وسكەمەن.   17 ماۋسىم. قازتاگ – شىعىس قازاقستاننىڭ ۇەۇ ەلىمىزدە جەمقورلىققا قارسى تۇرۋدىڭ ادىستەرىن جانە قوعامدا وسى قۇبىلىسقا قاتىستى توزىمسىزدىك اتموسفەراسىن قالىپتاستىرۋ جايىن تالقىلادى. تالقىلاۋدىڭ سوڭىندا قازاقستان جەمقورلىقپەن كۇرەس ءۇشىن باسقا مەملەكەتتەردىڭ، سونىڭ ىشىندە مالايزيانىڭ ەڭ ۇزدىك، اسا قولايلى ادىستەمەلەرىن تاڭداۋ كەرەك دەگەن قورىتىندى جاسالدى.

جاستار جانە بالالار ۇيىمدارىنىڭ «اميدو» قاۋىمداستىعىنىڭ وكىلى مۋنيرا ابدۋلوۆانىڭ ايتۋىنشا، قازاقستاندا جەمقورلىقپەن كۇرەس جۇيەسى ءتيىمسىز، ويتكەنى بارلىق قۇرىلىمداردا ادامي فاكتور بار. ونى تولىعىمەن الىپ تاستاپ، ەلەكتروندى رەسۋرستارمەن الماستىرعاندا عانا بەلگىلى ءبىر جەتىستىككە جەتۋگە بولادى، دەيدى ول.

«جەمقورلىق بويىنشا ءبىلىم جانە دەنساۋلىق ساقتاۋ سالالارى الدىڭعى قاتاردا تۇرعانى الاڭداتادى. مىسالى، ستۋدەنتتەردىڭ اراسىندا ادەتتە «سەسسيانى تاپسىرۋ» دەگەن ءسوز تىركەسىنىڭ ورنىنا «سەسسيانى شەشۋ» ءسوز تىركەسى ايتىلادى»، - دەپ ءمالىم ەتتى ءوز پىكىرىن بىلدىرگەن الەۋمەتتانۋشىلار جانە ساياساتتانۋشىلار قاۋىمداستىعى فيليالىنىڭ باسشىسى مايراش ەكىباسوۆا.

م. ەكىباسوۆا، جەمقورلىققا قارسى ناسيحاتتى باق جۇرگىزە الاتىنىن جەتكىزدى، الايدا «ادامدار ولارعا كوبىنەسە سەنىمسىزدىك تانىتادى، ويتكەنى گازەت بەتتەرىنەن جەمقورلاردىڭ ەسىمدەرىن تابۋ نەمەسە ناقتى مىسالداردى وقۋ مۇمكىن ەمەس، ساندار عانا، دەمەك، جەمقورلىقپەن كۇرەس تەك ءسوز جۇزىندە عانا بار، سانداردىڭ ارتىندا ناقتى ادامدار جوق».

وسكەمەن.   17 ماۋسىم. قازتاگ – شىعىس قازاقستاننىڭ ۇەۇ ەلىمىزدە جەمقورلىققا قارسى تۇرۋدىڭ ادىستەرىن جانە قوعامدا وسى قۇبىلىسقا قاتىستى توزىمسىزدىك اتموسفەراسىن قالىپتاستىرۋ جايىن تالقىلادى. تالقىلاۋدىڭ سوڭىندا قازاقستان جەمقورلىقپەن كۇرەس ءۇشىن باسقا مەملەكەتتەردىڭ، سونىڭ ىشىندە مالايزيانىڭ ەڭ ۇزدىك، اسا قولايلى ادىستەمەلەرىن تاڭداۋ كەرەك دەگەن قورىتىندى جاسالدى.

جاستار جانە بالالار ۇيىمدارىنىڭ «اميدو» قاۋىمداستىعىنىڭ وكىلى مۋنيرا ابدۋلوۆانىڭ ايتۋىنشا، قازاقستاندا جەمقورلىقپەن كۇرەس جۇيەسى ءتيىمسىز، ويتكەنى بارلىق قۇرىلىمداردا ادامي فاكتور بار. ونى تولىعىمەن الىپ تاستاپ، ەلەكتروندى رەسۋرستارمەن الماستىرعاندا عانا بەلگىلى ءبىر جەتىستىككە جەتۋگە بولادى، دەيدى ول.

