ايگەرىم جاكىشەۆا، مۇحتار جاكىشەۆتىڭ قىزى. الماتى، 9 ماۋسىم 2009 ج.

تۇتقىنداعى مۇحتار جاكىشەۆتىڭ وتباسىندا بەس بالا بار. بالالاردىڭ ەڭ كەنجەلەرى - 10 جاستاعى ەگىزدەر التىناي مەن ايداي. ايسۇلۋ ولاردان ەكى جاس ۇلكەن. وتباسىنداعى جالعىز ۇل بالا - 15-تەگى ايتورە. ال ەڭ ۇلكەنى - 20 جاستاعى ايگەرىم.

ايگەرىم جاقىندا عانا جازعى دەمالىسقا كەلگەن بەتتە ماڭىزدى شارۋاعا كىرىسىپ كەتتى: اناسى ءجاميلا وعان اكەسى مۇحتار جاكىشەۆتى قورعاۋ ىستەرىنە قاتىستى بۇقارامەن بايلانىس جۇمىستارىن سەنىپ تاپسىرعان. «قازاتومپروم» ۇلتتىق كومپانياسىنىڭ بۇرىنعى پرەزيدەنتى بيىلعى ساۋىردە قۋعىنعا ۇشىراپ، مامىر ايىندا تۇتقىندالدى.

مۇحتار جاكىشەۆ پەن ونىڭ ورىنباسارلارىنا سىبايلاسقان جەمقورلىق جاساعان دەگەن ايىپ تاعىلۋدا. بىراق مۇحتار جاكىشەۆتىڭ جاقتاستارى توپ-مەنەدجەردى قازاقستان پرەزيدەنتى مەن ونىڭ اينالاسىنداعىلاردى سىناۋشىلارعا قارسى ساياسي رەپرەسسيا ناۋقانىنىڭ قۇربانى دەپ ەسەپتەيدى.

- ايگەرىم، سوڭعى ۋاقىتتارى ءسىز دە اناڭىزبەن بىرگە اكەڭىزدى جاقتاپ كوپشىلىككە شىعىپ ءجۇرسىز. مۇنىڭ سەبەبىن بىلۋگە بولا ما؟

ايگەرىم جاكىشەۆا، مۇحتار جاكىشەۆتىڭ قىزى. الماتى، 9 ماۋسىم 2009 ج.

تۇتقىنداعى مۇحتار جاكىشەۆتىڭ وتباسىندا بەس بالا بار. بالالاردىڭ ەڭ كەنجەلەرى - 10 جاستاعى ەگىزدەر التىناي مەن ايداي. ايسۇلۋ ولاردان ەكى جاس ۇلكەن. وتباسىنداعى جالعىز ۇل بالا - 15-تەگى ايتورە. ال ەڭ ۇلكەنى - 20 جاستاعى ايگەرىم.

ايگەرىم جاقىندا عانا جازعى دەمالىسقا كەلگەن بەتتە ماڭىزدى شارۋاعا كىرىسىپ كەتتى: اناسى ءجاميلا وعان اكەسى مۇحتار جاكىشەۆتى قورعاۋ ىستەرىنە قاتىستى بۇقارامەن بايلانىس جۇمىستارىن سەنىپ تاپسىرعان. «قازاتومپروم» ۇلتتىق كومپانياسىنىڭ بۇرىنعى پرەزيدەنتى بيىلعى ساۋىردە قۋعىنعا ۇشىراپ، مامىر ايىندا تۇتقىندالدى.

مۇحتار جاكىشەۆ پەن ونىڭ ورىنباسارلارىنا سىبايلاسقان جەمقورلىق جاساعان دەگەن ايىپ تاعىلۋدا. بىراق مۇحتار جاكىشەۆتىڭ جاقتاستارى توپ-مەنەدجەردى قازاقستان پرەزيدەنتى مەن ونىڭ اينالاسىنداعىلاردى سىناۋشىلارعا قارسى ساياسي رەپرەسسيا ناۋقانىنىڭ قۇربانى دەپ ەسەپتەيدى.

- ايگەرىم، سوڭعى ۋاقىتتارى ءسىز دە اناڭىزبەن بىرگە اكەڭىزدى جاقتاپ كوپشىلىككە شىعىپ ءجۇرسىز. مۇنىڭ سەبەبىن بىلۋگە بولا ما؟

- قالاي دەگەنمەن، ول مەنىڭ اكەم عوي! قول قۋسىرىپ قاراپ وتىرا المادىم. جاسىم 20-دا، قولىمنان كوپ نارسە كەلەتىندىگىن دە جاقسى بىلەمىن. اناما كومەكتەسۋگە بارىنشى تىرىسىپ جاتىرمىن. ويتكەنى، اناما قيىن ءتيىپ جاتىر: بارلىق شارۋعا ۇلگەرۋمەن قاتار شىندىقتى بالالارىنان جاسىرۋدىڭ ءوزى وڭاي تيمەسى انىق.

اناما ۇزدىكسىز تەلەفون سوعادى. كەيدە ونىڭ ەسى شىعىپ كەتەدى، كوپ نارسەلەردى ۇمىتىپ قالىپ جاتادى. مورالدىق تۇرعىدان دا وعان كومەكتەسۋگە تىرىسامىن جانە ءارتۇرلى ويلار سالىپ، ۇيىمداستىرۋ تەحنيكالارىمەن جۇمىس ىستەۋگە كومەكتەسەمىن. سەبەبى، انام ونىڭ ءتىلىن اسا جەتىك بىلە بەرمەيدى. ءسويتىپ بىرقاتار جاۋاپكەرشىلىكتى ءوز موينىما الدىم.

