تۇركىستان وبلىسىنىڭ اكىمى ومىرزاق شوكەەۆ 25 شىلدەدە بايدىبەك اۋدانىنداعى بىرنەشە اۋىلشارۋاشىلىعى كاسىپورىندارىن ارالاپ، جيىن-تەرىن جۇمىستارى كورۋ كەزىندە اۋىلشارۋاشىلىعى تەحنيكاسىن شىعارۋشىلاردى “الاياقتار” دەگەن ەدى.

“بىزدە اۋىلشارۋاشىلىعى تەحنيكاسىنىڭ ءوندىرىسى جوق ەكەنىن ۇنەمى ايتىپ كەلەم. تراكتور بولماسا كومبايننىڭ بولشەكتەرىن اكەلەدى دە ونى قۇراستىرادى، سويتە تۇرىپ مەملەكەتتەن جەڭىلدىك سۇرايدى. بۇلار فەرمەردەن پايدا تاپقىسى كەلەتىن الاياقتار”، – دەگەن ەدى شوككەۆ.

شوكەەۆتىڭ “الاياق” دەپ اتاۋىنا ماشينا جاساۋ وداعى ىلە شالا ءۇن قاتىپ، ارنايى مالىمدەمە تاراتتى.

“بۇل اقپارات شىندىققا جاناسپايدى جانە وتاندىق وندىرۋشىلەردىڭ ءبۇتىن ءبىر سالاسىنىڭ بەت-بەدەلىنە نۇقسان كەلتىرىپ قانا قويماي، سونىمەن بىرگە مەملەكەتتىڭ يندۋستريالاندىرۋ ساياساتىنا دا تولىعىمەن كۇمان كەلتىرىپ وتىر.

ال كەلەسى فاكتىنى ەسكە تۇسىرسەك، ءتىپتى نە بولىپ جاتقانىن تۇسىنبەيمىز: وتكەن جىلى اۋىلشارۋاشىلىعى مينيسترلىگىنىڭ باسشىلىعى «اگروماشحولدينگ» اق زاۋىتىنا بارعان كەزدە كەرىسىنشە، لوكاليزاتسيالاۋ مەن ءوندىرىستى ۇيىمداستىرۋدى جوعارى باعالايتىندىقتارىن ەرەكشە اتاپ وتكەن. «ءبىز تەك «اگروماشحولدينگ» سياقتى كومپانيالارمەن عانا جۇمىس ىستەيمىز» دەگەن ەدى” دەلىنگەن ماشينا جاساۋشىلار وداعى تاراتقان مالىمدەمە.

ءبىر قىزىعى، ومىرزاق شوكەەۆ بىلتىرى ۆيتسە-پرەمەر جانە اۋىلشارۋاشىلىعى ءمينيسترى بولىپ تۇرعاندا قوستانايعا ساپارلاپ بارىپ، سول ساپارىندا «اگروماشحولدينگ» كومپانياسىنا بارىپ، كومپانيا جۇمىسىن ماقتاپ كەتكەن ەدى. ارادا جىلعا تولماس ۋاقىت وتكەندە شوكەەۆتىڭ اۋىلشارۋاشىلىعى تۋرالى پىكىرى كۇرت وزگەرتى. وعان نە سەبەپ بولعانى ازىرگى تۇسىنىكسىز. دەگەنمەن شوكەەۆتىڭ اۋىلشارۋاشىلىعى تەحنيكاسىن وندىرۋشىلەرمەن اراسىنىڭ تىم ناشارلاپ كەتۋىن دە ۇلكەن ءبىر گاپ جاتقانداي.

ال، قازاقستاننىڭ ماشينا جاساۋشىلار وداعىنىڭ مالىمدەمەسىندە اۋىلشارۋاشىلىعى تەحنيكاسىن ءوندىرۋ، بولشەكتەرىن جاساي ءىسى بويىنشا ءبىرشاما مالىمەتتەر بەرىلگەن.

“قازاقستاننىڭ ماشيناجاساۋ ونەركاسىپتەرى 2019 جىلدىڭ ءبىرىنشى جارتىسىندا-اق 553 مورد تگ. سوماسىنا ءونىم ءوندىردى. اۋىلشارۋاشىلىعى سالاسىنداعى ماشينا جاساۋعا كەلەر بولساق، قازاقستاندا اۋىلشارۋاشىلىعى تەحنيكاسىنىڭ ءبۇتىن ءبىر سپەكتورى وندىرىلەدى. ليسوكوۆسكىدەگى دون مار كاسىپورنىنداعى استىق دەستەلەگىشتەرى 100%  قازاقستاندا لوكاليزاتسيالانادى دەۋگە بولادى. قوستانايدىڭ اگروماشحولدينگ كاسىپورنى تۇقىم سەپكىش وندىرىسىندە 90%، كومباين وندىرىسىندە  40%، تۇيىندەر مەن اگرەگاتتار (دەستەلەۋگە ارنالعان اربا، ىرىكتەۋىشتەر، تراكتورعا سالماق تەكشەگىشتەر، تەز توزاتىن دەتالدار، يىلگىش كامەرا، تەگەرشىكتەر ج.ت.ب) 100% لوكاليزاتسياعا يە.

