كەشە عانا اتىشۋلى «رۋسسكيە ۆ كازاحستانە» ۆەب-سايتى قازاقستانداعى ورىس، كازاك جانە سلاۆيان بىرلەستىكتەرىنىڭ ۇيلەستىرۋ كەڭەسىنىڭ ەلباسىمىز نۇرسۇلتان نازارباەۆقا 2009 جىلدىڭ 6 ماۋسىم كۇنگى ۇندەۋىنىڭ ءماتىنىن جاريالادى. ۇندەۋدە سلاۆيان سەركەلەرى پارلامەنتىمىزدى ۇلتتىق كۆوتالار ارقىلى سايلاۋ حاقىندا ۇسىنىستار ايتقان ەكەن. ۇندەۋگە وسى ۇيلەستىرۋ كەڭەسىنىڭ توراعاسى يۋ.زاحاروۆ، قازاقستاننىڭ ورىس قاۋىمداستىعىنىڭ باسشىسى يۋ.بۋناكوۆ، جەتىسۋ كازاكتارى وداعىنىڭ اتامانى س.موشكانتسەۆ، «لاد» سلاۆيان قوزعالىسىنىڭ توراعاسى م.كرامارەنكو، دالالىق كازاكتار اتامانى گ.شيشكين، ورال كازاكتارى اتامانى ا.اۆيلوۆتار قول قويىپتى.
پرەزيدەنتىمىزدىڭ مىقتىلىعى مەن بىلىكتىلىگىن، قازاقستان حالقى اسسامبلەياسىن قۇرۋداعى ايرىقشا كورەگەندىگىن ماقتاي كەلە، سلاۆيان ۇيىمدارى وزدەرىنە جاسالىپ جاتقان «قىسىم» تۋرالى ۇيرەنشىكتى ساندىراعىنا باسىپتى. ولاردىڭ پىكىرىنشە، «پارلامەنتتەگى ورىس جانە سلاۆيان تەكتى دەپۋتاتتار كوسموپوليتتىك كوزقاراستاردى ۇستانىپ، ۇلتتىق ماسەلەلەردى شەشۋگە كەلگەندە شورقاقتىق تانىتۋىنا بايلانىستى ءوز قانداستارىنىڭ ىشىندە بەدەلدەن ايرىلعان». وسى سەبەپتى دە قازاق ۇكىمەتى ءوزىنىڭ كونستيتۋتسياسى مەن زاڭناماسىن وزگەرتۋى كەرەك ەكەن!

كەشە عانا اتىشۋلى «رۋسسكيە ۆ كازاحستانە» ۆەب-سايتى قازاقستانداعى ورىس، كازاك جانە سلاۆيان بىرلەستىكتەرىنىڭ ۇيلەستىرۋ كەڭەسىنىڭ ەلباسىمىز نۇرسۇلتان نازارباەۆقا 2009 جىلدىڭ 6 ماۋسىم كۇنگى ۇندەۋىنىڭ ءماتىنىن جاريالادى. ۇندەۋدە سلاۆيان سەركەلەرى پارلامەنتىمىزدى ۇلتتىق كۆوتالار ارقىلى سايلاۋ حاقىندا ۇسىنىستار ايتقان ەكەن. ۇندەۋگە وسى ۇيلەستىرۋ كەڭەسىنىڭ توراعاسى يۋ.زاحاروۆ، قازاقستاننىڭ ورىس قاۋىمداستىعىنىڭ باسشىسى يۋ.بۋناكوۆ، جەتىسۋ كازاكتارى وداعىنىڭ اتامانى س.موشكانتسەۆ، «لاد» سلاۆيان قوزعالىسىنىڭ توراعاسى م.كرامارەنكو، دالالىق كازاكتار اتامانى گ.شيشكين، ورال كازاكتارى اتامانى ا.اۆيلوۆتار قول قويىپتى.
پرەزيدەنتىمىزدىڭ مىقتىلىعى مەن بىلىكتىلىگىن، قازاقستان حالقى اسسامبلەياسىن قۇرۋداعى ايرىقشا كورەگەندىگىن ماقتاي كەلە، سلاۆيان ۇيىمدارى وزدەرىنە جاسالىپ جاتقان «قىسىم» تۋرالى ۇيرەنشىكتى ساندىراعىنا باسىپتى. ولاردىڭ پىكىرىنشە، «پارلامەنتتەگى ورىس جانە سلاۆيان تەكتى دەپۋتاتتار كوسموپوليتتىك كوزقاراستاردى ۇستانىپ، ۇلتتىق ماسەلەلەردى شەشۋگە كەلگەندە شورقاقتىق تانىتۋىنا بايلانىستى ءوز قانداستارىنىڭ ىشىندە بەدەلدەن ايرىلعان». وسى سەبەپتى دە قازاق ۇكىمەتى ءوزىنىڭ كونستيتۋتسياسى مەن زاڭناماسىن وزگەرتۋى كەرەك ەكەن!
