اقۇشتاپ باقتىگەرەەۆا، اقىن، قر مەملەكەتتىك سىيلىعىنىڭ يەگەرى:

- ۇلى دالانىڭ ەركىندىك العان عاسىرىنىڭ تۇڭعىشى بولىپ تىزگىنىن ۇستاۋ ەلباسىنىڭ  ماڭدايىنا جازىلعان تاعدىر ەكەنى داۋسىز. سىن ساعاتتاردان سۇرىنبەي وتكەن شىدامىڭىز بەن پاراساتىڭىزعا كۋامىز، ريزامىز. «مىڭ ءولىپ، مىڭ تىرىلگەن» ۇلتىمىزدىڭ سان ءتۇرلى مىنەزىن دە كوتەرىپ، بۇكىل الەم الدىندا ابىرويىن اسقاقتاتىپ كورسەتۋ ءۇشىن جاساعان ىستەرىنىڭ ۇشان-تەڭىز ەكەنى تاريحقا جازىلىپ قالدى. بۇل كۇندە بۇكىل الەم كوشپەندىلەر مەكەنى دەگەن قازاق دالاسىن نۇرسۇلتان ءابىشۇلىنىڭ ەسىمىنەن تانىپ بىلگەنى جاسىرىن ەمەس. الاش جۇرتىنىڭ رۋحىن قايتا كوتەرگەن قايراتكەرلىگىنە بۇكىل حالىق ءسۇيسىندى.

حالىقتىڭ قۇرمەتىنە بولەنگەن قازاقتىڭ ازاماتى،  نار تۇلعالى ۇلت كوشباسشىسىنىڭ ەسىمىنىڭ استانا قالاسىنا بەرىلۋىن دۇرىس جاسالعان شەشىم دەپ بىلەمىن. جانە ءوز تاراپىمنان وڭ كوزقاراستا ەكەنىمدى باسا ايتقىم كەلەدى.

نەسىپبەك  داۋتاي، جازۋشى، قازاقستان رەسپۋبليكاسى تاۋەلسىزدىگى جانە استانانىڭ 10 جىلدىعىنا ارنالعان مەدالدارمەن ماراپاتتالعان، حالىقارالىق «الاش» ادەبي سىيلىعىنىڭ لاۋرەاتى:

- نۇرسۇلتان ءابىشۇلى تاۋەلسىزدىكتىڭ العاشقى جىلدارىنان باستاپ قازاقستان حالقىمەن بىرگە جاساسىپ، ەلى ءۇشىن تىنباي جۇمىس ىستەپ كەلە جاتقان كورنەكتى تۇلعا. بۇل ءبىر. ەكىنشىدەن، استانا قالاسىن تۇرعىزىپ، ەلورداعا اينالدىرعان دا ءوزى ەمەس پە؟! ەندەشە، ەلورداعا «نۇر-سۇلتان» دەگەن اتاۋ بەرگەندە تۇرعان نە بار؟! استانامىز قازاقتىڭ ماڭدايىنا بىتكەن تۇلعانىڭ ەسىمىمەن اتالعانى قۇپتارلىق ءىس.

بۇل تاريحي شەشىمنىڭ جاڭا پرەزيدەنتتىڭ ۇسىنىسىمەن قابىلدانعانىن ءبارىمىز كوردىك. ەلدىڭ تىزگىنىن ۇستاپ وتىرعان ازاماتتار وسىنداي قارارعا كەلسە، حالىق بوپ قولدايتىن ءجونىمىز بار. بۇل شەشىمدى جاعىمپازدىققا بالاپ جاتقاندار دا بار. كوزىمىز شالدى. جاپپاي حالىقتى بۇل ءۇشىن كۇستانالاۋدىڭ دا قاجەتى جوق. ساياسي ساۋاتى تولىق جەتىلمەگەن قاراپايىم حالىقتى ارانداتۋعا قۇمار توپتار بولادى. حالىققا ءسىز بولىپ، ءبىز بولىپ ۇعىندىرۋىمىز ءلازىم. بۇل تاريح ءوزى جولىمەن، جورالعىسىمەن شىعارعان شەشىم.

