جاستار جىلى كوتەرىلەتىن ءام ءوز شەشىمىن تابۋعا ءتيىس باستى ماسەلەنىڭ ءبىرى – ينتەرنەت تاربيەسىنىڭ قازانىنىڭ قاقپاعىن كىمدەر ۇستاۋعا تيىستىگىن مەملەكەتتىك دەڭگەيدە شەشىپ الۋ. بۇرىنعى كسرو قۇرامىنداعى 15 رەسپۋبليكانىڭ 5 عانا ياعني، بالتىق بويى رەسپۋبليكالارى مەن رف جانە ۋكراينا ينتەرنەت كەڭىستىگىن ەركىن مەڭگەرىپ وتىر. ازەربايجان ەلى بولسا، "تۇرىكتىڭ شىرماۋىندامىز" دەپ زار قاعۋدا. رەسەي ينتەرنەتتىك وقشاۋلانۋ جولىنا تۇسپەكشى. ەندى قازاق قايتپەك؟! ءبىزدىڭ ويىمىزشا، ورىسسىز الەم كينو-تەلە مادەنيەتىمەن سۋسىنداۋدىڭ ۇلتتىق كونتسەپتسياسىن ومىرگە اكەلەتىن ۋاقىت تۋدى.

ءبىزدىڭ بارلىق ينتەرنەت كەڭىستىگىمىز وزگە ۇلت وكىلدەرىنىڭ قولىندا. ولار قازاققا قانداي ءتالىم-تاربيە بەرمەكشى. ورىس ءتىلدى سايتتارعا ۇكىمەت تاراپىنان وراسان زور قارجى بىردە اشىق، ەندى بىردە جاسىرىن بەرىلىپ جاتىر. قازاق تەك ۇلتتىق شەڭبەردەگى اقپاراتتىق-مادەني سايتتارعا عانا يەلىك ەتىپ وتىر. وندا دا تەندەردەن بولىنگەن بولىمشى قارجىعا شۇكىر ەتۋدە.

جاستار مەن بالالارعا ارنالعان ۇلتتىق تىلىمىزدە سايت جوق ەمەس بار. بىراق... ولاردا الەمگە تانىمال جاستار مەن بالالار سەريالدارى، عىلىمي-تانىمدىق توپتامالار جوق. سەبەبى بىرىڭعاي قازاق تىلىندە سەريالدار مەن كينولار كورسەتەتىن سايتتار اشۋعا ۇكىمەت قۇلىق تانىتپاۋدا. وزدەرى ورىس تىلىندە قارجىلاندىرىپ وتىرعان كينو سايتتاردىڭ ىشىنە ءبىر-ەكى قازاقشا سەريال مەن كينو ەنگىزىپ، جۇرتتىڭ اۋىزىن جابا قويۋدىڭ زالىمدىگىن جەتە مەڭگەرىپ العان.

ءيا، جۇرتتىڭ ءبارىنىڭ كينوتەاترلارعا بارۋعا مۇمكىندىگى جوق. بىراق الەمدىك تۇساۋكەسەرلەردى سۋبتيرمەن انا تىلىندە كورۋگە مۇمكىندىك بار. قازاق كسرو-نىڭ  بۇرىنعى تۇركى تىلدەس ۇلتتارىن سوڭىنا ەرتۋ ءۇشىن الەم كينو-تەلە مادەنيەتىمەن سۋسىنداۋدىڭ ۇلتتىق كونتسەپتسياسىن ومىرگە اكەلۋى كەرەك. ءبىزدىڭ قحر كەلگەن قانداستارىمىز قىتاي كينو الەمىن قازاق تىلىندە سويلەتىپ، قىتايشالانعان جاپون مەن كارىس سەريالدارىن انا تىلىمىزدە جۇرتقا جەتكىزە الادى. جاسىراتىنى جوق قىرعىز-قاراقالپاق-باشقۇرت-نوعاي باۋىرلار، قىرىم مەن قازان تاتارلارى جانە وزبەكتىڭ، تۇركىمەننىڭ قىپشاق ديالەكتىسىندە سويلەيتىن توپتارى ۆك-دەن قازاق ءتىلدى تاريحي جانە ماحاببات حيكاياتتارىن كوپتەپ كورەدى. ءارى ونى ۇسىنۋشى جاستارعا ءوز تىلدەرىندە راحمەتىن جازىپ قالدىرىپ وتىرادى. قازاقشا سەريالداردى الەم بويىنشا 30-45 ميلليونداي جان كورەتىن دارەجەگە جەتىپ وتىر.

جاپون مەن قىتاي ءام كارىس انيمەلەرى جاس ۇرپاق تاربيەسىنە وتە كەرەك، ورىستاردىڭ اتالعان انيمەلەر دىلىنە جات بولعان سوڭ تمد سلاۆيان الەمىنە ۇسىنباي وتىر. وتاۋ تۆ ارقىلى قازاق تەلەديدارىنىڭ كوسەگەسى كەڭىگەنى سياقتى،  قازاق ءتىلدى جاھاندىق كينو الەمى «جاستار جىلى» اياسىندا قالىپتاسۋى كەرەك. ايتپەسە سلاۆياندىق ءتالىم-تاربيە جەتەگىندە كەتەمىز. ورىستا جوق دۇنيەنى قازاقشا جاساۋ، باسقا ۇلت وكىلدەرىنىڭ بالالارىن الاش دۇنيەتانىمىنىڭ قۇشاعىنا تارتادى.

ورىستاردىڭ ينتەرنەتتىك وقشاۋلانۋىن ءوز باس پايدامىزعا شەشە ءبىلۋ – ۇلتتىق مۇراتىمىز!

قىرعىز، قاراقالپاق، باشقۇرت، نوعاي، قىرىم مەن قازان تاتارلارى جانە وزبەكتىڭ، تۇركىمەننىڭ قىپشاق ديالەكتىسىندە سويلەيتىن توپتارى پايدالانىپ جۇرگەن ينتەرنەت قىزمەتتى ۆك، وك جانە KZ يۋتۋبتاعى ءتىل جاناشارى اعىلشىن، كارىس، تۇرىك ءتىلىن بىلەتىن جاستاردىڭ ارقاسىندا انا ءتىلىمىز عالامتورلىق حالىقارالىق تىلگە اينالىپ وتىر. بۇنى – ورىس ءتىلدى بيلىك ەلەگىسى كەلمەيدى. ولارعا يدەولوگيالىق تۇرعىدان كوڭىل ءبولىپ، قارجىلىق جاقتان قولداۋدى «جاستار جىلى» اياسىندا جۇرت بولىپ تالاپ ەتۋگە ءتيىسپىز. بۇعان اتسالسىپ، جۇرت كوكەيىندە جۇرگەن وسى ماسەلەنى پارلامەنتتەگى دەپۋتاتتار كوتەرسە، نۇر ۇستىنە نۇر بولار ەدى. ينتەرنەت حالىقارالىق تىلگە اينالدىرعان ءتىل امال نە، ءوز ەلىندە جەتىم بالانىڭ كۇيىن كەشۋدە. ال، ەندى بۇل – پارادوكس...

ءابىل-سەرىك الياكپار

Abai.kz