ءدال وسى سۇراق تالاس تۋدىرادى. اركىمنىڭ ءوز شىندىعى، دالەلى بار. اقپارات قۇرالدارى قازاقستاننىڭ ءار تۇپكىرىندە جىلت ەتە قالعان «كەيبىر تۇرعىندار ۆاكتسينادان باس تارتۋدا» دەگەن حاباردى نەگىزگە الىپ ساراپتاما دا جاسادى. ماسەلەن، اتىراۋلىق ءبىر توپ اتا-انا ءدىندى جەلەۋ ەتىپ ەكپە جاساتۋدان باس تارتقان. ولاردىڭ سانى قازىر 200-دەن اسادى، ال قازاقستان بويىنشا وتكەن جىلى مىڭنان استام بالا ۆاكتسينا الماعان. اسىرەسە قاراعاندى، پاۆلودار، وڭتۇستىك قازاقستان، اقمولا، باتىس قازاقستان جانە الماتى وبلىستارىندا مۇنداي دەرەك ءجيى تىركەلەدى. وعان اقتوبەنى دە قوسىڭىز. بىراق وبلىستىڭ باس پەدياترى امانجول تۇياقباەۆتىڭ ايتۋىنشا، مۇنداي دەرەك تىركەلمەگەن. ەپيدەميولوگيالىق قاداعالاۋ ءبولىمىنىڭ باستىعى كلارا وماروۆا دا «اكتوبەلىكتەر ۆاكتسينا الماي جاتىر» دەگەن ءسوزدى ەستىمەگەن ەكەن. بىراق، «ساياجان» پەرزەنتحاناسىندا بۇگىنگە دەيىن ونعا جۋىق بالا ۆاكتسينا الماعان. كىمگە سەنەمىز؟

سەس مامانىنىڭ پىكىرى:

- ەكپەدەن بۇرىن بالالاردى ۋچاسكەلىك دارىگەر مەديتسينالىق تەكسەرىستەن وتكىزەدى. ەگەر دەنساۋلىعىندا ەشقانداي دا اقاۋ بولماسا، وندا ۆاكتسينا بەرەدى. جوتەلىپ، تۇشكىرسە كەيىنگە ىسىرىلادى. قالاي دەگەنمەن دە بالا 1 جاسقا دەيىن ۆاكتسينانىڭ نەگىزگى بولىگىن الۋى كەرەك.

ءدال وسى سۇراق تالاس تۋدىرادى. اركىمنىڭ ءوز شىندىعى، دالەلى بار. اقپارات قۇرالدارى قازاقستاننىڭ ءار تۇپكىرىندە جىلت ەتە قالعان «كەيبىر تۇرعىندار ۆاكتسينادان باس تارتۋدا» دەگەن حاباردى نەگىزگە الىپ ساراپتاما دا جاسادى. ماسەلەن، اتىراۋلىق ءبىر توپ اتا-انا ءدىندى جەلەۋ ەتىپ ەكپە جاساتۋدان باس تارتقان. ولاردىڭ سانى قازىر 200-دەن اسادى، ال قازاقستان بويىنشا وتكەن جىلى مىڭنان استام بالا ۆاكتسينا الماعان. اسىرەسە قاراعاندى، پاۆلودار، وڭتۇستىك قازاقستان، اقمولا، باتىس قازاقستان جانە الماتى وبلىستارىندا مۇنداي دەرەك ءجيى تىركەلەدى. وعان اقتوبەنى دە قوسىڭىز. بىراق وبلىستىڭ باس پەدياترى امانجول تۇياقباەۆتىڭ ايتۋىنشا، مۇنداي دەرەك تىركەلمەگەن. ەپيدەميولوگيالىق قاداعالاۋ ءبولىمىنىڭ باستىعى كلارا وماروۆا دا «اكتوبەلىكتەر ۆاكتسينا الماي جاتىر» دەگەن ءسوزدى ەستىمەگەن ەكەن. بىراق، «ساياجان» پەرزەنتحاناسىندا بۇگىنگە دەيىن ونعا جۋىق بالا ۆاكتسينا الماعان. كىمگە سەنەمىز؟

سەس مامانىنىڭ پىكىرى:

- ەكپەدەن بۇرىن بالالاردى ۋچاسكەلىك دارىگەر مەديتسينالىق تەكسەرىستەن وتكىزەدى. ەگەر دەنساۋلىعىندا ەشقانداي دا اقاۋ بولماسا، وندا ۆاكتسينا بەرەدى. جوتەلىپ، تۇشكىرسە كەيىنگە ىسىرىلادى. قالاي دەگەنمەن دە بالا 1 جاسقا دەيىن ۆاكتسينانىڭ نەگىزگى بولىگىن الۋى كەرەك.

