ءبىز ەڭسەمىز ەزىلگەن، رۋحىمىز جانشىلعان ۇلتپىز. سان عاسىرلىق بوداندىق ءبىزدىڭ ەڭسەمىزدى ابدەن ەزىپ، رۋحىمىزدى جانىشتاپ تاستاعان. سودان ءالى ەڭسەمىزدى تىكتەي الماي كەلەمىز!

كەز-كەلگەن مەملەكەتتەگى قۇدىرەتتى كۇش كىم؟ حالىق.
بيلىك ەمەس. بيلىك بار - جوعى تەك سول حالىقتىڭ قىزمەتشىسى عانا.
ال بىزدە ءبارى كەرىسىنشە. اۋىلدان باستاپ اقورداعا دەيىن حالىقتىڭ قىزمەتشىسى ەمەس، قوجاسىنا اينالعان. ەلدىڭ ەگەسى دە، قوجايىنى دا بيلىك بولىپ العان. ال حالىق سول بيلىكتىڭ قىزمەتشىسىنە، ءبىر سوزبەن ايتقاندا، قۇلاق كەستى قۇلىنا اينالعان. تۇر دەسە تۇرادى... وتىر دەسە وتىرادى... جات دەسە جاتادى... وزىمىزدەن دە بار، بيلىكتىڭ الدىندا قۇرداي جورعالايمىز! جالتاڭبايمىز، جاعىمپازبىز... شەن-شەكپەندىلەر مەن شىكىرەيگەن شەنەۋنىكتەر، اكىرەڭباي اكىم-قارالار سوعان ابدەن ۇيرەنىپ، داندايسىپ العان...

ءتىپتى حالىققا ولاردىڭ الدىنا بارىپ، مۇڭ-مۇقتاجدارىن ايتۋدىڭ ءوزى مۇڭ بولىپ قالعان. جان-جاقتارىن تاس قامالمەن قورشاپ العان. قابىلدامايدى... كىرگىزبەيدى... حالىق ءبىر بولەك، بيلىك ءبىر بولەك ءومىر ءسۇرىپ جاتىر...
بيلىك حالىقپەن ساناسپاق تۇگىلى، ونى قورقىتىپ-ۇركىتىپ، قۇمىرىسقانىڭ يلەۋىندەي يلەپ وتىر. حالىق بيلىكتەن ولەردەي قورقادى. ابدەن قورقىتىپ - ۇركىتىپ قويعان...

اۋىلدان باستاپ، اقوردانىڭ ماڭايىنداعى شەنەۋنىكتەرگە دەيىن حالىقتى اشسا الاقانىندا، جۇمسا جۇمىرىعاندا ۇستاعىسى كەلەدى.
بيلىك حالىققا جۇمىس ىستەۋى كەرەك! ال بىزدە حالىق بيلىككە جۇمىس ىستەپ وتىر...
بيلىك حالىقپەن ساناسۋى كەرەك. حالىقتىڭ مۇددەسى ءۇشىن جۇمىس ىستەۋى كەرەك! حالىققا جاعداي جاساۋى كەرەك! حالىقتىڭ تالابىن ورىنداۋى كەرەك! حالىقپەن اقىلداسىپ-كەڭەسپەي ۇلتتىق ماسەلەلەردى شەشۋگە بيلىكتىڭ ەشقانداي قۇقىعى جوق.

ال بىزدە ءبارى كەرىسىنشە، اۋىلدان باستاپ اقوردانىڭ ماڭايىنداعى شەنەۋنىكتەردىڭ بارلىعى دەرلىك ويىنا نە كەلسە، سونى ىستەيدى. ال حالىق ءۇنسىز ماقۇلداي بەرەدى. شاراسىز... دارمەنسىز... ءتىپتى باسىمىزعا ساڭعىپ جاتسا دا قىڭق دەمەيمىز-اۋ، قىڭق دەمەيمىز! نە دەگەن نامىسسىز، ەز، كونبىس ادامدارمىز؟!