- ءسىز ستۋدەنت شىعارسىز؟

- ءيا، مەن شەتەلدە - انگليادا وقيمىن.

- سوڭعى وقيعالار ءسىزدىڭ وقۋ بارىسىنداعى جوسپارلارىڭىزعا وزگەرىس ەنگىزگەن جوق پا؟

- قازىر مەن دەمالىستا ءجۇرمىن. وقۋ قازان ايىندا عانا باستالادى جانە اناما كومەكتەسۋگە ۋاقىتىم بار. ال، جالپى ايتارىم، ءبىزدىڭ ەلىمىز جاقسى جاعىنا قاراي تۇزەلمەسە، وندا مەنىڭ كوڭىلىم قاتتى قالاتىنى انىق. ويتكەنى مەن، شىن مانىندە، قازاقستاندى وتە قاتتى ۇناتامىن.

شەتەلدە وقۋدا جۇرگەندە بارلىعىنا ءبىزدىڭ ەل قانداي كەرەمەت جانە ولاردىڭ مۇنداي ۇلكەن ەل تۋرالى بىلمەۋى ۇيات دەپ ايتىپ، ولاردى مىندەتتى تۇردە ەلدى كەلىپ كورۋگە شاقىرىپ جۇرەتىن ەدىم. ەندىگى جەردە ۇلتتىق قاۋىپسىزدىك كوميتەتىنىڭ جانە بىرقاتار ساياساتكەرلەردىڭ ارەكەتى مەن مۇنداعى زاڭسىزدىقتاردى كورىپ وتىرىپ، ەل ءۇشىن ۇيالاتىن دارەجەگە جەتتىم. مۇنىڭ بارلىعى ءبىزدىڭ ار-وجدانىمىزعا سىن. وسىنىڭ ءبارى وزگەرمەسە حالىقتىڭ جۇرەگىندە وتانسۇيگىشتىك رۋحى كەميتىندىگى انىق.

- ايگەرىم، بۇل كوزقاراسىڭىز اكەڭىزدى ۇستاعاننان كەيىن قالىپتاستى ما؟

- ءيا. ويتكەنى، قانشاما زاڭ بۇزىلىپ جاتىر، ولاي بولماۋى كەرەك. مەن بۇل جەردە سىبايلاسقان جەمقورلىقپەن كۇرەسۋ دۇرىس ەمەس دەگەندەي اۋقىمدى ماسەلەلەردى قوزعاپ وتىرعانىم جوق. تىم قۇرىسا، قاراپايىم ادامنىڭ قۇقىقتارى ساقتالۋى كەرەك قوي. سودان كەلىپ، سىرت كوز ءبىزدى «ءۇشىنشى الەمگە»جاتقىزىپ، دەموكراتياسى جوق ەل دەپ اتايدى... سول ءۇشىن دە نامىستانامىن. ويتكەنى، شىن مانىندە، قازاقستان - اجەپتاۋىر ىلگەرى ءارى جاقسى مەملەكەت.

- ايگەرىم، اكەڭىزدىڭ تۇتقىندالۋىن وتباسىنىڭ مۇشەلەرى، اسىرەسە بالالار قالاي قابىلدادى؟

- سىڭلىلەرىم ءالى بۇل جايىندا بىلمەيدى. مەنىمەن تەتەلەس ىنىمە عانا ايتىلعان. ولاردىڭ ءبارى دە مەنىمەن بىرگە، بىشكەك قالاسىندا اتا-اجەمنىڭ ۇيىندەمىز.

- ايتقانداي، ماۋسىم ايىنىڭ ورتاسىنا تامان اناڭىزبەن بىرگە بىشكەككە بارا جاتقان جولدا سىزدەردى جىبەرمەي قويعان ەدى...

- ءيا، انامنىڭ ەلدەن شىعۋعا تولىق قۇقىعى بولعان. ويتكەنى، قىلمىستىق ءىس وعان قارسى قوزعالعان جوق قوي. ونىڭ ۇستىنە، انام شەتكە شىقپاۋ تۋرالى ەشقانداي قاعازعا قول قويماعان. سوندىقتان ونىڭ قالاعان جاعىنا جول ءجۇرىپ، ءوزىنىڭ اتا-اناسىمەن قاۋىشىپ قايتۋىنا قۇقىسى بار. جانە ونى جىبەرمەي قويۋىن بارىپ تۇرعان زاڭسىزدىق دەپ ەسەپتەيمىن.

- كىشكەنتايلار اكەسىن ىزدەمەيدى مە، ولارعا قالاي تۇسىندىردىڭىزدەر؟

- ءبىز ولارعا اكەمىز جۇمىس ساپارىندا دەپ ايتىپ جاتىرمىز. الايدا ولار سەكەم الاتىن سياقتى. ادەتتە، اكەمىز ءبىر جەرلەرگە جۇرەر الدىندا تەلەفون سوعاتىن، ونىڭ ۇستىنە ونىڭ ساپارى تۋرالى ۇنەمى ءسوز بولاتىن. بىراق اكەم ۇزاق ۋاقىتقا ساپارلاپ كەتەتىن دە كەزدەر بولادى. سونى بىلەتىن ولار اكەلەرى جۇمىس ساپارىمەن ءجۇر دەپ ويلايدى...

- سۇحباتىڭىزعا راحمەت.

تالعات دۇيسەنبەك 17 ماۋسىم 2009 جىل

«ازاتتىق» راديوسى