«اق جول» دەموكراتيالىق پارتياسىنىڭ  توراعاسى ازات پەرۋاشەۆ قازاق رەسپۋبليكاسى اتاۋىن قايتا ەنگىزۋدى ۇسىندى، – دەپ حابارلايدى اباي-اقپارات. بۇل جونىندە «اق جول» پارتياسىنىڭ توراعاسى كەشەگى وتكەن ءماجىلىستىڭ پلەنارلىق وتىرىسىندا ۇكىمەت باسشىسىنىڭ اتىنا دەپۋتاتتىق ساۋال جولدادى.

وندا «1920 جىلى تامىز ايىندا موسكۆادا سوۆناركوم شەكارا ماسەلەسىن جان الىسىپ تالقىلاعاندا، ءالىمحان ەرمەكوۆ بىرنەشە رەت بايانداما جاسادى. وسى جۇمىسقا احمەت بايتۇرسىن، ءاليحان بوكەيحان جانە باسقا دا قازاق دەلەگاتسياسىنىڭ 12 مۇشەسى تىكەلەي قاتىستى.

سوندا ولار ارنايى ەكسپەديتسيالاردا جيناستىرعان عىلىمي دەرەكتەرگە سۇيەنىپ، قازاق جەرىنىڭ تۇتاستىعىن دالەلدەپ شىقتى. ناتيجەسىندە، سول جىلى اۆتونومدى كەڭەستىك رەسپۋبليكا قۇرىلىپ، 1925-ءشى جىلدان باستاپ وعان حالقىمىزدىڭ ءتول «قازاق» دەگەن اتاۋى بەرىلدى»، - دەلىنگەن.

«كەلەسى، 2020 جىلى مەملەكەتتىلىك تۇرعىسىنان بولاشاق تاۋەلسىز قازاقستاننىڭ ىرگەتاسىنا اينالعان، كسرو قۇرامىنداعى قازاق رەسپۋبليكاسىنىڭ، ناقتىلاپ ايتامىن – قازاق رەسپۋبليكاسىنىڭ – قۇرىلعانىنا 100 جىل تولادى. قازاقستان اتاۋىمەن قاتار رەسمي تۇردە قولدانىلۋى ءۇشىن – قازاق رەسپۋبليكاسى اتاۋىن قايتا ەنگىزۋ مۇمكىندىگىن قاراستىرۋدى ۇسىنامىز»، - دەپ مالىمدەدى پەرۋاشەۆ.

ەستەرىڭىزگە سالا كەتەيىك، مۇنداي باستامانى 5 جىل بۇرىن، «ماڭگىلىك ەل» تۇجىرىمداماسىن تالقىلاۋ بارىسىندا ەلباسى نۇرسۇلتان نازارباەۆتىڭ ءوزى ۇسىنعان بولاتىن.

«اق جول» فراكتسياسىنىڭ جەتەكشىسى: «ءبىزدىڭ ويىمىزشا ەلباسىمىزدىڭ ۇستانىمىن ىسكە اسىراتىن كەز كەلدى. قارانى – قارا، اقتى – اق، قازاقتى – قازاق دەپ اتاۋىمىز كەرەك.ءتىپتى توتاليتارلىق سوۆەت وكىمەتى مويىنداعان قازاق اتىن رەسپۋبليكامىزعا قايتارۋ – تەك تاريحي ادىلەتتى قۇرمەتتەۋ عانا ەمەس، سونىمەن قاتار، بارشا كوپۇلتتى وتانداستارىمىزدىڭ بىرلىگى مەن ىنتىماعىن ودان ءارى نىعايتۋعا سەرپىن بەرەتىنىنە سەنىمدىمىز»، - دەپ اتاپ ءوتتى ءوز سوزىندە. دەپۋتاتتىق ساۋالدىڭ تولىق ءماتىنى تومەندە كەلتىرىلگەن.

قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ

پرەمەر-ءمينيسترى

ب.ساعىنتاەۆ مىرزاعا

 دەپۋتاتتىق ساۋال

 قۇرمەتتى باقىتجان ءابدىرۇلى!

قازىرگى تاۋەلسىز قازاقستاننىڭ تاريحي تامىرى تەرەڭدە جاتقانى بارشامىزعا ءمالىم. بۇكىل ادامزاتتىڭ دامۋىنا اسەر ەتكەن ارعى اتالارىمىزدىڭ جاڭاشىلدىعىن جاقىندا عانا ەلباسىمىز «ۇلى دالانىڭ جەتى قىرى» ماقالاسىندا اشىپ كورسەتتى.

«ماڭگىلىك ەل» يدەياسىنىڭ ارقاسىندا قازاق حاندىعىنىڭ 550 جىلدىعى جوعارى دەڭگەيدە اتالىپ ءوتتى.

سونىمەن قاتار، ەلباسى نۇرسۇلتان نازارباەۆ «الاش» قوزعالىسىنىڭ  100 جىلدىعىنا وراي، ونىڭ ۇستانىمدارى، اتا-بابالارىمىزدىڭ ازاتتىق الىپ، دەربەس مەملەكەت قۇرۋ جولىنداعى سان عاسىرلىق اماناتىمەن ۇشتاسىپ جاتقاندىعىن تۇجىرىمدادى.

1917 جىلى «الاش» اۆتونومياسىن قۇرىپ، «الاشوردا» قايراتكەرلەرى رەسەي قۇرىلتاي جينالىسىمەن، ۋاقىتشا ءسىبىر ۇكىمەتىمەن جانە ۋفا ديرەكتورياسىمەن قارىم-قاتىناس ورناتىپ، اسكەري وداقتاس بولدى.

بىراق، باستالعان ازامات سوعىسىندا «الاشتىڭ» اسكەرلەرى مەن ولاردىڭ قۇبىلمالى رەسەيلىك سەرىكتەستەرى قاپتاعان بولشەۆيكتەردىڭ قاتىگەز باسقىنشىلىعىنا توتەپ بەرە المادى.

قازاقتىڭ ۇلت قايراتكەرلەرى قۇرعان تۇركىستان اۆتونومياسى دا كۇشپەن تاراتىلدى. دەگەنمەن، ولاردىڭ بارلىعى قازاق ەلىنىڭ تاعدىرىندا جاڭا مەملەكەتتىلىككە ۇمتىلىستىڭ ۇلگىسى رەتىندە ءىز قالدىردى.

سونداي قيىن زاماندا ەلدى اپاتتان امان الىپ شىعۋ ءۇشىن «الاشوردا» جەتەكشىلەرى سوۆەت وكىمەتىمەن كەلىسسوزگە بارىپ، كيررەۆكوم قۇرامىنا ەنىپ، ءوز حالقىنا قىزمەت ەتتى، ەڭ الدىمەن – قازاق جەرىنىڭ تەرريتوريالىق تۇتاستىعى ءۇشىن كۇرەستى. 1920 جىلى تامىز ايىندا موسكۆادا سوۆناركوم شەكارا ماسەلەسىن جان الىسىپ تالقىلاعاندا، ءالىمحان ەرمەكوۆ بىرنەشە رەت بايانداما جاسادى. وسى جۇمىسقا احمەت بايتۇرسىن، ءاليحان بوكەيحان جانە باسقا دا قازاق دەلەگاتسياسىنىڭ 12 مۇشەسى تىكەلەي قاتىستى.

سوندا ولار ارنايى ەكسپەديتسيالاردا جيناستىرعان عىلىمي دەرەكتەرگە سۇيەنىپ، قازاق جەرىنىڭ تۇتاستىعىن دالەلدەپ شىقتى.

