جاقىندا ەل سپورتىنداعى ۇلتتىق رۋحتىڭ السىزدىگى جايلى ماقالا جاريالاعان ەدىك. وندا ەل ءۇمىت ارتقان سپورتشىلاردىڭ بىردە ءانۇراندى بىلمەي، بىردە مەملەكەتتىك ءتىلدى قۇرمەتتەمەيتىنى ءسوز بولىپ، وكىنىش بىلدىرگەن ەدىك. سوزىمىزگە دالەل رەتىندە بەلگىلى فۋتبولشىلار ۇلان قونىسباەۆ پەن سەرىكجان مۋجيكوۆتىڭ ءوز اتى-جوندەرىن قازاقشالاۋعا قارسى بولعانىن مىسالعا العانبىز.

"قازاقستاندىق سپورتشى ءپۋتيندى ءپىر تۇتادى" دەگەن ماقالادا قازاقستان ۇلتتىق قۇراماسىنىڭ بۇرىنعى ويىنشىسى ۇلان قونىسباەۆتىڭ ءوزىن "ۇلان قونىسباي" دەپ اتاۋعا قارسى بولعانى جانە "استانا" ويىنشىسى سەرىكجان مۋجيكوۆتىڭ "بارلىق باق وكىلدەرى تەگىمدى "مۇجىقوۆ" ەمەس "مۋجيكوۆ" دەپ جازساڭىزدار ەكەن" دەپ سۇحبات بەرگەنى جازىلعان. بۇعان قوسا، ۇلان قونىسباەۆتىڭ Instagram stories-ىندا جاريالاعان فوتوسۋرەتىنىڭ سكرينشوتىن دا سالعان ەدىك.

كەيىن بۇل ماقالانى بىرنەشە سايت كوشىرىپ جاريالادى. سول قاتاردا "قازاق ءۇنى" سايتى Prosports.kz-گە سىلتەمە بەرىپ، كوشىرىپ باستى. "قازاق ءۇنى" بۇل ماقالانى جاي جاريالاپ قانا قويماي، باس رەداكتورى قازىبەك يسانىڭ باستاماسىمەن ىندەتە جازىپ، فۋتبولشىلاردىڭ "رۋحاني جاڭعىرا الماي" جاتقانىنا نارازىلىق بىلدىرگەن ەكەن. ءبىز ارىپتەستەرىمىزدىڭ وسى باعىتتاعى تاباندىلىعىنا ريزاشىلىق بىلدىرەمىز. ءارى ءوزىمىز العاش بولىپ كوتەرگەن ماسەلە جايلى "قازاق ۇنىندە" جاريالانعان ماقالانى نازارلارىڭىزعا ۇسىنىپ وتىرمىز.

تاياۋدا  «قازاق ءۇنى» سايتىندا «يا نە كونىسباي»: قازاق فۋتبولشىسى ۇلان قونىسباەۆ تەگىن قازاقشالاۋعا قارسى شىقتى - دەگەن ماقالا شىقتى . جولدا بولىپ، ونىڭ ۇستىنە تۇماۋراتىپ، جۇمىس ىستەي الماعاسىن كەزىندە جاۋاپ قاتا المادىم.  ال بۇل «وۆ-وۆا»،  «وۆيچ-وۆنا» دەگەن وتارلىق قۇلدىق جالعاۋدان قۇتىلۋدى شيرەك عاسىردان بەرى ناسيحاتتاپ جۇرگەن مەن ءۇشىن ءۇنسىز قالاتىن ماسەلە بولماي تۇر. سوندىقتان قىسقاشا بولسا دا، ءوز ويىمدى ايتا كەتەيىن. الدا تاعى دا ۇلكەن ارنايى ماقالا جارىق كورەتىن بولادى.