بالالاردىڭ بارلىعىن تەكسەرىپ، قاداعالاپ وتىرامىز. «ۆاكتسينا الماي جاتىر» دەگەن دەرەك بىزدە جوق. ەلدىڭ اراسىندا جۇرگەن «انتيپريۆيۆوچنىي دۆيجەنيە» وتكەن جىلدان باستاپ جۇمىس جاساپ كەلەدى. وسى ديسكىنى قاراپ كوپشىلىك ۆاكتسينا الۋدان باس تارتادى دەپ ايتا المايمىن. كەيدە ينەنى شانىشتىرمايمىن، ەمدەلمەيىن دەيتىن ادامدار كەزدەسەدى. تۇسىندىرمە جۇمىستارىن جۇرگىزگەننەن كەيىن ءبارى قالىپقا كەلەدى،- دەيدى كلارا وماروۆا. مامان ۆاكتسينا الماعان بالا قورشاعان ورتاعا قاۋىپتى دەي كەلىپ، بالاباقشا، مەكتەپكە بارعان كەزدە مۇقيات تەكسەرىستەن وتەتىنىن باسا ايتتى. زاڭ بويىنشا ءار قازاقستاندىق جۇقپالى اۋرۋعا قارسى ەكپە جاساتۋعا مىندەتتى، بىراق كونستيتۋتسيالىق قۇقىقتى بۇزۋعا بولمايدى. كونستيتۋتسيا بويىنشا «رەسپۋبليكانىڭ ازاماتى ءوزiنiڭ ازاماتتىعىنا وراي قۇقىقتارعا يە بولىپ، مiندەتتەر اتقارادى». سونىمەن قاتار, «اركiمنiڭ ءوزiنiڭ جەكە باسىنىڭ بوستاندىعىنا قۇقىعى بار».

بەلگيا، فرانتسيا، رەسەي. قازاقستان وسى ەلدەردەن ۆاكتسينا تاسيدى، وزىمىزدە ەشقايسىسى شىعارىلمايدى. وبلىسقا بيىل ءتۇرلى ەكپە ءۇشىن باقانداي 148 ملن. تەڭگە بولىنگەن.

مەكتەپ وقۋشىلارىنىڭ الاتىن ءوز پريۆيكاسى بار. وقۋ ورنىنداعى مەديتسينالىق قىزمەتكەر ءبىر كۇن بۇرىن وقۋشى كۇندەلىگىنە ەكپەنىڭ ءتۇرىن، الاتىن ۋاقىتىن جازۋى كەرەك. بىراق مەكتەپ وقۋشىلارىنا «ۆاكتسينا بەرىلەدى» دەگەن ەسكەرتۋدەن گورى ءبىر كۇندە بارلىعىن «توعىتا سالۋ» جيەلەپ كەتتى.

قازاقستاندا جىل سايىن «يممۋنيزاتسيا اپتالىعى» وتەدى. مۇندا كوبىنە ءتۇسىندىرۋ جۇمىستارى جۇرگىزىلەدى. ەۋروپانى قامتيتىن اپتالىق كەزىندە بارلىق دارىگەر ازدى-كوپتى ءمان-جايدى ءتۇسىندىرىپ، ۆاكتسينانىڭ اۋاداي قاجەتتى ەكەنىن دالەلدەپ باعادى. «نەگە ۆاكتسينا العان بالا اۋىرادى؟» دەگەن سۇراعىمىزعا كلارا وماروۆا:

- ۆاكتسينا العان بالانىڭ بارلىعى بىردەي ەم-دومدى قابىلداي بەرمەيدى. سەبەبى، شانشىلار كەزدە جاسىرىن اۋرۋ، السىزدىك ورىن الۋى مۇمكىن. ال، ءالسىز بالا ۆاكتسينانى قورىتا المايدى،- دەيدى. قازىر شەتەل ەكپە الماعان ادامدى قابىلدامايدى، ۆيزا بەرىلمەيدى ەكەن.

