قر ىشكى ىستەر ءمينيسترى

ەرلان زامانبەكۇلى تۇرعىمباەۆتىڭ

نازارىنا

سوڭعى ايلاردا قازاقستاندا نارازىلىق شەرۋلەرى كوبەيدى. وتكەن جولى سول نارازىلىقتاردى جىپكە ءتىزىپ ەدىك، سىزگە وتىرىك، بىزگە شىن جارتى جىلدا جۇزگە جۋىق تولقۋ بولىپتى. «ءۇنىم جوعارىعا جەتسە» ەكەن دەپ شىرىلداعان قارا حالىقتى (بالا-شاعا دەمەي، ءتىپتى كەمپىر-شالدىڭ دا اياعىن جەرگە تيگىزبەي) تۇرعىمباەۆ باسقاراتىن مينيسترلىكتىڭ پوليتسەيلەرى «كوكپار تارتىسقا» سالدى. مۇنىڭ شەكتەن شىققانى سونشالىق «مى نە ۋرودى» دەپ سەنات سپيكەرىنىڭ سوزىنە قارسى شىققان قارشاداي مۇگەدەك قىزدى دا پوليتسەيلەر كۇشپەن كولىككە توعىتتى.

تاۋەلسىز قازاق ەلىنىڭ پوليتسەيلەرى مۇگەدەك جانعا قاتىگەزدىك جاساۋعا دەيىن بارۋىنىڭ سىرى نەدە؟ ونىڭ جاۋابى – جالعىز. قازىر ىشكى ىستەر سالاسىنىڭ تىزگىنىن سوناۋ توتاليتارلى كەڭەستىك جۇيەدە تاربيەلەنگەن، قىزىلكوز قاندى ءداۋىردىڭ جازالاۋ ءتاسىلى قانىنا ءسىڭىپ كەتكەن قارت-ماماندار ۇستاپ وتىر.

ءتىپتى، بۇل ءسوزىمىزدىڭ دالەلىندەي ەتىپ، پرەزيدەنت قاسىم-جومارت توقاەۆتىڭ ءوزى ساۋىردە ىشكى ىستەر مينيسترلىگىنىڭ كەڭەيتىلگەن القا ماجىلىسىنە قاتىسىپ، قازاقستان پوليتسياسىنىڭ ءدوي-دوكەيلىگى مەن دورەكەلىگى تۋرالى اشىق ايتقان بولاتىن.

ءبىز پرەزيدەنتتىڭ ءبىر ءسوزىن دە وزگەرتپەي نازارلارىڭىزعا ۇسىنامىز.

«پوليتسياعا قويىلاتىن نەگىزگى تالاپ – ءتيىمدى جۇمىس. ال ونىڭ تيىمدىلىگىن باعالاۋداعى باستى شارت – حالىق سەنىمى. تۇرعىندار پوليتسەيلەردىڭ دورەكىلىگى مەن بىلىكسىزدىگىنە بايلانىستى ءجيى شاعىم ايتادى. كەيبىر جاعدايلاردا پوليتسيا قىزمەتكەرلەرىنىڭ وزدەرى زاڭدى بۇزادى، اسىرەسە جول ەرەجەلەرىن ساقتامايدى. ىشكى ىستەر مينيسترلىگى جۇرگىزىلىپ جاتقان رەفورمالار اياسىندا تاجىريبەلى ءارى ادال كاسىبي مامانداردى ساقتاپ قالۋدىڭ كەشەندى شارالارىن قاراستىرۋ قاجەت. سونداي-اق، جاس كاسىبي مامانداردى ىرىكتەۋ بارىسىندا ولاردىڭ سىبايلاس جەمقورلىققا قارسى يممۋنيتەتىنە باسا نازار اۋدارۋ كەرەك» دەگەن بولاتىن.

بىرىنشىدەن، پرەزيدەنت ايتقان پوليتسەيگە دەگەن حالىق سەنىمى بار ما؟ جوق. سەبەبى، تاعى دا توقاەۆ ايتقانداي «پوليتسيا قىزمەتكەرلەرىنىڭ وزدەرى زاڭدى ءجيى بۇزىپ كەلەدى».

ول زاڭدى ءجيى بۇزاتىنىنىڭ ەڭ ۇلكەن مىسالى، مىنە...