رۋحاني جاڭعىرا العان رۋحى كۇشتى قازاق بولسا،  قونىسباي دەگەن اتقا قۋانۋ كەرەك ەدى بۇل نەمە!. اتاسىنىڭ اتىن جازا الماي وزگەرتىپ جىبەرگەن بۇل ساۋاتسىزعا  نە دەرسىڭ؟  الدە، اياعى قاتتى ىستەگەندەردىڭ باسى ىستەمەي كەتەتىن ادەتى بار ما ەكەن؟  وتكەندە  فۋتبولشى سەريكجان  مۋجيك-وۆ تا  اتى-ءجونىن قازاق ءتىلىنىڭ زاڭدىلىعىنا لايىقتاپ  «مۇجىقوۆ» دەپ جازعاندارعا قارسى بولعان ەدى. ەگەر ونىڭ «وۆ»-ىن الىپ تاستاسا، ءولىپ كەتەتىن ءتۇرى بار ەكەن!..

ءبىز،  «قازاق ءۇنى» گازەت/سايتى  قاجەت كەزدە رەسمي  مالىمەتتەردەن  وزگە جەردە كىمدى دە بولسا، «وۆ-وۆا» دەگەن وتارلىق قۇلدىق جالعاۋسىز جازىپ كەلەمىز. ال ۇلان قونىسبايدى ەندى ەشۋاقىتتا  ولاي جازۋدىڭ قاجەتى جوق دەپ ويلايمىن! جازساق، تەك وزگەلەرگە «اتاسىنىڭ ازان شاقىرىپ قويعان اتىن جازا المايتىن ساۋاتسىزدار وسىنداي بولادى» دەپ اشكەرەلەۋ ءۇشىن جازامىز!

ەلباسىمىزدىڭ رۋحاني جاڭعىرۋ باعدارلاماسى اياسىنداعى قازاق ءۇشىن ەڭ قاسيەتتى  تاۋەلىزدىك مەرەكەسىنە وراي سالتاناتتى شاراعا شاقىرعان  شاقىرۋ حاتىنداعى  «ۇلان قونىسباي» دەگەن قازاق ءتىلىنىڭ زاڭدىلىعىنا ساي اتاسىنىڭ اتىن مازاقتاپ،  شاقىرۋ حاتتاعى بەينەلەنگەن ەلىمىزدىڭ رەسمي بەلگىلەرىن كەلەكەلەپ، سايقىمازاق سمايليك قويىپ تۇرىپ «يا نە كونىسباي» دەپ، ينستاگرامعا جاريالاپ جۇرگەن سەنىڭ، شىنىندا دا، «قونىسباي» بولۋعا حاقىڭ جوق! قازاقتىڭ قاسيەتتى  اتا تەگىنەن ساداعا كەت!

قازاقشا اتا تەكتەن قاشىپ وتىرعان ۋلان كونىسباەۆتىڭ  قازاقشا بىلەتىنىنە دە – انا تىلىنە ادالدىعىنا دا كۇمانىم بار!..

ال ۇلتتىق ار-نامىسى جوعارى  اقتوبە وبلىسىنىڭ  تۇرعىندارى  «اقتوبە» فۋتبول كلۋبىنىڭ  جارتىلاي قورعاۋشىسى  ۋلان كونىسباەۆتىڭ بۇل ۇلتتىق مۇدەگە قارسى سۇيەككە تاڭبا سالار  تىرلىگىنە ءوز باعالارىن بەرە جاتار…

مەن  ۋلان كونىسباەۆتىڭ، ول  اتا تەگىن ءوزى وسىلاي ساۋاتسىز سۇيسىنە جازاتىنىن جاقسى بىلەمىن – ازان شاقىرىپ قويعان ءوز اتىن دا، اتاسىنىڭ اتىن دا قازاق ۇلتىنا جانە قازاق ءتىلى زاڭدىلىعىنا ساي «ۇلان قونىسباي» دەپ قازاقشالاپ، ساۋاتتى جازىپ بەرگەن رۋحاني جاڭعىرۋ  شاراسىنا شاقىرۋشىلارعا  مىڭ العىس ايتامىن. كىم جازسا دا، ءبىزدىڭ رەداكتسياعا حابارلاسسا، دۇرىس بولار ەدى؟!