باس پەدياتوردىڭ پىكىرى:

- ءاربىر ەلدە بالالارعا، ەرەسەك ادامدارعا ارنالعان ۆاكتسينا ەرەجەلەرى بار. قازاقستان 1995 جىلدان باستاپ 2008 جىلدىڭ ورتاسىنا دەيىن سول كەستەمەن جۇمىس جاساپ كەلدى. 2008 جىلدان بەرى ۇكىمەت قاۋلىسى بويىنشا ۇلتتىق كەستەگە قوسىمشا ۆاكتسينالار ەندى.

بۇكىل جەر بەتىندە ادامدى اۋرۋدان ساقتاپ قالاتىن پريۆيۆكادان ارتىق ەشتەڭە جوق. كوپ ادام ۆاكتسينا الساق تا اۋىرامىز دەيدى. ماسەلەن، سال اۋرۋى - وتە قاۋىپتى اۋرۋ. اياق-قولى ىرىققا كونبەي، مۇگەدەك بوپ قالادى. ەگەر اۋرۋعا قارسى ەگىلسە، ول جەڭىل تۇردە اۋىراتىن ەدى، ونىڭ اياققا تۇرىپ كەتۋ مۇمكىندىگى دە بار. ال، ەگىلمەسە، مىندەتتى تۇردە سال بوپ قالادى.

1994-1997 جىلدارى ۆاكتسيناعا قارسى استىرتىن ناسيحاتتاۋ جۇمىستارى ءجۇردى. حالىق اراسىندا «پايداسى جوق، زيان» دەگەن قاڭقۋ سوزدەر كوبەيدى. سول جىلدارى قازاقستانعا ۆاكتسينانىڭ جەتۋى ناشارلادى. دەفتەريامەن اۋىراتىن ادامداردىڭ دا قاتارى ارتقان بولاتىن. قازىر ءبارى قالىپقا كەلدى.

بۇگىندە شوشقا تۇماۋى الەمدى شارلاپ كەتتى. جۇزدەگەن ادام كوز جۇمىپ جاتىر. عالىمدار اۋرۋدىڭ شىعۋ تەگىن زەرتتەپ، دەرتكە قارسى ەم-دوم ىزدەپ جاتىر. «ۆاكتسينا نەگە كەرەك؟» دەگەن سۇراققا جاۋاپ وسىنداي.

زاڭ بويىنشا ءاربىر قازاقستاندىق ۆاكتسينا الۋعا مىندەتتى. ەگەر ەگىلمەسە قورشاعان ورتاعا، اينالامىزعا قاۋىپ توندىرەدى،- دەيدى وبلىستىڭ باس پەدياترى امانجول تۇياقباەۆ.

دارىگەر ۆاكتسينانى ءارى ىسىرىپ قويىپ، ءبىر اللاعا سەنگەن جانداردى ءتۇرلى اعىمدارعا ەرىپ، اداسىپ جۇرگەندەر دەپ ەسەپتەيدى. جىل سايىن 18 جۇقپالى اۋرۋعا قارسى 5 ملن. ادامعا تەگىن ۆاكتسينا بەرىلەدى ەكەن.

بيىل ونعا جۋىق بالاعا ۆاكتسينا بەرىلمەدى

«ساياجان» پەرزەنتحاسىنىڭ بالالار دارىگەرى تەمىرحان ورناشباەۆ:

- وتكەن جىلى ۆاكتسينا الماعاندار وتە از بولاتىن. جىل باسىنان بەرى ون شاقتى بالاعا ەكپە جاسالعان جوق. سەبەبىن اتا-انا باس تارتۋ تۋرالى قولحاتىندا كورسەتەدى. وندا الدىمەن اتى-ءجونى، بوسانعان ۋاقىتى جازىلىپ، «اسقىنىپ كەتۋى مۇمكىن»، «دارىگەرلەر ءتۇسىندىرۋ جۇمىستارىن جۇرگىزدى. بالاما ۆاكتسينا بەرۋگە قارسىلىق بىلدىرەمىن. ەشكىمگە كىنا تاقپايمىن» دەپ سەبەبىن انىق كورسەتەدى. ولاردىڭ كوبى قازاقتىڭ قىز-جىگىتتەرى، دىنگە سەنىپ، «بولمايدى» دەگەن كوزقاراستى ۇستانعاندار.