قازاقستاندا «قۇقىققورعاۋ قىزمەتى تۋرالى قر زاڭنامالىق اكتىسىنە وزگەرتۋلەر مەن تولىقتىرۋلار ەنگىزۋ» تۋرالى 2013 جىلدىڭ 21 مامىرىنداعى №93-V زاڭى بار. ول زاڭنىڭ 82-بابى بويىنشا:

• مايور شەندىلەرگە دەيىن جانە كىشى كەڭەسشىلىكتەگى قىزمەتكەرلەرگە – 48 جاسقا،
• پودپولكوۆنيك شەندىلەرگە جانە كەڭەسشىلەرگە – 50 جاسقا،
• پولكوۆنيك شەندىلەرگە جانە جوعارعى كەڭەسشىلەرگە – 55 جاسقا،
• جوعارعى باسشىلىق قۇرامداعى ازاماتتارعا – 60 جاسقا دەيىن قىزمەتتە بولۋعا رۇقسات ەتىلگەن.

(«ستاتيا 82. پرەدەلنىي ۆوزراست سلۋجبى ۆ پراۆووحرانيتەلنىح ورگاناح

نا سلۋجبە ۆ پراۆووحرانيتەلنىح ورگاناح موگۋت سوستويات دو سلەدۋيۋششەگو پرەدەلنوگو ۆوزراستا:

1) دو مايورا، ملادشەگو سوۆەتنيكا ۆكليۋچيتەلنو - سوروك ۆوسەم لەت;

2) پودپولكوۆنيكي، سوۆەتنيكي - پياتدەسيات لەت;

3) پولكوۆنيكي، ستارشيە سوۆەتنيكي - پياتدەسيات پيات لەت;

4) ليتسا ۆىسشەگو ناچالستۆۋيۋششەگو سوستاۆا - شەستدەسيات لەت).

وسىعان قاتىستى ەرلان تۇرعىمباەۆتىڭ ءوزى بىلتىر عانا اقتالىپ:

«قازىرگى تاڭدا قىزمەتكەرلەردىڭ جاسى مەن ەڭبەك ءوتىلى ءبىرشاما جاسارعان. بۇرىن ىشكى ىستەر ورگاندارىنا 30 جاستا كەلىپ، 20 جىل قىزمەت ەتسە، 50 جاستا زەينەتكە شىعاتىن. قازىر قىزمەتكە 22 جاستان باستاپ كەلەدى. وعان 20 جىل ەڭبەك ءوتىلىن قوسىڭىز. سوندا 42 جاستا بولادى. 42 جاستاعى قىزمەتكەر دەگەنىڭىز – ءتاپ-ءتاۋىر مامان. مىسالى، پودپولكوۆنيك، ءبولىم باسشىسى نەمەسە ورگان باسشى» دەگەن-ءدى.

42 جاستاعى مامانداردى اقتاپ الۋعا بولار. بىراق، زاڭعا باعىنۋ الدىمەن ءمينيستردىڭ مىندەتى ەمەس پە؟. بىرىنشىدەن، پرەزيدەنت ايتىلعانداي زاڭ بۇزۋشىلىق بولماۋى ءۇشىن مينيسترلىك الدىمەن زاڭ تالاپتارىن وزدەرى ورىنداۋعا ءتيىس دەپ بىلەمىز. ءسوزىمىز جالاڭ شىقپاسىن. ءبىز قازىر ەلىمىزدىڭ ىشكى ىستەر سالاسى كىمدەردىڭ قولىندا تۇرعانىن جىپكە تىزەيىك.

جاقىپوۆ راشيد تاۋفيكۇلى

قر ءىىم ۆيتسە-ءمينيسترى. پوليتسيا گەنەرال-مايورى. قازان ايىندا 60 جاسقا تولادى.

ءامىروۆ مۇحاران سەرىكۇلى

قر ءىىم تەرگەۋ دەپارتامەنتىنىڭ باسشىسى. پوليتسيا گەنەرال-مايورى. 60 جاستا.

وسپانوۆ قۋات قاليۇلى

قر ءىىم وزىندىك قاۋىپسىزدىك دەپارتامەنتى باسشىسى. 55 جاستا.

ءبادىلحان كامالحانۇلى

قر ءىىم كەڭەسشىسى. پوليتسيا پولكوۆنيگى. 59 جاستا.

قابىلوۆ امانجول جايعاليۇلى

قر ءىىم كولىكتەگى پوليتسيا دەپارتامەنتى باسشىسى. پوليتسيا پولكوۆنيگى. 57 جاستا.

نۇرعاليەۆ قادىربەك احمەتكارىمۇلى

شقو پوليتسيا دەپارتامەنتى باسشىسىنىڭ ءبىرىنشى ورىنباسارى. پوليتسيا پولكوۆنيگى. 58 جاستا.

