14 ناۋرىزداعى كورىسۋ كۇنى - ەجەلدەن كەلە جاتقان ءتول مەرەكەمىز. ورال قالاسىندا تۇراتىن ەڭبەك ارداگەرى، اقجايىق اۋدانىنىڭ قۇرمەتتى ازاماتى الەنعالي كەرەەۆ وسىلاي دەدى، دەپ حابارلايدى قازاقپارات ءتىلشىسى.

ونىڭ ايتۋىنشا، ناۋرىز جىلدىڭ باسى بولىپ ەسەپتەلەدى.

ەجەلدەن مال باققان حالقىمىز تابيعاتقا تاۋەلدى بولعان. ونىڭ ۇستىنە جاۋگەرشىلىك زاماندا قيىندىقتار از بولعان جوق. تۋعان جەرىن قالاي امان ساقتايمىن دەپ كۇرەسكەن اتا-بابالارىمىز جاڭا جىلدى قاي كەزدەن باستاۋدى بىلگەن. قىستان شىعىپ، كوكتەم كەلىپ، كۇن مەن ءتۇن تەڭەلگەن، جەر اياعى كەڭي باستاعان مەزگىلدە ءبىر-بىرىمەن قۋانا كورىسىپ، ناۋرىزدى تويلايتىن بولعان. قازاقستاننىڭ باتىس ءوڭىرى مەن رەسەيدىڭ كورشىلەس ايماقتارىندا (ماڭعىستاۋدا امال مەرەكەسى دەپ اتالادى) ساقتالىپ قالعان وسىناۋ ءداستۇر قىلىشىنان قان تامعان كەڭەس داۋىرىندە دە ۇزىلە قويعان جوق.

- بۇل - ءبىزدىڭ ەس كىرىپ، ەتەك جاپقاننان بەرى كوپ بولىپ تويلاپ كەلە جاتقان ەڭ ۇلىق مەرەكەمىزدىڭ ءبىرى دەۋگە بولادى، - دەيدى الەنعالي اقساقال - بالا كەزىمىزدە ءبىز اقجايىق اۋدانى شابدارجاپ اۋىلىندا تۇردىق. اتا-انامىز كورىسۋ كۇنى الدىندا ءۇيدىڭ ءىشىن رەتكە كەلتىرىپ، قاعىپ-سىلكىپ، جاڭارتىپ، قىستان قالعان ەتىن قازانعا سالاتىن. ءبىز، ءتورت-بەس جاسار بالالار ەلەڭ-الاڭنان تۇرىپ، اۋەلى ۇيدەگى ۇلكەندەرگە كورىسەتىن ەدىك. سودان كەيىن كورشى-كولەمگە، اعايىن-تۋعاندارعا بارىپ، شاعىن اۋىلدى تۇگەل ارالاپ شىعاتىنبىز. قاريالاردىڭ اڭگىمەسىن تىڭداپ، باتاسىن الىپ قايتاتىنبىز.

كورىسۋ كۇنىنىڭ تاربيەلىك ماڭىزى دا ەرەكشە. بۇل جاسى كىشىلەرگە ۇلكەندى سىيلاۋ دەگەن ۇعىمدى قارشادايىنان ميلارىنا سىڭدىرەدى. ەكىنشىدەن، وسىلايشا امانداسىپ، ءبىر-بىرىمەن ەتەنە ارالاسۋ ارقىلى تۋىستىق قارىم-قاتىناس بەكي تۇسەدى.