پەرزەنتحانادا تۋبەركۋلەزگە جانە ۆ گەپاتيتىنە قارسى ۆاكتسينا بەرىلەدى. بىرەۋلەرى گەپاتيتكە، ەكىنشىلەرى تۋبەركۋلەزگە قارسى ۆاكتسينانى الماي جاتادى. بۇلاردىڭ قاتارى كوبەيەتىن سەكىلدى. سەبەبى ەل اراسىندا ديكىلەر تاراپ كەنكەن، ادامدار عالامتوردى كەڭىرەك پايدالانادى. ديسكىنى قارادىم. قازاقستاننىڭ ۇلتتىق ەكپە كەستەسىنە قارسى وي مەندە بولعان جوق،- دەيدى.

ءدىن مەديتسيناعا قارسى ەمەس

اتى-ءجونىن ايتۋدان باس تارتقان «نۇرداۋلەت» مەشىتىنىڭ يمامى ۇلتتىق كەستە بويىنشا ۆاكتسينا العانىن ايتا كەلىپ، بۇل ارەكەتتى «ەل اراسىنا ىرىتكى سالۋ» دەدى.

- قاراپايىم حالىقتىڭ قولىندا جۇرگەن ديسكى تۋرالى ەستىدىم. بىراق بىزدەن كەلىپ سۇراعان ەشكىم جوق،- دەيدى ول.

«نۇر عاسىر» مەشىتىنىڭ نايب يمامى عابيت ماتكاريموۆ:

- يا، جاماعاتتىڭ ىشىندە رەسەيدەن كەلگەن ديسكىلەر بولعان. پروفەسسورلاردىڭ ءدارىسى جازىلعان ديسكىنى كورگەن سوڭ ادامدار اراسىندا قاراما-قايشى پىكىر تۋدى. ءبىز بۇل ويدىڭ قاتە ەكەنىن دە ايتقانبىز.

مۇحاممەد پايعامبارىمىز (س.ع.س) حاديستەرىندە: «اللاھ تاعالا اۋرۋدى جىبەرسە، ونىڭ ەمىن دە جىبەرەدى جانە ەمىن تاۋىپ ەمدەلىڭىزدەر» دەيدى. «ەگەر وبا اۋرۋى تۋعان جەردى بىلسەڭىز ول جەرگە بارماڭىزدار. ال، سونىڭ ىشىندە بولساڭىزدار، ول جەردەن شىقپاڭىزدار» دەگەن دە بار،- دەيدى. سۇراپ بارعان مۇسىلمان اعايىنعا ءتۇسىندىرۋ جۇمىستارىن جۇرگىزەتىن مەشىت قىزمەتكەرلەرى ەل پىكىرى ءارى قاراي «جاقسى جاققا وزگەردى» دەپ ويلايدى.

DVD ديسكىلەر تاركىلەنگەن جوق

قولىمىزعا تۇسكەن مىنا ديسكىنى قالا بازارلارىنان تابۋعا بولادى. اقتوبەگە الماتىدان اكەلىنگەنىمەن، قازاقستانعا رەسەيدەن جەتكىزىلەدى ەكەن. بىراق بۇل تاۋارعا ليتسەنزيا بارىن بايقامادىق. ادەتتەگىدەي فيلم باستالاردا ايتىلاتىن ەسكەرتۋ مۇندا جوق. بازارداعى قۇنى 200-250 تەڭگە. ال، ديسكى ىشىندە ۆاكتسينانىڭ زيانى تۋرالى عالىمدار دەرەكتەر كەلتىرەدى. كەيىن قۇقىق قورعاۋ ورگاندارىنا دا حابارلاسقانبىز.

قالالىق پروكۋروردىڭ اعا كومەكشىسى مالىك قاراساەۆتىڭ ايتۋىنشا، تەكسەرىس حابارلاما تۇسكەن كەزدە جانە توقسان سايىن جۇرگىزىلەدى ەكەن. بىراق شاعىن جانە ورتا بيزنەس وكىلدەرىنە موراتوري جاريالانعالى بەرى بۇل مۇمكىندىكتىڭ دە كۇشى جويىلدى.