«نۇر» ءسوزى دە، «سۇلتان» ءسوزى دە ساكرالدىق مانگە يە ءسوز. «نۇر-سۇلتان» قالاسى دەپ اتاۋ بايتاق ەلىمىزدىڭ استاناسىنا جاراسىپ-اق تۇر. مەن ءبارىڭىزدى وسى شەشىمدى قولداپ، ۇلت بولىپ ۇيىسۋ جولىنداعى تۇتاس يدەياعا قىزمەت ەتۋگە شاقىرامىن.

مارال ىسقاقباي،  جازۋشى، قازاقستاننىڭ ەڭبەك سىڭىرگەن مادەنيەت قايراتكەرى، «قۇرمەت»، «پاراسات» وردەندەرىنىڭ يەگەرى:

- كەيبىر ادامداردىڭ ەلوردامىزدىڭ اتاۋىن «نۇر-سۇلتان» دەپ وزگەرتۋگە قارسىلىق ءبىلدىرىپ جاتقانىن كوزىم شالدى. ءيا، قازىر ءسوز بوستاندىعى بار، اركىم ءوز ويىن اشىق ايتۋعا قۇقىلى. بىراق، بۇل دەگەن ساۋاتسىز پىكىرلەردى قارشا بوراتۋ دەگەن ءسوز ەمەس.

اۋەلباستا استانانى الماتىدان كوشىرىپ، جاڭا قالا سالۋ يدەياسىن كوتەرگەن دە، بۇل يدەيانى ادام تاڭعالارلىق دارەجەدە ءمىنسىز اتقارىپ الەمدى اۋزىنا قاراتقان جاڭا شاھار تۇرعىزعان دا نۇرسۇلتان ءابىشۇلىنىڭ ءوزى ەكەنىن بۇل كۇنى كىم بىلمەيدى. ءبارىمىز كورىپ وتىرمىز عوي. سولاي ەكەن، «نۇر-سۇلتان» اتاۋىنا نەگە قارسىلىق بىلدىرەمىز؟!

سانكت-پەتەربۋرگ، ۆاشينگتون سەكىلدى ءوز مەملەكەتىن ۇلكەن بيىككە كوتەرگەن تۇلعالاردىڭ قالاعا ەسىمى بەرىلگەنىن مەكتەپتەگى بالا دا بىلەدى. ءتول تاريحىمىزداعى ساراي-باتۋ، ساراي-بەركە سىندى قالالاردىڭ بولعانىن ەستەن شىعارمايىق.

ءوز باسىم بۇل جەردە ەش سوكەتتىك كورىپ تۇرعانىم جوق. قازاقتىڭ، حالقىنا ەڭبەگى سىڭگەن تۇلعانىڭ ەسىمى استانامىزعا بەرىلگەنىن قۇپتايمىن.

ۇلىقبەك ەسداۋلەت،  قازاقستان جازۋشىلار وداعى  باسقارماسىنىڭ توراعاسى:

