتاسۋعا وزدەرى كوبىنەسە بارا بەرمەيتىنىن ەسكەرسەك، بۇل زاڭ مۇعالىمدەردى قورعاۋعا قاۋقارسىز. مەنىڭشە كوميسسياداعى ادامدار كوبىنەسە باسشى ادامدار. ولار 5 جىلدا ءبىر رەت بىلىكتىلىكتى كوتەرۋدى 3 جىل دەپ ۇسىنىپ جاتىر. قازىر مۇعالىم 3 جىل ەمەس اي سايىن «نەشە ءتۇرلى كەرەمەت» كۋرستاردى وتەتىن بولعان. بجعم تاراپىنان ءتۇسىندىرۋ جۇمىستارى وتە از.

تاعى ءبىر تۇسىنىكسىز جاي ول زاڭدا قولدانىپ وتىرعان «پروفەسسيونالنىي ستاندارت پەداگوگا». ول قاي كەزدە قابىلداندى وندا نە جازىلعان، مۇعالىمدەر «ۇمىتىپ» قالدى. «ساباق بەرۋگە رۇقسات بەرەتىن سەرتيفيكات» الۋ ءۇشىن تەست تاپسىرۋ كەرەك. «الا الماسا العانشا تاپسىرا بەرەدى» دەپ تۇسىنىك بەردى بجع ۆيتسە-ءمينيسترى. بىزدە بىلىكتىلىكتى انىقتاۋ ءۇشىن اتتەستاتسيادان وتەتىن مۇعالىمدەردىڭ پروبلەمالارى ءالى شەشىلگەن جوق. «پورتفوليو» مەن «تەستىنىڭ» ورىنىن اۋىستىرۋ كەرەك. ءبىرىنشى «پورتفوليو» وتكىزسىن. وتسە تەست تاپسىرادى. «پورتفوليوسى» وتپەسە قالاعا تەستكە ساندالمايدى. ال قازىر تەستەن ءوتىپ كەلگەندەر «پورتفوليوسى» وتپەي قۇلاپ جاتىر. «مۇعالىمدەردىڭ بىلىكتىلىگى تومەندەپ كەتتى مە؟» دەگەن سۇراق تۋىندايدى وسىندايدا. قازىر بجعم ءتۇرلى رەفورمالارى مەن كۋرستارىنان مۇعالىمدەر قاجىدى. جۇمىسىن تاستاپ كەتىپ جاتقانى قانشاما. وسى ورايدا مۇعالىمدەردىڭ ەڭ كوپ ۇسىنىستارىنىڭ ءبىرى زەينەت جاسى بولعان. 25 جىل جۇمىس ءوتىلى نەمەسە 55 جاس دەگەن ۇسىنىستار قابىلدانباي قالدى. «ۆىسلۋگا ۆ لەت» پەن كەتتى زاڭ جوباسىندا.

«مۇعالىم مارتەبەسى» تۋرالى زاڭ «ءبىلىم تۋرالى» زاڭنان الىنىپ ازداپ تولىقتىرىپتى. «ءبىلىم تۋرالى» زاڭدى ورىنداماي وتىرعاندار ونىڭ «كوشىرمەسىن» ورىنداي قويار ما ەكەن؟ جەكە ءوز باسىم بۇل قابىلدانعالى وتىرعان زاڭنان ەش جاقسىلىق كۇتپەيمىن. مۇعالىمدەردى قورعاۋعا قولدانىستاعى زاڭ دا جەتەدى. بىزدە زاڭدى ورىنداتاتىن مۇعالىمدەر وتە از. زاڭدى وقىپ ۇيرەنىپ ونى قولدانا المايىنشا جاڭادان مىڭ زاڭ شىعارساڭىزدار دا ونى مۇعالىم ورىنداتا المايدى. ورىنداتىپ داۋلاساتىن ۋاقىتى دا جوق. ءىس ناسىرعا شاپقاندا عانا كىرىسەدى. «مۇعالىم مارتەبەسى» تۋرالى زاڭعا «مەستنىە ۆلاست وبيازان» دەگەن   جولدار كىرمەيىنشە وسى كۇنگى قالىپتارىڭىز قالعانى قالعان.

مەيىرجان تەمىربەك، «مۇعالىم مارتەبەسى» قوعامدىق بىرلەستىگىنىڭ توراعاسى

Abai.kz