وتكەن دەمالىستا اقبۇلاققا بارىپ، شاڭعى تەپتىك. تەپكەندە قالاي، ۇيرەنە باستادىق! ءبىر بايقاعانىم، قازاقتاردىڭ سانى كوپ. قازاقتار بولعاندا دا ءوزىم سياقتى اۋىلدىڭ تابيعي قازاقتارى. وسىدان شامامەن 15 جىل بۇرىن شىمبۇلاققا بارعانىمدا العان اسەرىم ءالى ەسىمدە. قازاقتار قايدا دەسەم، ءبىر دوسىم "قازاقتار دەمالىستى داستارxان باسىندا، قوناقتاردىڭ قاسىندا، ورتاعا ەتتى الىپ، اڭگىمە-دۇكەندەتىپ وتكىزەدى" دەگەن پىكىرى مەن ءۇشىن دايەككە اينالىپ كەتكەن. قازاق بوس ۋاقىتىن ءيا قوناق بولۋعا، ءيا قوناققا بارۋعا جۇمسايدى ەكەن. مۇنى جاقسى نە جامان دەپ وي قورىتۋ بۇل پوستىڭ ماقساتى ەمەس.

ايتپاعىم، قازىر شاڭعىشىلار قاتارى كوبەيگەن. قالانىڭ قازاقتارى ەمەس، قازاقشا سويلەيتىن كادىمگى اۋىلدا تۋىپ وسكەن قازاقتار.
بىراق ءبىر بايقاعانىم، ءبىز قاۋىپسىزدىككە كوپ كوڭىل بولمەيدى ەكەنبىز.
اسپا جولمەن تاۋ بوكتەرىن باعىتتاپ كەلە جاتىرمىز. اياقتا شاڭعى. تومەندە سىرعاناق. باقسام، قازاقتاردىڭ باسىندا شلەم جوق. كەيبىر كىسىلەردىڭ قولىندا ءتىپتى قولعاپ تا جوق. اسپا جول اياقتالىپ، سىرعاناقتىڭ باستاۋىنان ءتۇسىپ قالدىق. ءبىزدىڭ سوڭىمىزدان ەكى ورىس جىگىتى ىلەستى. ءبىرى شاڭعىدا، ءبىرى سنوۋبوردتا. ەكەۋىنىڭ باسىندا دا شلەم. كيىمى دە قىسقى سپورتقا ارنالعان.
كوپ ۇزاماي قۇلادىم. دەمالىپ الايىن دەپ جامباستاپ جاتىرمىن. ماشىقتانعاندار قۇلديلاپ بارا جاتىر، مەن سياقتى جاڭا باستاعاندار انە-مىنە قۇلاپ قالام دەپ قولتىراڭداپ سىرعىپ بارا جاتىر. جانىمنان جيىرما ادام ءوتتى-اۋ.
ءبارىنىڭ باسىنا قارايمىن. قازاقتىڭ كوبىندە شلەم جوق.
ءوزىمنىڭ باسىمدى سيپالايمىن. شلەم مەنىڭ باسىمدا دا جوق.

نەگە؟ سەبەبى، شاڭعىنى 5 مىڭ تەڭگەگە جالعا الدىق. شلەم قوسىمشا اقشا ەكەن. 1,5 مىڭ تەڭگە. قۇرسىن، نە قىلار دەرسەڭ دەپ، وسى جاڭا عانا اقشا ۇنەمدەپ قالعانىم ەسىمە ءتۇستى.

ەل كوردىم، جەر كوردىم، ازدى-كوپتى قىزمەت ىستەدىم، ورتا كوردىم دەگەن مەنىڭ ءوزىم قاۋىپسىزدىككە سالعىرت قارايتىنىما ۇيالىپ بارا جاتىرمىن.