- شيرەك عاسىردان استام ۋاقىتتا قيىندىق پەن كۇردەلى كەزەڭدەردى باستان وتكەرسەك تە تۇڭعىش پرەزيدەنتىمىز ن.ءا.نازارباەۆتىڭ ءاربىر ساياسي شەشىمدەرى مەن جولداۋلارى، بايىپتى باعدارلامالارى ۇلتتىق رۋحىمىزدى ۇستاپ قالا الدى. ول – ەل دامۋىنىڭ جارقىن ۇلگىسى مەن ونىڭ ناقتى قادامدارىن كورسەتەتىن كەلەلى وي، ساليقالى پىكىر، باتىل شەشىمدەرگە بارا ءبىلدى. بارلىق زاماناۋي تاۋەكەلدەر مەن جاھاندىق ۇدەرىستەردى قوسا العانداعى قازاقستاندىق رۋحاني قۇندىلىقتىڭ جاندانۋىنا باعىتتالعان مەملەكەت باسشىنىڭ ءاربىر جولداۋ ماقالاسى، ءوز كەزەگىندە، ۇلتتىق بىرەگەيلىكتى ساقتاۋ، ازاماتتار ساناسىنىڭ اشىقتىعى مەن بىلىمگە باۋلۋىن دارىپتەۋ، پراگماتيزم، باسەكەگە قابىلەتتىلىكتى ارتتىرۋ، قوعامدىق سانانىڭ جاڭعىرتۋدىڭ ماڭىزدىلىعىن العا تارتتى. سونداي-اق، جەدەل وزگەرىپ وتىرعان ءدۇبىرلى دۇنيەدە سانا-سەزىمىمىز بەن دۇنيەتانىمىمىزعا ابدەن ءسىڭىستى بولىپ قالعان تاپتاۋرىن قاعيدالاردان ارىلۋ جانە رۋحاني جاعىنان سەرپىلۋ كەرەكتىگىن دە ن.ءا.نازارباەۆ ارقاشان باستى نازاردا ۇستادى. 30 جىلعا جۋىق ۋاقىتتا تاۋەلسىزدىگىمىزدىڭ تامىرىن تەرەڭدەتىپ، ەلدىڭ ەڭسەسىن كوتەرىپ، ايبىنىن اسقاقتاتاتىن استانا قالاسىن الەم بىلەتىن ەلورداعا اينالدىردى. ايتۋلى قالادا قانشاما ستراتەگيالىق شەشىمدەر قابىلدانىپ، ىرگەلى ەڭبەكتەر جۇزەگە اسىرىلدى. بۇگىنگى جەتكەن جەتىستىگىمىز دە تىكەلەي تۇڭعىش پرەزيدەنتىمىزگە قاتىستى. ەلباسىنىڭ كەشە عانا جاساعان تاريحي مالىمدەمەسى كورەگەندىك پەن كەمەڭگەرلىكتىڭ ناتيجەسى دەپ بىلەمىن. ەلدىڭ ەرتەڭىن ويلايتىن، ساناسى سەرگەك، ۇلتتى بولاشاققا باعىتتاي الاتىن قاسىم-جومارت كەمەلۇلى توقاەۆتى پرەزيدەنتتىككە ۇسىنۋىندا دا ءبىرىنشى كەزەكتە حالىقتى، كەلەشەك ۇرپاقتى ويلاۋ مۇددەسى تۇرعاندىعى انىق.

ەلباسىمىزدىڭ ءوزى باس ساۋلەتشىسى بولعان استانا قالاسىنا نۇر-سۇلتان اتى بەرىلۋ جونىندەگى شەشىمدى ءوز تاراپىمنان تولىقتاي قولدايمىن!

شەريازدان ەلەۋكەنوۆ، فيلولوگيا عىلىمدارىنىڭ دوكتورى، پروفەسسور، قر مەملەكەتتىك سىيلىعىنىڭ لاۋرەاتى، «قۇرمەت بەلگىسى»، «پاراسات» وردەندەرىنىڭ يەگەرى:

