سەناتتا «مەملەكەتتىك جاستار ساياساتى تۋرالى» زاڭدى ىسكە اسىرۋ جانە جاستار جىلىن وتكىزۋ اياسىندا مەملەكەتتىك ورگانداردىڭ، قوعامدىق جانە ۇكىمەتتىك ەمەس ۇيىمداردىڭ الدىندا تۇرعان مىندەتتەرگە ارنالعان دوڭگەلەك ۇستەل وتىرىسى بولدى.

سەنات توراعاسى قاسىم-جومارت توقاەۆ ءوزىنىڭ سوزىندە ەلباسىمىز جاريا ەتكەن جاستار جىلىنىڭ ەڭ باستى ماقساتى - وسكەلەڭ ۇرپاقتىڭ بارىنشا ساپالى ءومىر سۇرۋىنە قاجەتتى جاعداي جاساۋ، جاستار – بۇل مەملەكەتىمىزدىڭ كۇش-قۋاتىن ەسەلەيتىن ەڭ نەگىزگى، مىقتى بۋىن ەكەنىن اتاپ ءوتتى.

حالىقارالىق احۋال شيەلەنىسكەن كەزەڭدە ءبىزدىڭ مەملەكەتىمىزدىڭ قاۋىپسىزدىگىنە تونەتىن سىن-قاتەرلەر دە ارتا تۇسەدى، وسىنداي كۇردەلى الەمدىك احۋالدا ق.توقاەۆ «ەلدىگىمىزدى ساقتاپ قالۋ مەن تابىستى دامۋدىڭ بىردەن-ءبىر جولى، ۇلت بولىپ ۇيىسا وتىرىپ، ارەكەت ەتۋ، قازاقستان حالقىنىڭ جارقىن بولاشاعىن قامتاماسىز ەتۋ تىكەلەي ءوزىمىزدىڭ ءىس-ارەكەتىمىزگە بايلانىستى»، دەپ سانايدى.

سەنات توراعاسى وسىعان وراي جاستاردى وتانسۇيگىشتىك رۋحتا تاربيەلەۋ اسا ماڭىزدى مىندەت ەكەنىن اتاپ ءوتتى. ونىڭ ايتۋىنشا، جاستاردىڭ وتانشىلدىق رۋحى جالاڭ ۇرانشىلدىق پەن جوعارى مانساپقا ەمەس، ەڭ الدىمەن، تەرەڭ بىلىمگە نەگىزدەلۋى ءتيىس.

«كەلەشەك شىنايى بىلىممەن قارۋلانعانداردىڭ قولىندا ەكەنىن بارشامىز جاقسى بىلەمىز. يننوۆاتسيالىق تابىسقا قول جەتكىزگەن جانە سول جەتىستىكتەردى ءوز حالقىنىڭ يگىلىگى ءۇشىن پايدالانا بىلگەن مەملەكەتتەر عانا كوش الدىندا بولارى انىق. عىلىم مەن جاڭا تەحنولوگيالارعا دەن قويعان مەملەكەتتەردىڭ جولى داڭعىل بولارى ءسوزسىز. قالعاندارى كۇنكورىستىڭ قامىن كۇيتتەپ، جولى بولىپ جاتسا، دايىن عىلىمي ءونىمدى تۇتىنۋشىلاردىڭ قاتارىنا قوسىلادى»، - دەدى ق.توقاەۆ.

ونىڭ سوزىندە قازاقستاندا جالپىۇلتتىق جانە جاھاندىق مىندەتتەردى جۇزەگە اسىرۋعا قابىلەتتى، شىعارماشىلىق ويلاۋ الەۋەتى جوعارى، الدىنا بيىك ماقساتتار قويا بىلەتىن جاستار از ەمەس ەكەنى ايتىلدى.

«بارشامىز اياق باسقان جاڭا عاسىردا ءبىزدىڭ الدىمىزدا تەرەڭ ويلى، ەڭبەكقور، سىندارلى، ءتوزىمدى، ۇتقىر جانە جاڭاشىلدىققا ۇمتىلعان ۇلتتىڭ جاڭا بەينەسىن، دەمەك، باسەكەگە قابىلەتتى ۇلت يەسىن قالىپتاستىرۋ مىندەتى تۇر»، - دەدى سەنات توراعاسى.