ءتۇيىن ءسوز

قولدان قولعا تيگەن ديسكىنى اقتوبەلىكتەردىڭ باسىم بولىگى كورمەسە دە ەستىدى. بالاسىنىڭ اياعىنا شوگىر كىرگىزبەيتىن انا، جاس انا ءسابيىن قورشاعان ورتادان وسىلاي قورعاۋعا نيەتتى. ۆاكتسينانىڭ اينالاسىنداعى داۋ قازاقستاندا عانا ەمەس، الەمدە بار. ءبىر عالىمنىڭ جىلدار بويعى ەڭبەگىن ەكىنشىلەرى جوققا شىعارىپ دالەل ايتۋدا. ال، عالامتور اشىق ساۋدا الاڭىنا اينالعان. مۇنداعى مەديتسينالىق ورتالىقتار ءوز قىزمەتىن ۇسىنادى. ارنايى باعالارى جازىلعان پاراقشالارى مەن تۇراقتى ساتىپ الۋشىلارى تۋرالى مالىمەتتى انىق كورسەتكەن. ماسەلەن، قازاقستاندىق «مەدسەرۆيس+» جشس-ءى رەسەيلىك www.bio.ru سايتىندا ءجۇر.

كەرەك مالىمەت

وقىس وقيعالار قاتارىنا ۆاكتسينانىڭ لاستانۋى مەن ءدارىنىڭ الماسىپ كەتۋى تىركەلگەن. ماسەلەن، پارنيك قالاسىندا (بولگاريا) لاستانعان ۆاكتسينانىڭ اسەرىنەن 280 بالانىڭ 111-ءى قايتىس بولعان. 75-ءى تۋبەركۋلەزدىڭ اۋىر تۇرىنە شالدىققان. 1997 جىلى جاڭاتاستا (قازاقستان) 153 بالا ۆاكتسينادان زيان شەككەن. ولاردىڭ ەكەۋى ارتىق مولشەردە بەرىگەن دارىدەن قازا تاپقان. سەربيادان الىنعان ارزان، ساپاسىز ۆاكتسينانىڭ اسەرىنەن 2004 جىلى ەلىمىزدە 215 بالا زارداپ شەگىپ، ايلار بويى ەمدەلگەن.

www.afanas.ru

الەمدە تالاي قىزىق بار

ۇلىبريتانياداعى يسلام دارىگەرى ابدۋل مادجيد كاتمە مۇسىلمان بالالارىن ءتۇرلى اۋرۋلارعا قارسى ۆاكتسينامەن ەگۋگە تىيىم سالدى. ولاردىڭ ويىنشا ادام مەن جانۋاردىڭ تالشىقتارىنان جاسالعان ءدارى-دارمەككە يسلام ءدىنى قارسى. ماسەلەن، كەيبىر ۆاكتسينانىڭ قۇرامىندا شوشقا دىرىلدەگى (جەلاتين) بار ەكەن. يسلام دارىگەرلەرىنىڭ باسشىسى ابدۋل مادجيد كاتمەنىڭ ايتۋىنشا، ءسابيدى ەكى جاسقا دەيىن ەمىزۋ ارقىلى مۇسىلمان بالالارىنىڭ اعزاسى كەز كەلگەن اۋرۋعا توتەپ بەرەدى ەكەن. كاتمەنىڭ بۇل ايتقان ءسوزىن نيگەريا، اۋعانستان، پاكىستان ەلدەرىنىڭ دارىگەرلەرى دە قولداپ وتىر. بىراق دۇنيەجۇزىلىك دەنساۋلىق ساقتاۋ ۇيىمىنىڭ مالىمەتتەرىنە سۇيەنسەك، وسى ەلدەردە ۆاكتسينا قابىلداۋشىلار سانى ارتتى. تەك قانا نيگەرياداعى كورسەتكىش 56-دان 20-25 پايىزعا تومەندەگەن.

كەرەك دەرەك

دۇنيەجۇزى بويىنشا شەشەككە قارسى ۆاكتسينا قاجەت ەكەندىگى تۋرالى ءسوز 1100 جىلى قىتايدا قوزعالعان. اراعا جۇزدەگەن جىلدار سالىپ، ياعني 1721 جىلى تۇڭعىش رەت ۇلىبريتانيادا شەشەككە توتەپ بەرەتىن ءدارى شىعارۋ قولعا الىنادى. ەدۆارد دجەننەر1796 جىلى العاش رەت «ۆاكتسيناتسيا» (لاتىن تىلىنەن اۋدارعاندا سيىر) ءسوزىن ويلاپ تاپقان. سول جىلى سيىر شەشەگىنە قارسى ۆاكتسينانى قولدانىپ، ەكپە جاسايدى. ۋاقىت وتكەن سايىن كەزدەسكەن ءتۇرلى جۇقپالى اۋرۋلارعا قارسى ۆاكتسينانى عىلىمي تۇرعىدا دالەلدەپ شىعۋ ءۇشىن تالاي تەر توگۋگە تۋرا كەلدى. قىزىلشا، قىزامىق، تۋبەركۋلەز، تۇماۋ، برۋتسەللەز جانە ت.ب. اۋرۋ تۇرلەرىنە قارسى ۆاكتسينالار جىلدار بويعى ەڭبەكتىڭ ناتيجەسى.