- ەلباسى نۇرسۇلتان نازارباەۆ 2019 جىلدىڭ 19 ناۋرىزىندا استانا ۋاقىتىمەن ساعات 19:00-دە رەسپۋبليكالىق تەلەارنالار ارقىلى مەملەكەتىمىزدىڭ اسا ماڭىزدى تاريحي ساتتەرىنە عانا ءتان قازاقستان حالقىنا ۇندەۋىن جاريالادى. نۇرسۇلتان نازارباەۆ قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ پرەزيدەنتى رەتىندەگى وكىلەتتىگىن توقتاتۋ جونىندە شەشىم قابىلدادىم دەگەن ساتتە، ميلليونداعان كورەرمەننىڭ سىلتىدەي تىنعانى راس. قازاقستاننىڭ اتا-بابالارىمىز اڭساپ وتكەن تاۋەلسىزدىگىن العان كەزەڭنەن باستاپ 30 جىلعا جۋىق ەلىمىزدىڭ ىشكى-سىرتقى ساياساتىندا اسقان كورەگەندىلىك، دانالىق تانىتىپ كەلگەن ەلباسى بۇل جولى دا تاريحي شەشىم قابىلداعان بولاتىن. سونىڭ نەگىزىندە ەلىمىزدىڭ پرەزيدەنتى لاۋازىمىنا قاسىم-جومارت كەمەلۇلى توقاەۆ تاعايىندالىپ، انت قابىلداپ، رەسمي تۇردە قىزمەتكە كىرىسكەن ساتىنە بۇكىلحالىق بولىپ كۋا بولدىق. سول ساتتە مەملەكەت باسشىسى قاسىم-جومارت كەمەلۇلى استانا اتاۋىن «نۇر-سۇلتان» دەپ وزگەرتۋ تۋرالى باستاما كوتەردى. بۇل ويعا ءوز تاراپىمنان ەشقانداي قارسىلىعىم جوق. ويتكەنى، ءوزى نەگىزىن قالاعان ەلوردانىڭ بۇگىنگى كەلبەتى، بۇگىنگى جەتىستىكتەرى  مەن  مەملەكەتىمىزدىڭ الەمنىڭ الپاۋىت ەلدەرىمەن  تەرەزەمىز تەڭ بولۋى ءۇشىن قاجىر-قايراتىن، كۇش-جىگەرىن اياماعان ۇلت كوشباسشىسى ەڭبەگىنىڭ ۇشان-تەڭىز ەكەنى بارشامىزعا ءمالىم. قازاق ەلىنە ماڭگىلىك ەل يدەياسىن ۇسىنعان دا نۇرسۇلتان ءابىشۇلى بولاتىن. جوعارىدا ايتقانىمداي ءوزى نەگىزىن قالاعان ەلورداعا  ەلباسىنىڭ ەسىمىن بەرۋ يدەياسىن قولدايمىن.

قويشىعۇل جىلقىشيەۆ، اقىن، قازاقستاننىڭ ەڭبەك سىڭىرگەن قايراتكەرى، قازاقستان جازۋشىلار وداعى اتىراۋ وبلىستىق         فيليالىنىڭ ديرەكتورى:

- اتاقتى تولەبيدىڭ: «ءبىر ءۇيدىڭ بالاسى بولما، كوپ ءۇيدىڭ ساناسى بول، ءبىر ەلدىڭ اتاسى بولما،  بار ەلدىڭ داناسى بول، ءبىر توننىڭ جاعاسى بولما، بار ەلدىڭ اعاسى بول»، – دەگەن وسيەت ءسوزى بار ەدى.

كەشەگى اتاتۇرىك سەكىلدى نۇرسۇلتان ءƏبىشۇلى دا دəل وسىنداي وسيەتكە ساي بۇل كۇندە اتاقازاق اتاندى. جəي عانا ءبىر نəرسەنى باستاپ ونى سوڭىنا دەيىن جەتكىزۋ ءۇشىن دە ءبىراز جىگەر، شىدام قايسارلىق كەرەك. ال وتىز جىل بويى ەل باسقارۋ، تىعىرىقتان شىعا ءبىلۋ جəنە سونىڭ ناتيجەسىن كورگەنشە ۇلى قايراتكەرلىكپەن قىزمەت كورسەتۋ تەگىن ادامنىڭ قولىنان كەلمەيدى. نۇرسۇلتان ءابىشۇلى بۇگىنگى ەل استاناسىن وسىلايشا سالدى. كەرەمەت قالا سالدى. قازاق حالقىنىڭ كەلبەتىن كورسەتتى. قازاقتىڭ تالعامىن تانىتتى. مىنە، سوندىقتان دا، ەلىمىزدىڭ استاناسىن "نۇر-سۇلتان" دەپ اتايىق دەگەن پرەزيدەنتىمىز قاسىم-جومارت كەمەلۇلى توقاەۆتىڭ شەشىمى وتە باتىل شەشىم جəنە ونى قولداۋ ءبىزدىڭ حالىقتىڭ ءجۇزىن جارقىراتا تۇسەدى. باسشى-قوسشىمىز بولىپ، ءبىر تىلەكپەن العا باسا بەرەيىك.

Abai.kz