امەريكادا دا ءدال وسىنداي تاعى ءبىر جاعداي بولىپ ەدى. بالامىزعا ساموكات الدىق. مەكتەپكە سونىمەن بارىپ ءجۇردى. ساموكات ساتىپ الاردا امازون دۋلىعاسى مەن تىزەرلىگىن قوسىپ ۇسىنادى. ەي، نە قىلار دەيسىڭ دەپ، ساموكاتتىڭ ءوزىن العانبىز.
مەكتەپكە بارا جاتقان جولدا وقۋشىلار ساموكات تەۋىپ كەلە جاتتى. امەريكالىقتار. ءبارىنىڭ باستارىندا دۋلىعا، اياقتارىنا تىزەرلىك تاعىپ العان. سونى كورىپ تۇرىپ شلەمدى اقىرى المادىق قوي. ۇيات-اي!
جولدا جوڭكىگەن بەلسىبەتشىلەر دە باسىنا شلەم كيگەن. سونىڭ ءبارىن كورىپ جۇرسەم دە قاۋىپسىز ءومىر سالتى ماعان جۇقپاپتى.

اتىراۋدا ءتورت جىل ىستەدىم. سوندا مۇنايشىلار شەتەلدىك كومپانيالاردىڭ قاۋىپسىزدىككە قالاي كوڭىل بولەتىنىن اڭىز قىلىپ ايتادى. شەت
جاعاسىن ءوزىمىز دە كوردىك. ايتالىق، تشو-عا جينالىسقا بارا قالساڭ، العاشقى ءسوز بەرىلمەس بۇرىن قاۋىپسىزدىككە جاۋاپتى ادام شىعىپ، نۇسقاۋلىق بەرەدى. ءورت بولا قالسا، عيماراتتان انا ەسىكپەن شىعاسىڭ، مىنا ەسىكپەن شىعاسىڭ... سونداعى ويىم: اتىراۋ قالاسىنىڭ قاق ورتاسىندا ورنالاسقان قالاداعى ەڭ قاۋىپسىز عيماراتتى ءورت شالار ما دەيسىڭ!

ەندى قمگ مەن تشو-نىڭ قاۋىپسىزدىك تالاپتارىن سالىستىرىڭىز. بىلەتىن ادامدار تۇسىنەدى. تالاپتار بولۋى مۇمكىن، بىراق كوپشىلىك نەمقۇرايدى قارايدى.
وسىنداي جاعدايدا تاپ مەننەن باستاپ، قاۋىپسىزدىك تالاپتارىن xالىقتىڭ ءومىر سالتىنا قالاي اينالدىرامىز؟
جاڭا ادەتتى ۇيرەتۋدىڭ ءبىر جولى - ايىپپۇل. كەزىندە كولىكتە ەشكىم بەلدىك تاقپايتىن ەدى. ايىپپۇل سالىپ، زاڭ قاداعالانعان سوڭ، ءبارىمىز بەلدىك تاعىپ جۇرەتىن بولدىق.
سەرگەك شىققاننان بەرى جۇرگىزۋشىلەر ءتارتىپتى بولىپ شىعا كەلدى. استانانى ايتامىن.
ەكىنشى جولى، قىزمەت ساتاتىنداردىڭ جۇمىسى قاۋىپسىزدىك تالاپتارىن ەسكەرۋ كەرەك. ماسەلەن، شاڭعى ءبىر بولەك، شلەم ءبىر بولەك ەمەس، ەكەۋى بىرگە جالعا بەرىلۋ كەرەك. اسپا جولعا كىرەر تۋرنيكەتتە تۇراتىن جىگىتتەر قاۋىپسىزدىك تالاپتارىنا ساي ەمەس كيىنگەن ادامداردى سىرعاناققا جىبەرمەۋ كەرەك. سىرعاناققا كەلگەندەرگە الدىمەن قاۋىپسىزدىك تالاپتارىن ءتۇسىندىرۋدى جولعا قويعان ءجون.
سول سياقتى ادام جۇرەتىن جەرلەردىڭ بارلىعىندا الدىمەن قاۋىپسىزدىك قامتاماسىز ەتىلۋ كەرەك.
كەز كەلگەن قاۋىپتەر بەلگىلەنىپ، ساقتاندىرۋ جۇيەسىن قالىپتاستىرۋ كەرەك.
استاناداعى بەس ءبۇلدىرشىن دە قاۋىپسىزدىك جۇيەسىنىڭ قالىپتاسپاعانىنان قىرشىن بولدى.
ساقتانساڭ، ساقتايمىن دەگەن ءسوز قازاقتىڭ قانىنا سىڭسە دە، وكىنىشكە قاراي، قاۋىپسىزدىككە قىرىن قارايمىز!

شىڭعىس مۇقاننىڭ facebook پاراقشاسىنان

Abai.kz