كەرەك مالىمەت

شوشقا تۇماۋىنا ۆاكتسينا تابىلدى

اقش، جاپونيا، گەرمانيا، اۆستراليا، ۇلىبريتانيا عالىمدارى كۇن-ءتۇن دەمەي شوشقا تۇماۋىنا قارسى ءدارى-دارمەك ويلاپ تابۋعا «جاندارىن سالدى». بىراق ءبارىن كورەيلىك عالىمدار باسىپ وزدى. چحۋننام ۇلتتىق ۋنيۆەرتيتەتىندە پروفەسسور سو سان حي باستاعان عىلىمي توپ مارە سىزىعىن ءبىرىنشى بوپ كەستى. ۆاكتسينانى قابىلداعان ادامدار بار. ناتيجەسى دە جوعارى. 50 ملن. حالقى بار وڭتۇستىك كورەيانى اۋرۋدان ساقتاندىرۋ ءۇشىن 50 مىڭ دوللار قاجەت ەكەن. بىراق بۇل ۆاكتسينانىڭ العاشقى توبى قىركۇيەك ايىندا شاقپاق. ازىرگە قارا حالىقتى قۇتقارادى دەگەن ءۇمىت كلينيكالىق باقىلاۋدا.

رەسپۋبليكانىڭ باس دارىگەرى «ۆاكتسينا الۋ كەرەك» دەيدى

سۇراق:

قۇرمەتتى جاقسىلىق اقمىرزاۇلى، سىزگە قويار سۇراعىمىز: مەنىڭ 2,5 جاسار بالام بار. قۇدايعا شۇكىر، دەنساۋلىعىنا ەش وكپەمىز جوق. وسى ۋاقىتقا دەيىنگى ەمدەۋ-ساۋىقتىرۋ ۆاكتسينالارىن ۋاقتىلى الىپ كەلدىك. سوڭعى كەزدەرى اقپارات كوزدەرىنەن ۆاكتسينالاردىڭ بالا دەنساۋلىعىنا كەرى اسەر ەتەتىنى ءجيى ايتىلۋدا. رەسەي اكادەميك-پروفەسسورلارى ۆاكتسينالاردىڭ ادام ومىرىنە قاۋىپتى ەكەندىگىن ايتىپ، دابىل قاعۋدا. شەتەلدەن كەلەتىن ۆاكتسينالار ەلىمىزگە ەش تەكسەرۋسىز كەلەتىنى ايتىلۋدا. وسى اقپاراتتاردى ەستي وتىرىپ، ءبىز بالامىزدىڭ دەنساۋلىعى ءۇشىن قاتتى الاڭدايمىز. ءبىز سانالى دا سالاۋاتتى ۇرپاق تاربيەلەگىمىز كەلەدى. جاقىندا بالامىزدى بالاباقشاعا ورنالاستىرعىمىز كەلگەن،ول ءۇشىن اۋداندىق ەمحانادان دارىگەرلىك تەكسەرۋدەن ءوتۋىمىز كەرەك بولدى جانە ونداعى بالا دارىگەرى گەپاتيت س ۆاكتسيناسىن الماساق، تەكسەرۋدەن وتكىزبەيمىز دەدى. ەگەر تەكسەرۋدەن وتپەسەك بالاباقشاعا المايتىنى بەلگىلى. ءبىز باس دارىگەرگە بارىپ ەدىك، ول كىسى دە ءبىزدى سولاي قايتاردى. سونىمەن ءبىز ۆاكتسينانى الۋعا ءماجبۇر بولدىق. جاقسىلىق اعا، وسىنىڭ قانشالىقتى زاڭدى ەكەنىڭ تۇسىندىرسەڭىز جانە وسى جاعداي جالعاسا بەرە مە (مەكتەپ،ينستيتۋت)? ءسىز ءوزىڭىزدىڭ نەمەرەلەرىڭىزگە ءتۇرلى ۆاكتسيناتسيالاردى الاسىز با؟ بۇل جاعداي اقتوبە وبلىسى شالقار قالاسىندا بولعانىن ەسكەرتەمىز. جاۋابىن كۇتەمىز. سىزگە الدىن الا راقمەت.