ناتيجەسىندە، سول جىلى اۆتونومدى كەڭەستىك رەسپۋبليكا قۇرىلىپ، 1925-ءشى جىلدان باستاپ وعان حالقىمىزدىڭ ءتول «قازاق» دەگەن اتاۋى بەرىلدى.

كوپ ۇزاماي «الاش» ارىستارى تۇگەل قۇرباندىققا ۇشىراسا دا، ولاردىڭ ءومىرى مەن قاھارماندىعى زايا كەتكەن جوق، بۇگىنگى تاۋەلسىز قازاقستان – سونىڭ ايقىن دالەلى.

قۇرمەتتى باقىتجان ءابدىرۇلى.

كەلەسى، 2020 جىلى مەملەكەتتىلىك تۇرعىسىنان بولاشاق تاۋەلسىز قازاقستاننىڭ ىرگەتاسىنا اينالعان، كسرو قۇرامىنداعى قازاق رەسپۋبليكاسىنىڭ، ناقتىلاپ ايتامىن – قازاق رەسپۋبليكاسىنىڭ – قۇرىلعانىنا 100 جىل تولادى.

بۇل رەتتە، بىلتىر ازەربايدجان رەسپۋبليكاسى ءوزىنىڭ 100 جىلدىعىن اتاپ وتسە، ال بيىل ءتىپتى رەسەي پرەزيدەنتى ۆ.ءپۋتيننىڭ رەسمي جارلىعىمەن «الاشوردانىڭ» قۇرداسى – باشقۇرت رەسپۋبليكاسى 100-جىلدىعىن تويلايدى.

وسىنى ەسكەرە وتىرىپ، «اق جول» دەموكراتيالىق پارتياسى:

بىرىنشىدەن، رەسپۋبليكامىزدىڭ 100-جىلدىعىنا مەملەكەتتىك دارەجەدە كوڭىل ءبولىنىپ، لايىقتى دەڭگەيدە وتكىزۋدى ۇسىنامىز.

ول ءۇشىن عىلىمي كونفەرەنتسيالار ۇيىمداستىرىپ، سول شەشىمنىڭ قابىلداۋىنا سەبەپكەر بولعان قايراتكەرلەردىڭ ەڭبەكتەرىن جاريالاپ، ولاردىڭ ەسىمدەرىن كوشەلەر مەن مەكەمەلەرگە بەرىپ، پوشتا ماركىلەرىن، ەستەلىك مونەتالار شىعارۋدى سۇرايمىز;

ەكىنشىدەن، قازاقستان اتاۋمەن قاتار رەسمي تۇردە قولدانىلۋى ءۇشىن – قازاق رەسپۋبليكاسى اتاۋىن قايتا ەنگىزۋ مۇمكىندىگىن قاراستىرۋدى ۇسىنامىز.

نەگىزىندە، مۇنداي باستامانى 5 جىل بۇرىن، «ماڭگىلىك ەل» تۇجىرىمداماسىن تالقىلاۋ بارىسىندا ەلباسى نۇرسۇلتان نازارباەۆتىڭ ءوزى ۇسىنعان بولاتىن.

ءبىزدىڭ ويىمىزشا ەلباسىمىزدىڭ ۇستانىمىن ىسكە اسىراتىن كەز كەلدى.

قارانى – قارا، اقتى – اق، قازاقتى – قازاق دەپ اتاۋىمىز كەرەك.

ءتىپتى توتاليتارلىق سوۆەت وكىمەتى مويىنداعان قازاق اتىن رەسپۋبليكامىزعا قايتارۋ – تەك تاريحي ادىلەتتى قۇرمەتتەۋ عانا ەمەس، سونىمەن قاتار، بارشا كوپۇلتتى وتانداستارىمىزدىڭ بىرلىگى مەن ىنتىماعىن ودان ءارى نىعايتۋعا سەرپىن بەرەتىنىنە سەنىمدىمىز.

قۇرمەتپەن، اق جول فراكتسياسىنىڭ دەپۋتاتتارى

Abai.kz