ايگىلى قازاق تارلاندارى راحمانقۇل بەردىباي، شەرحان مۇرتازالار  باستاعان ۇلت زيالىلارىنىڭ ەلباسىعا اشىق حات جازۋىنىڭ ارقاسىندا  1996 جىلعى 2 ساۋىردە قازاقستان پرەزيدەنتى نۇرسۇلتان نازارباەۆتىىڭ  «ۇلتى قازاق ازامات­تاردىڭ تەگى مەن اكەسىنىڭ اتىن جازۋعا بايلانىستى ماسەلەلەردى شەشۋ ءتارتىبى تۋرالى» جارلىعى شىقتى. بۇل جارلىقتا «ۇلتى قازاق ازا­ماتتار وزدەرىنىڭ تەگى مەن اكەسىنىڭ اتىنىڭ جازىلۋىن قازاق تىلىنە ءتان ەمەس اففيكستى الىپ تاستاي وتىرىپ، وزگەرتۋگە حاقىلى، الايدا تەگى مەن اكەسىنىڭ اتىنىڭ تۇبىرلىك نەگىزى ساقتالۋى ءتيىس»-دەپ ناقتى اتاپ كورسەتىلدى.  ەلباسىنىڭ وسى تاريحي جارلىعى شىققانىنا قازىر شيرەك عاسىرداي ۋاقىت  بولدى.. ءالى كۇنگە  وتارلىق  «وۆ-وۆا»-دان ارىلماي كەلە جاتقاندار از ەمەس! ولارعا ءبىرىنشى كەدەرگى كەلتىرەتىن كەسەپاتتار تسون-داردا  وتىر. ۇلتتىق مۇددەگە قارسىلار اتا تەگىن قازاقشالاعىسى كەلگەندەرگە: «بولمايدى! وندا تۋى تۋرالى كۋالىك، ديپلوم، نەكە كۋالىگى،  كولىك جۇرگىزۋ كۋالىگى ت.ب. قۇجاتتاردى اۋىستىراسىز. ءتىپتى زەينەتاقى الا الماي قالاسىزدار» دەپ، ادەيى جالعان ايتاتىنىن  بىز تالاي  اشكەرەلەپ  جازدىق. ونىڭ ءبارى وتىرىك. پرەزيدەنت جارلىعى بويىنشا ونداي كەدەرگى تالاپتارعا  جول جوق.  جارلىقتىڭ 5-تارماعىندا  «رەسپۋبليكا ۇكىمەتى ءوزىنىڭ قۇقىقتىق نورماتيۆتىك اكتىلەرىن جانە رەسپۋبليكانىڭ ورتالىق اتقارۋشى ورگاندارىنىڭ اكتىلەرىن وسى جارلىققا سايكەس كەلتىرۋدى قامتاماسىز ەتسىن» دەپ جازىلعان. تولقجاتىندا  «وۆ»-تان قۇتىلعاندار تولىپ ءجۇر سول بۇرىنعى قۇجاتتارىمەن. اۋىستىراتىن زاڭدى مەرزىمى كەلگەندە  عانا اۋىستىرىپ جاتىر.

ال اتىن قازاقشالاۋدان ءوزى قۇلشىنا قاشىپ وتىرعان فۋتبولشى ۋلان كونىسباەۆ مەن بىلسەم، وسى 1996 جىلعى اتا تەگىڭدى قازاقشالاۋعا  زاڭدى  قۇقىق بەرگەن پرەزيدەنتتىڭ تاريحي جارلىعىمەن  جاستى نەمەسە تاۋەلسىزدىك العان جىلمەن قارايلاس بولار… سوندا تاۋەلسىز قازاقستاندا ءبىز 28 جىل بويى كىمدەردى تاربيەلەپ ءوسىرىپ كەلەمىز؟  ۇلتتىق اتاۋدان قاشقاندار ۇلت تاعدىرى سىنعا تۇسكەندە ەلىنەن دە قاشىپ ءجۇرۋى ابدەن مۇمكىن ەمەس پە؟  ۇلتتىق  اتا تەكتى قورلاعان جارتىلاي قورعاۋشى ۇلتتىق مۇددەنى قورعاي الا ما؟

ويتكەنى، بارلىق ماسەلە باسىنان باستالاتىنى سەكىلدى، ۇلتتىق مۇددە ادامنىڭ  اتى-تەگىن  قازاقشالاۋدان باستالادى!

قازىبەك يسا،
تۇپنۇسقا: qazaquni.kz

Abai.kz