ولجاباەۆ جانبولات قوسپانۇلى

قوستاناي وبلىسى پوليتسيا دەپارتامەنتى باسشىسىنىڭ ورىنباسارى. پوليتسيا پولكوۆنيگى. 58 جاستا.

ۇمبەتقاليەۆ حامزا باقتىعاليۇلى

اتىراۋ وبلىسى پوليتسيا دەپارتامەنتىنىڭ باسشىسى. 56 جاستا.

جۇماحانبەتوۆ ەرالى

شىمكەنت قالالىق پوليتسيا دەپارتامەنتىنىڭ باسشىسى. 56 جاستا.

وسى اتى اتالعان ازاماتتاردىڭ ءبارى نەگە قر زاڭىندا كورسەتىلگەن مەرزىمدە زەينەتكە جىبەرىلمەگەن؟ ءبىز ىشكى ىستەر مينيسترلىگى مەن دەپارتامەنت سايتتارىنداعى اشىق دەرەككوزدەرىندە كورسەتىلگەن ءبىرلى-جارىمىن عانا جازدىق. ىزدەي بەرسەڭ ءالى تالايىن تابۋعا بولارى انىق.

بيىلعى جىلدى ەكس-پرەزيدەنت نۇرسۇلتان نازارباەۆ «جاستار جىلى» دەپ جاريالاعان ەدى. مەملەكەت باسشىسى قاسىم-جومارت توقاەۆ تا ءوزىنىڭ يناۋگۋراتسياسى كەزىندە جاستارعا قايرىلا سويلەپ، ەلدىڭ، مەملەكەتتىڭ كەلەشەگى جاستاردىڭ قولىندا ەكەنىن جانە ءبىر مارتە ەسىمىزگە تۇسىرگەن.

راس، قازىرگى ۋاقىتتا ەل-حالىقتىڭ 51 پايىزعا جۋىعىن جاستار قۇرايدى. سول جاستار قوعامدىق ءھام مەملەكەتتىك قىزمەتتىڭ كەز كەلگەن سالاسىنا بارۋعا قۇقىلى ەمەس پە؟.

قوش! قازىر تۇرعىمباەۆ باسقاراتىن ءىىم سىننىڭ استىندا وتىر. بۇل سالاعا ءتيىمدى رەفورما جاساۋ ءۇشىن الدىمەن زەينەتكەلەر مەن پوتەنتسيالدى زەينەتكەرلەر توپتاسقان كونە-كوماندا ەڭبەك دەمالىسىنا كەتۋى كەرەك.

راس، قازاقستان پوليتسياسىنا ايتىلار سىن كوپ. ولاردىڭ ۇردا-جىق ساياساتى مەن اكىرەڭمىنەز اڭگىرتاياقشىل، الىمجەتتىك ارەكەتتەرى تۋرالى الەمدىك اقپارات جازىپ، حالىقارالىق ۇيىمدار سىننىڭ توپەسىنە الىپ جاتقانى وتىرىك ەمەس. بۇل تۋرالى ءبىز جازعان تۇرعىمباەۆقا اشىق حاتىمىز جاۋاپسىز قالدى. ەگەر دە مينيسترلىك ىشكى ىستەر سالاسىنا رەفورما جاساۋعا دايىن بولسا، الدىمەن باسپاسوزدەگى ءار سىنعا ماردىمدى جاۋاپ بەرۋى ءتيىس ەمەس پە؟

ءتۇيىن. قر زاڭدارىن مينيسترلىك بۇزسا، باسقادان قايىر جوق. ەرلان تۇرعىمباۆ مىرزا باسقاراتىن مينيسترلىكتىڭ ىشكى ساياساتى ءھام ۇستانىمى ەلباسى مەن پرەزيدەنت ساياساتىنا قاراما-قايشى بولماۋى ءۇشىن ءىىم-نە باعىنىشتى ءتۇرلى لاۋازىمداعى زەينەتكەر باسشىلار وتريادى ورىندارىن بوساتۋى كەرەك. مۇگەدەك قىزدى كۇشتەپ كولىككە سالعان پوليتسەيلەردە كىنا جوق. بار كىنانى كەڭەستىك جازالاۋ تاسىلدەرىن قاندارىنا ءسىڭىرىپ، توتاليتارلىق جۇيەنىڭ تورىنا شىرمالعان «قارتتار ارمياسىنان» ىزدەۋىمىز كەرەك.

نۇرگەلدى ابدىعانيۇلى

Abai.kz