داۋرەن ءدىلمانوۆ.

جاۋاپ:

قۇرمەتتى داۋرەن قارابالاۇلى!

قازاقستان رەسپۋبليكاسىندا جۇقپالى اۋرۋلارعا قارسى ۆاكتسيناتسيالاۋ جۇرگىزىلەتىن اۋرۋلار تىزبەسى قازاقستان رەسپۋبليكاسى ۇكىمەتىمەن بەكىتىلەدى. رەسپۋبليكامىزدا ۆاكتسيناتسيالاۋ اۋىر تۇردە، اسقىنۋلارمەن، قايتىس بولۋمەن اياقتالاتىن جانە ەڭ الدىمەن ولارمەن بالالار سىرقاتتاناتىن اۋرۋلارعا قارسى جۇرگىزىلەدى. بۇل - تۋبەركۋلەز، ديفتەريا، سىرەسپە، كوكجوتەل، پوليوميەليت، قىزىلشا، قىزامىق، ەپيدەميالىق پاروتيت، ا جانە ۆ گەپاتيتتەرى، b ءتيپتى گەموفيلدىك جۇقپاسى.

ۆاكتسينالاردى وندىرۋگە قاتاڭ تالاپتار قويىلادى. وندىرۋشىلەر جاسالعان ۆاكتسينالاردىڭ ءاربىر پارتياسىن تەكسەرەدى. قازاقستان رەسپۋبليكاسىندا تىركەلگەن كەزدە دە ۆاكتسينالار مۇقيات تەكسەرۋدەن وتەدى.

قازاقستان رەسپۋبليكاسى، باسقا دا كوپتەگەن ەلدەر سياقتى، بالالارعا كەپىلدى ساپاسى بار ۆاكتسينالاردى، ياعني دۇنيەجۇزىلىك دەنساۋلىق ساقتاۋ ۇيىمىمەن سەرتيفيكاتتالعان ۆاكتسينالاردى ساتىپ الادى.

ەگۋلەرگە قارسى ۇگىتتەۋ حالىق دەنساۋلىعىنا ۇلكەن زيان كەلتىرۋدە. مىسالى، تاۋەلسىز مەملەكەتتەر دوستاستىعى ەلدەرىندە 90-ىنشى جىلدارى ديفتەريا سىرقاتى ورشىگەن. قازاقستاندا ديفتەريانىڭ ءورشۋى 1995 جىلى تىركەلدى، وندا رەسپۋبليكادا ءبىر جىلدا ديفتەريامەن 1105 ادام سىرقاتتانىپ، ونىڭ 66-سى قايتىس بولدى. ءورشۋ جاعدايى حالىقتى ۆاكتسيناتسيالاۋ ارقىلى عانا توقتاتىلدى.

ەلىمىزدە 2008 جىلدان بەرى ەگۋلەرگە قارسى بەينەماتەريالدار تاراتۋ جاعدايلارى انىقتالىپ وتىر. قازىرگى كەزدە ەگۋلەرگە باسقا بالاما جوق ەكەندىگىن ەستەن شىعارماۋىمىز كەرەك. ەگەر دە ءبىز بالالارىمىزدى اۋىر جۇقپالى اۋرۋلاردان جانە ونىڭ اسقىنۋلارىنان قورعاعىمىز كەلسە، وندا ەگۋدەن باس تارتپاعانىمىز ءجون.

بالالاردى ەگۋ اتا-انالاردىڭ كەلىسىمى بويىنشا جۇرگىزىلەدى. ال ەگۋدەن باس تارتۋ بالالاردىڭ ۇيىمداستىرىلعان ۇجىمدارعا (بالاباقشا، مەكتەپ) قابىلدانۋىنا كەدەرگى بولا المايدى.

دەنساۋلىق ءمينيسترى جاقسىلىق دوسقاليەۆ.

primeminister.government.kz

"كەرەك.info"11.06.09