- ەسكىشە جىل ساناۋ بويىنشا 14 ناۋرىز 1 ناۋرىزعا كەلەدى. بىلايشا ايتقاندا، جىلدىڭ باسى عوي؟

- ءيا، وعان ءسوز بار ما! حالقىمىز تابيعات قۇبىلىستارىنىڭ ءبىلىپ، ويشا توقىپ وتىرعان عوي. ەل ىشىندە ءبارىن ەسەپتەپ، اۋا رايىن الدىن الا ءبىلىپ وتىراتىن قارتتار كوپ بولدى. ءبىزدىڭ اۋىلدا جۇزگە كەلىپ، ومىردەن وزعان ءشىل دەگەن قاريا بولدى. ءوزى دە، بالالارى دا مال باقتى. سول كىسىنىڭ ايتقانى ءدال كەلەتىن. ءتىپتى قايتار الدىندا تاڭەرتەڭ جەتپىستەگى بالاسىنا: «الدىمىزدا ۇلكەن قاتەر بار، سودان امان وتسەك، مۇرتىمىزدى بالتا شاپپايدى»، دەگەن ەكەن. اكەم قارتايعان ەكەن، دەپ ويلاعان بالاسى مالىن قوراعا قاماپ، كورشى قىستاققا قوناققا كەتەدى. سودان قورادان شىققان ءورت ۇيگە ءتيىپ، اقساقال مەن نەمەرەسى قايتىس بولىپ كەتەدى. مىنە، وقىماسا دا، كەۋدەسى التىن ساندىق وسىنداي قاريالار دا از بولماعان.

- ەرتەدە بايلار دا تابيعات قۇبىلىسىن، شوپكە قاراپ، قاي جەردەن تۇششى سۋ شىعاتىنىن، ءبارىن بىلگەن عوي.

- كەز كەلگەن ادام باي بولمايدى. ولاردىڭ ىشىندە ەلىنە، حالقىنا قاراسقاندارى از بولماعان. باي دەپ ءبولىپ، سوڭىنا ءتۇسىپ، ەلدەن قۋىپ، كەڭەس ءداۋىرى كەزىندە ءبىز جاقسى ءداستۇردى ءۇزىپ الدىق. باي ءوز الدىنا، مولدالار دا مەشىتتە بالالاردىڭ ساۋاتىن اشتى عوي.  عۇمار قاراش، احمەت بايتۇرسىنوۆ سىندى الاش ارىستارىنىڭ ءوزى سونداي ادامداردىڭ الدىن كوردى. سوندىقتان باي دەپ، مولدا دەپ بولمەي، ءبىزدىڭ ىزگى ادەت-عۇرىپ، سالت-ءداستۇرىمىزدى ساقتاي ءبىلۋىمىز كەرەك.

- الەكە، ۇلكەن اۋلەتتىڭ باسىسىز، كورىسۋ كۇنىن قالاي اتاپ وتەسىز؟

- بۇل كۇنى بايبىشەمىز تىنىشتىق قىستان قالعان ەتتى قازانعا سالادى. قالادا تۇراتىن بەس بالامىزدان تاراعان نەمەرە-جيەندەرىمىز كورىسۋگە كەلىپ، كەرەمەت ءبىر مەرەكەگە اينالادى. وسىنىڭ ءوزى باقىت، وسىنىڭ ءوزى عاجاپ قوي. ءسوزىمنىڭ سوڭىندا مىنانى ايتقىم كەلەدى. قازىر «قوي ۇستىنە بوزتورعاي جۇمىرتقالاعان» زامان. ارينە، قيىندىق كورىپ وتىرعان وتباسىلار بار. مەملەكەت باسشىسى «نۇر وتان» پارتياسىنىڭ XVIII سەزىندە دە، ودان كەيىن دە كوپ بالالى وتباسىلارعا قولداۋ-كومەكتىڭ كورسەتىلەتىنىن ايتتى عوي. سولاي بولاتىنىنا سەنەمىز. ەڭ باستىسى، ەلباسىمىزدىڭ جولداۋلارى مەن مالىمدەمەلەرىندە ايتىلعان ماقسات-مىندەتتەردى ورىنداۋ جولىندا بىرلىك، تۇسىنىستىك، ەڭبەكقورلىق بولسا، ءبىزدىڭ المايتىن اسۋىمىز جوق دەر ەدىم. حالقىمىزعا ىرىس-قۇت مول بولسىن، ۇلىس وڭ بولسىن دەگىم كەلەدى.

Abai.kz