«جەمقورلىق بويىنشا ءبىلىم جانە دەنساۋلىق ساقتاۋ سالالارى الدىڭعى قاتاردا تۇرعانى الاڭداتادى. مىسالى، ستۋدەنتتەردىڭ اراسىندا ادەتتە «سەسسيانى تاپسىرۋ» دەگەن ءسوز تىركەسىنىڭ ورنىنا «سەسسيانى شەشۋ» ءسوز تىركەسى ايتىلادى»، - دەپ ءمالىم ەتتى ءوز پىكىرىن بىلدىرگەن الەۋمەتتانۋشىلار جانە ساياساتتانۋشىلار قاۋىمداستىعى فيليالىنىڭ باسشىسى مايراش ەكىباسوۆا.

م. ەكىباسوۆا، جەمقورلىققا قارسى ناسيحاتتى باق جۇرگىزە الاتىنىن جەتكىزدى، الايدا «ادامدار ولارعا كوبىنەسە سەنىمسىزدىك تانىتادى، ويتكەنى گازەت بەتتەرىنەن جەمقورلاردىڭ ەسىمدەرىن تابۋ نەمەسە ناقتى مىسالداردى وقۋ مۇمكىن ەمەس، ساندار عانا، دەمەك، جەمقورلىقپەن كۇرەس تەك ءسوز جۇزىندە عانا بار، سانداردىڭ ارتىندا ناقتى ادامدار جوق».

جاستاردىڭ ينسترۋكتورلىق –وقۋ ورتالىعىنىڭ جەتەكشىسى يرينا شۆەدۋنوۆا جەمقورلىقتى ءتۇپ-تامىرىمەن جويۋ ءۇشىن مەملەكەتتىك قىزمەتتەردىڭ ستاندارتتارىن ەنگىزىپ، مەملەكەتتىك قىزمەتكەرلەر ەتيكا نورمالارىن قاتاڭ ساقتاپ، ولاردىڭ ەڭبەكاقىسىن كوتەرۋ قاجەت دەپ ويلايدى.  وسى ءۇش باعىت بويىنشا كەشەندى ساياسات جۇرگىزۋ مالايزيادا اكىمشىلىك جەمقورلىقتى جويۋعا كومەكتەستى. ساياساتتانۋشىلار مەن الەۋمەتتانۋشىلاردىڭ پىكىرىنشە، مالازييالىق تاجىريبەنى قازاقستاندا دا قولدانۋعا بولادى.

تالقىلاۋعا قاتىسقاندار قورىتىندى شىعارا وتىرىپ دايىن ءادىس جوق ەكەنىن اتاپ ءوتتى. قازاقستان ارقاشان باسقا ەلدەردىڭ ۇزدىك تاجىريبەسىن پايدالانىپ كەلەدى. بۇل جەمقورلىقپەن كۇرەستەگى ءتيىمدى تاجىريبەگە دە قاتىستى. بۇعان قوسا، قازاقستاندا قازىر قولدانىلىپ جاتقان جەمقورلىققا قارسى شارالارعا مونيتورينگ جۇرگىزۋ قاجەتتىگى ايتىلدى.

شەبەرلىك ساعاتتارىن وتكىزۋ قوعامدا جەمقورلىققا قارسى تەحنولوگيالاردى قالىپتاستىرۋداعى العاشقى قادام بولماق. «شەبەرلىك ساعاتتارى ادامدار اراسىندا ولاردى ادەتتە «ۇرەيلەندىرەتىن» ماسەلەلەر بويىنشا اعارتۋ جۇمىستارىن جۇرگىزۋگە باعىتتالعان، جەمقورلىق ادام زاڭدى، ءتارتىپتى، پروتسەدۋرانى بىلمەيتىن جاعدايلاردا پايدا بولادى، دەپ اتاپ كورسەتتى «زۋبر»  كونسالتينگ ورتالىعىنىڭ باسشىسى ناتاليا ۆاسيلەۆا.

مىسالى، شەبەرلىك ساعاتى سالىقتىق تەكسەرۋگە ارنالۋى مۇمكىن، وندا بىلىكتى مامان اۋديتورياعا وسىنداي تەكسەرۋ جۇرگىزۋ كەزىندە ءبىلۋ قاجەت جاعدايلاردى ءتۇسىندىرىپ، ءجيى جىبەرىلەتىن قاتەلىكتەردى بولدىرماۋدىڭ جولدارىن ۇيرەتەدى. بۇل - ىقتيمال تاقىرىپتاردىڭ بىرەۋى عانا، ويتكەنى ءار ادام وسىنداي وقيعالارعا تاپ بولىپ، ءوزىن قالاي قورعاۋدى بىلمەۋى مۇمكىن.