«سەماز» جشس متز تراكتورلارىن شىعارادى، ال كوكشەتاۋدىڭ «كايك» ونەركاسىبى تۇقىم ەگۋگە ارنالعان كومپلەكستەردى، تىركەمەلەردى، پرەسس-سۇرىپتاۋىشتاردى، سالماق ولشەيتىن قۇرىلعىلار مەن باسقا دا جابدىقتاردى وندىرەدى، AVAGRO كومپانياسى بۇرىككىشتەردى شىعارۋدى جولعا قويعان جانە ت.ب. ارالاس سالاداعى مۋلتيپليكاتيۆتى ەففەكتپەن قۇرىلعان سالادا قانشا جۇمىس ورنى اشىلىپ جاتقانىن ەسەپكە الماعاندا، تەك اۋىلشارۋاشىلىعى ماشينالارى ءوندىرىسىنىڭ وزىندە 2500-دەن ارتىق جۇمىس ورنىمەن قامتىلعان.

ماشينا جاساۋشىلار وداعى قازاقستاننىڭ تراكتور جانە كومباين وندىرۋشىلەرى وندىرىستىك قۇراستىرۋ بويىنشا كەلىسىمشارت جاساسقانىن ەسكەرتەدى. ول دەگەنىمىز، اۋىلشارۋاشىلىعى ماشينالارىن جاساۋشىلارعا ءوزارا پرەفەرەنتسياعا لوكاليزاتسيانى اۋىستىرۋ بويىنشا مىندەتتەر جۇكتەيدى. لوكاليزاتسيا بويىنشا تالاپتاردى ورىنداماعان جاعدايدا ولار مەملەكەتتەن الىنعان پەرەفەرەنتسيالاردىڭ بارلىعىن قايتارۋعا مىندەتتى.

قازاقستاننىڭ ماشيناجاساۋشىلارى ءوز كاسىپورنىندا باسەكەگە قابىلەتتىلىكتى ارتتىرۋ مەن ءوز كاسىپورنىندا قوسىمشا جۇمىس ورنىن كوبەيتۋ ءۇشىن ۇنەمى زاپاستاعى بولشەكتەر مەن جاساقتاۋشىلاردىڭ لوكاليزاتسياسىن ۇلعايتۋ بويىنشا جۇمىس ىستەيدى، دەي تۇرا، سوزگە ارقاۋ بولىپ وتىرعان سۋبسيديانى اۋىلشارۋاشىلىعى ماشينالارىن جاساۋشىلارى المايدى. سۋبسيديا وتاندىق وندىرۋشىلەر وندىرگەن تەحنيكانى العان اگرارلىق شارۋاشىلىقتارعا بەرىلەدى. ولار شەتەلدىك ءدال وسىنداي تەحنيكادان 2, ءتىپتى 3,5 ەسە از دەۋگە بولادى. سوندىقتان تاعى دا ايتامىز، سۋبسيديالاۋدا وتاندىق تەحنيكانىڭ يمپورتتان ەش الىپ وتىرعان باسىمدىعى جوق.

قازاقستان ماشيناجاساۋشىلارى وداعىن 490 ماشيناجاساۋ كاسىپورىندارى (مۇنايگاز، تاۋ-مەتاللۋرگيالىق، اۋىلشارۋاشىلىعى، ەلەكتروتەحنيچكالىق، تەمىرجول، اۆتوموبيل جاساۋ جانە باسقا) بىرىكتىرىپ وتىر.

ماشيناجاساۋ سالاسىنىڭ كوپتەگەن ىشكى تارماقتارى ونەركاسىپتى قولداۋ باعدارلامالارى مەن  قر ءبىرىنشى پرەزيدەنتى نۇرسۇلتان ءابىشۇلى نازارباەۆتىڭ ارقاسىندا پايدا بولدى. ونىڭ تاپسىرمالارىنا سايكەس، سونداي-اق قر پرەزيدەنتى ك.توقاەۆتىڭ تاپسىرمالارىن ورىنداۋ اياسىندا  قازاقستاندا ماشيناجاساۋشىلاردى قولداۋ بويىنشا وندىرىستىك نەگىزدە كومبايندار، تراكتورلار مەن تۇقىم ەگۋ تەحنيكالارى شىعارىلۋدا” دەلىنگەن وداقتىڭ مالىمدەمەسىندە.