ق.توقاەۆ ەلباسىنىڭ «رۋحاني جاڭعىرۋ» باعدارلاماسى مەن «ۇلى دالانىڭ جەتى قىرى» ماقالاسىنىڭ ماڭىزىن اتاپ ءوتتى جانە وندا جاھاندىق وركەنيەتتىڭ تەڭدەسسىز جەتىستىكتەرىمەن قوعامدى تانىستىراتىنى ءارى حالقىمىزدىڭ رۋحاني مۇراسىنا ادال بولۋعا ۇندەيتىنى ايتىلدى.

جوعارعى پالاتانىڭ توراعاسى مەملەكەت باسشىسىنىڭ باستاماسىنداعى جاستار ساياساتى جونىندەگى جاڭا اۋقىمدى جوبالاردى ىسكە اسىرۋ ماسەلەلەرىنە توقتالدى. جاستاردى جۇمىسپەن قامتۋ تۋرالى ايتا كەلىپ، ق.توقاەۆ جاستاردىڭ جۇمىسسىزدىعىن جويۋدىڭ باستى مۇمكىندىكتەرى شاعىن جانە ورتا بيزنەس سالاسىندا ەكەنىنە نازار اۋداردى.

«ءبىزدىڭ جاستارىمىزدىڭ بويىندا كاسىپكەرلىك باستامالاردى ىسكە اسىرا ءبىلۋ قابىلەتىن تاربيەلەۋ قاجەت. قازاقستانمەن سالىستىرعاندا ەكونوميكالىق جاعدايى اناعۇرلىم قيىن جاعدايداعى كورشى مەملەكەتتەردىڭ جاستارىنىڭ قانشالىقتى يكەمدى، ىسكەر ەكەنى، ءوز شاعىن بيزنەستەرىن جۇرگىزۋگە بەيىمدەلگەنى بايقالىپ وتىر. بۇل ەلدەردە جاستار جاڭا ماماندىقتاردى يگەرگەن، ءوز تۋىستارى مەن ءوز مەملەكەتىنە قولداۋ كورسەتۋ ماقساتىندا وزدىگىنەن جۇمىس تاۋىپ، شەتەلدەردە دە جۇمىس ىستەۋدە»، - دەدى توراعا.

ق.توقاەۆتىڭ پىكىرىنشە، جاستار اراسىنداعى كاسىپكەرلىكتى دامىتۋ باعىتىندا تۋريزم كەلەشەگى زور سالا بولۋى ءتيىس. ول وسىعان وراي تۋريزم سالاسى بويىنشا بىلىكتى مامانداردىڭ ازدىعىن ەسكەرە وتىرىپ، ەلىمىزدىڭ جوعارى وقۋ ورىندارىندا تۋريزم جانە قوناقۇي بيزنەسى فاكۋلتەتتەرىن كەڭىنەن اشۋدى ۇسىندى.

سەنات توراعاسى جاستاردى پارلامەنتتىڭ جانە جەرگىلىكتى وكىلەتتى ورگانداردىڭ جۇمىسىنا كەڭىنەن تارتۋ جانە بەلسەندى جاڭا بۋىن وكىلدەرىن قولداۋعا شاقىردى: «العا قويعان ماقساتتارىنا قول جەتكىزىپ، ءوزىن-ءوزى دامىتۋعا تالپىنعان جاستارعا شىنايى قولداۋ قاجەت. قازاقستاندىق جاستار ءوز بولاشاقتارىنا سەنىممەن قاراۋى ءتيىس، ولار ءۇشىن قازاقستان مەملەكەتتىك باسقارۋدان باستاپ عىلىم مەن شىعارماشىلىققا دەيىن سان الۋان سالالاردا تابىسقا جەتۋگە مول مۇمكىندىكتەر بەرەتىن ەل بولۋى ءتيىس».