سلاۆياندار، جاقىندا عانا قازاقستانعا كەلىپ كەتكەن ەقىۇ-نىڭ ۇلتتىق ازشىلىقتار جونىندەگى جوعارى كوميسسارى كنۋت ۆوللەبەكتىڭ سانى از ۇلىستاردىڭ وكىلدەرىن بيلىككە كوپتەپ تارتۋ كەرەك دەگەن «قيالي» اڭگىمەلەرىن باسشىلىققا الۋعا شاقىرىپ، ەل بيلىگىنىڭ سوڭعى ساناق ناتيجەلەرىنە وراي قۇرىلۋىن تالاپ ەتىپ وتىر. ولاردىڭ ويىنشا قوعامدىق بىرلەستىكتەر مەن ۇلتتىق مادەني بىرلەستىكتەر پارلامەنتتىڭ كەم دەگەندە 33 پايىزىن جاساقتۋ قۇقىعىنا يە بولاتىن «ۇلتتىق-پروپورتسيالىق» جۇيە قۇرىلۋى كەرەك ەكەن. نە بولماسا، بۇگىنگى قازاقستان حالقى اسسابلەياسى پارلامەنتتىڭ ۇلتتار پالاتاسىنا اينالىپ، ونىڭ 67 پايىزىن قازاقتار، قالعانىن باسقا دياسپورالار مەن ۇلىستار جاساقتاۋى ءتيىس ەكەن! تەك وسىنداي قادامداردى ىسكە اسىرعان كەزدە عانا، دەيدى ۇندەۋگە قول قويۋشىلار، قازاقستاننىڭ اتى الەمگە تاراپ، ۇلتتىق پروبلەمالاردى ەمىن-ەركىن شەشۋگە قول جەتكىزەتىن كورىنەمىز. بۇل نە دەگەن مايشەلپەك، سوندا؟
بۇعان نە دەۋگە بولادى؟ ءبىزدىڭ ويىمىزشا سلاۆيان ۇيىمدارىنىڭ وسىنداي ۇسىنىستارى سانالى تۇردە جاسالعان ارانداتۋ بولى تابىلادى! شىنتۋايتقا كەلەتىن بولساق، وسىنداي مالىمدەمەلەر ءبىزدىڭ كونستيتۋتسيامىزعا قايشى كەلەتىنى ءبىز ءۇشىن انىق! سەبەبى، اتا زاڭىمىزدىڭ 5-ءشى بابىنىڭ ءۇشىنشى تارماعىنا ساي: «ماقساتى نەمەسە iس-ارەكەتi رەسپۋبليكانىڭ كونستيتۋتسيالىق قۇرىلىسىن كۇشتەپ وزگەرتۋگە، ونىڭ تۇتاستىعىن بۇزۋعا، مەملەكەت قاۋiپسiزدiگiنە نۇقسان كەلتiرۋگە، الەۋمەتتiك، ناسiلدiك، ۇلتتىق، دiني، تەكتiك-توپتىق جانە رۋلىق ارازدىقتى قوزدىرۋعا باعىتتالعان قوعامدىق بiرلەستiكتەر قۇرۋعا جانە ولاردىڭ قىزمەتiنە، سونداي-اق زاڭداردا كوزدەلمەگەن اسكەريلەندiرiلگەن قۇرامالار قۇرۋعا تىيىم سالىنادى». ولاي بولاتىن بولسا، ءبىزدىڭ قۇقىق قورعاۋ ورگاندارىمىز ولارعا ءتيىستى شارا قولدانۋعا مىندەتتى. ەلىمىزدەگى ساياسي پارتيالار مەن قوزعالىستار دا وسىنداي ارانداتۋ ارەكەتتەرىنە بايلانىستى ءوز ۇستانىمدارىن ايتىپ، سىرت قالماۋى ابزال.
ونىڭ ۇستىنە تاعى ءبىر نارسەنى ءتۇسىنۋ كەرەك سياقتى. بۇگىنگى سلاۆيان قوزعالىستارى مەن ۇيىمدارى ەل ازاماتتارىنىڭ مۇددەسىنەن گورى، رەسەي مەملەكەتىنىڭ مۇددەسىن قورعاۋعا بەيىم. ولار رەسەيدىڭ مەملەكەتتىك جانە مەملەكەتتىك ەمەس قورلارىنان قوماقتى قارجى الىپ وتىر. ال كونستيتۋتسيامىزدىڭ جوعارىدا كورسەتىلگەن بابىنىڭ بەسىنشى تارماعىنا مۇقيات قاراساق، وندا «رەسپۋبليكادا باسقا مەملەكەتتەردiڭ ساياسي پارتيالارى مەن كاسiپتiك وداقتارىنىڭ قىزمەتىنە، دiني نەگiزدەگi پارتيالارعا، سونداي-اق ساياسي پارتيالار مەن كاسiپتiك وداقتاردى شەتەلدiك زاڭدى تۇلعالار مەن ازاماتتاردىڭ، شەت مەملەكەتتەر مەن حالىقارالىق ۇيىمداردىڭ قارجىلاندىرۋىنا جول بەرiلمەيدi» دەگەن سوزدەردى وقي الامىز. ولاي بولاتىن بولسا، ءبىزدىڭ پاراساتتى پروكۋرورلارىمىز قويدا قاراپ وتىر؟
ءوز تاراپىمىزدان سلاۆيان سەركەلەرىنە ايتارىمىز ءبىر: قازاقستان ەقىۇ-عا ءبىر ەمەس، جيىرما مارتە توراعا بولسا دا، ءوز اتا زاڭىمىزدى، مەملەكەتتىك جۇيەمىزدى وزگەرتۋگە، ەلىمىزدەن ەكىنشى يراك سىندى «قۇراق كورپە» جاساۋعا جول بەرمەيمىز! ولار پارلامەنتتەگى ورىستەكتى كوسموپوليت دەپۋتاتتارىنىڭ سانىن از دەپ ساناسا، ءوز قاتارىنا قازاقتەكتى كوسموپوليت دەپۋتاتتاردىڭ بارلىعىن قوسىپ السىن. بىراق، مەملەكەتىمىزدىڭ ۋنيتارلىق جۇيەسىنە قول سۇعۋشى بولماسىن!

ايدوس سارىم، «اباي-ينفورم»