ماسەلەن، ءبىلىم سالاسىندا قانشاما شالاجانسار رەفورمالار جاسالدى. قازىر وقۋشىلار تۇگىلى، مۇعالىمدەردىڭ ميى اشىپ قالدى. اقىماقتاۋ ءبىلىم مينيسترلەرىنە ەشتەڭە ىستەي المادىق! نە ىستەسە دە، ءۇنسىز كونە بەردىك! ايتساق تا، ءسوزىمىزدى وتكىزە المادىق! ال ەندى نە بولدى؟ بۇنداي ءجون-جوسىقسىز جاسالعان رەفورمالاردىڭ زاردابىن وقۋشىلار، ياعني جاس ۇرپاق تارتىپ جاتىر. وقۋشىلار تۇگىلى، ەرەسەكتەر تۇسىنبەيتىن شالدىر-شاتپاق، ءبالدۋ-باتپاق، قويىرتپاق وقۋلىقتار شىعىپ جاتىر. سولارمەن وقىتىلىپ جاتىر. نەگە ءبىزدىڭ بالالارىمىز وسىنداي جانسىز رەفورمالاردىڭ قۇربانى بولۋى كەرەك؟! تاعى دا ءۇنسىز كونىپ كەلەمىز!

قۇقىق قورعاۋ ورگاندارى جازىقسىز جانداردى ۇستايدى. جازالايدى... تۇرمەگە توعىتادى. قورقاق، قاراقان باستارىن عانا ويلايتىن ساتىلعان سوتتارىمىز ولاردى سوتتايدى. ادام قۇقىعى اياققا تاپتالىپ، ادام تاعدىرى ويىنشىققا اينالىپ جاتىر... تاعى ءۇنسىز كونە بەرەمىز؟!.

قازىر الماتى قالاسىندا كولىك قوياتىن ورىن قالمادى. ءبارى اقىلى. جارايدى، ول اقشا مەملەكەتتىڭ قازىناسىنا ءتۇسىپ جاتسا مەيلى عوي! وعان ەشقانداي ەسەپ بەرمەيدى... سويتسەك، بۇل ءبىر مىقتىنىڭ بيزنەسى ەكەن، سول قىرۋار قارجى جەكە ادامنىڭ قالتاسىن قامپايتىپ جاتقان كورىنەدى. مەملەكەتكە تەك تۇسكەن پايدادان سالىق تولەيدى ەكەن. اي سايىن قانشا قارجى جينالادى؟ قانشا سالىق تولەنەدى؟ ونى تەرگەپ-تەكسەرىپ جاتقان كىم بار؟ ەشكىم! تاعى ءۇنسىز كونىپ كەلەمىز! نەگە؟ نەگە؟..

ايتا بەرسەڭ، مۇنداي جىرلار تاۋسىلمايدى... تىپتەن كوپ... ءبىز نەگە وسىنداي كونبىسپىز! نەگە وسى ءبىز ءوز تاعدىرىمىزعا ءوزىمىز سالعىرت قارايمىز؟!
«كوپ قورقىتادى، تەرەڭ باتىرادى!» دەيدى. ءۇنسىز كونە بەرمەي، ۇرپاعىمىزدىڭ بولاشاعى ءۇشىن بارلىقتارىڭىزدى بەلسەندىلىك تانىتۋعا شاقىرامىن!
«حالىق سۇراسا، حان تۇيەسىن سويار». ءبىز وسى جوندەپ سۇراي الماي جاتىرمىز - اۋ!

«حالىق الماس، قامال بولماس!» «حالىق ءسوزى قاھارلى»، «كوپتىڭ قولى كوككە جەتەدى» دەگەن ناقىل سوزدەر تەگىننەن-تەگىن ايتىلماعان شىعار.
قادىرلى جاماعات، ەڭسەلەرىڭىزدى تىكتەڭىزدەر، باستارىڭىزدى كوتەرىڭىزدەر! ءوز قۇقىقتارىمىزدى تالاپ ەتەتىن، سونى ورىنداتۋعا كۇش سالاتىن ۋاقىت جەتتى.

دۋمان رامازاننىڭ facebook پاراقشاسىنان

Abai.kz