سەنات توراعاسى مەكتەپتەردە ورىن العان، قوعامنىڭ نارازىلىعىن تۋدىرىپ وتىرعان كۇش كورسەتۋ، قورقىتۋ مەن قورلىق كورسەتۋ ارەكەتتەرىنە وراي جاستاردىڭ قۇقىقتىق جانە ادامگەرشىلىك تاربيەسىنە دە توقتالدى.

«مەكتەپتەردە ورىن الىپ وتىرعان زورلىق-زومبىلىق جاعدايلارى – بۇل بارلىق مەملەكەتتىك ورگانداردىڭ جۇمىسىنداعى كەمشىلىك ەكەنىن مويىنداۋ قاجەت، - دەدى ق.توقاەۆ. - بۇل ماسەلەگە كوز جۇمىپ قاراۋعا بولمايدى. وسى تۇيتكىلدىڭ شىعۋ سەبەپتەرىن انىقتاپ، مەكتەپتەردى جايلاعان قورقىنىش پەن ۇرەيدەن تۇبەگەيلى قۇتىلۋ ءۇشىن ناقتى شارالار قولدانۋ قاجەت. بۇل مۇعالىمدەردىڭ، اتا-انالار مەن جاستار ۇيىمدارىنىڭ، بارلىق دەڭگەيدەگى اكىمدەردىڭ جانە تۇتاس قوعامنىڭ الدىنداعى ماڭىزدى مىندەتكە اينالۋى ءتيىس».

سونىمەن قاتار اسا ماڭىزدى ماسەلە - جاستاردىڭ دىنگە دەگەن كوزقاراسى تۋرالى دا ايتىلدى. «ەلىمىزدەگى ءاربىر جاس ازامات، ءوزىنىڭ ءدىني سەنىمىنەن تىس مەملەكەتكە، ونىڭ زاڭدارى مەن نىشاندارىنا قۇرمەتپەن قاراۋى ءتيىس. مەكتەپتەردەگى ءجۇرىس-تۇرىس ادەبى جانە كيىم كيۋ ۇلگىسى حالىقارالىق تاجىريبەنى، ەڭ باستىسى، حالقىمىزدىڭ ۇلتتىق داستۇرلەرىن نەگىزگە الۋى كەرەك. بۇگىنگى تاڭدا ءدىني سەنىمىنە بولا بالالاردى ءبىلىم الۋ مۇمكىندىگىنەن ايىرىپ، ولاردىڭ ءبىلىم كوزدەرىنەن قول ۇزۋىنە ءماجبۇر بولعان جاعدايلار ورىن الىپ وتىر»، - دەدى سەنات توراعاسى. ول وسى كۇردەلى ماسەلە جونىندە كەلىسىلگەن جانە ورىندى شەشىم تابۋ ءۇشىن پارلامەنت پەن ۇكىمەتتى بىرلەسىپ جۇمىس ىستەۋگە شاقىردى.

ماسەلەنى تالقىلاۋعا قوعامدىق دامۋ ءمينيسترى دارحان كالەتاەۆ، ەڭبەك جانە حالىقتى الەۋمەتتىك قورعاۋ ءمينيسترىنىڭ ورىنباسارى نۇرجان التاەۆ، بىرقاتار ايماقتار اكىمدىكتەرىنىڭ باسشىلارى، جاستار ۇيىمدارىنىڭ كوشباسشىلارى قاتىستى.

دوڭگەلەك ۇستەلدىڭ قورىتىندىسى بويىنشا مەملەكەتتىك جاستار ساياساتىن جەتىلدىرۋگە باعىتتالعان ۇسىنىستار قابىلداندى.

شاراعا قاتىسۋشىلارعا جاستار ساياساتى سالاسىندا جۇزەگە اسقان بىرقاتار جوبالاردىڭ ناتيجەلەرىنە ارنالعان تاقتالار قويىلعان كورمە ۇيىمداستىرىلدى. سەناتورلار سونىمەن قاتار وتاندىق برەند ونىمدەرى مەن جاس سۋرەتشىلەردىڭ شىعارمالارىمەن تانىستى.

Abai.kz