ۆانكۋۆەر وليمپياداسىندا الەمدىك حوككەيدەگى ۇزدىك قاقپاشى ۆلاديسلاۆ ترەتياكپەن بىرنەشە رەت جۇزدەستىك. ارنايى اڭگىمەگە ۋاقىت تارلىق ەتتى. ساڭلاق سپورتشىنىڭ وزگەلەرگە شەرتكەن سىرىنان ەستە ساقتالعان ۇزىك-ۇزىك ويلاردى كەيدە ەسكە تۇسىرەمىز...

ۆلاديسلاۆ ترەتياك رەسەي قۇراماسىنىڭ باس باپكەرى ۆياچەسلاۆ بىكوۆتى ەرەكشە قۇرمەتتەيدى ەكەن. چەحيامەن وتەتىن ويىن الدىندا كوماندالار جاتتىعاتىن بولمە ماڭىندا كەشەگى كەڭەس قۇراماسىنىڭ قاقپاشىسىمەن قول الىستىق. الدە بىزگە، الدە ءوز وتانداستارىنا ايتىلعان پىكىرى مە، سالعان جەردەن بىكوۆتى ماقتاي جونەلدى.
- ءبىزدىڭ حوككەيدە نە تارلاندار ەڭبەك ەتتى. كەشەگى اناتولي تاراسوۆ، ودان كەيىنگى ۆيكتور تيحونوۆ، بۇگىنگى ۆياچەسلاۆ بىكوۆ. ۇشەۋى دە كەرەمەت باپكەرلەر. تاراسوۆ پەن تيحونوۆ كانادانى بىرنەشە رەت جامباسقا سالدى. ەندى بىكوۆتىڭ زامانى تۋدى. وسى وليمپيادا ونىڭ بىلىكتىلىگىن شىڭداي تۇسەدى. ول مىقتى تاكتيك. جانە جىگىتتەرمەن ءتىل تابىسا الادى. ءبىزدىڭ كەزىمىزدە ءبارى باسقاشا ەدى. قازىر كىلەڭ اۋقاتتىلارمەن، دەمەك بايلارمەن جۇمىس ىستەۋگە تۋرا كەلەدى. بىزدەر كەدەي بولدىق. شەت ەلگە شىعا قالساڭ دۇكەن ارالىعىڭ كەلەدى. بىراق ويلارى بولىنەدى دەي مە، الدە ساياساتتىڭ اسەرى شىعار تيەسىلى اقشاڭدى دا جارىس اياقتالعان ساتتە قولىڭا ۇستاتادى. بازار ارالاپ ۇلگەرمەيسىڭ دە. تۇڭعىش رەت شەكارا اسقانىم دا ءالى ەسىمدە. شۆەتسيادا ءجۇرمىز. ۇلكەندەر قوناق ءۇي الدىنداعى دۇكەنگە باستادى. «تاراسوۆ كورىپ قالاتىن بولدى»، - دەپ تايساقتاي بەردىم، بىراق قاسىمداعىلار باپكەردىڭ ۇيقىعا كەتكەنىن كورىپتى. سوسىن سوڭدارىنان ەردىم، ەندى ەسىكتەن ەنگەنىمدە باس باپكەردى كوزىم شالدى. قاتقان قازىقتاي قاتتىم دا قالدىم. وزىمشە جاسىرىنعان ءتۇرىم. سپورت كيىمدەرى ىلىنگەن تۇستا بوي تاسالاپ تۇرمىن. ساتۋشى تاراسوۆتى تانيدى ەكەن. 200 كروندىق زاتتى ەكى ەسە ارزان بەرەتىنىن ايتتى. داۋىستارى ەستىلىپ تۇر. مەن جاسىرىنعان كيىمگە دە سۇرانىس بولسا كەرەك، كەلەسى ساتتە تاراسوۆپەن بەتپە-بەت قالدىق. ۇرىسقان جوق، نە الاسىڭ دەپ سۇرادى. ساسقانىمنان قولعا تۇسكەن شلەمدى ۇستاتا بەردىم، ەرەكشە ءبىر ماسكاسى بار ەكەن، بەت الپەتكە قالقان بولاتىن. «ۇستا دا الا بەر، دۇكەننىڭ ساعان ازىرلەگەن سىيلىعى»، - دەدى تاراسوۆ. الدىم دا شىقتىم، سونى ءبىراز كيىپ ءجۇردىم. تىلشىلەرگە نە داۋا، «ترەتياك سيقىرلى ماسكا الىپتى»، - دەپ جازدى. وزىنشە ءبىر ءسان ۇلگىسىن تاڭداعان دەدى مە، ءبىراز جىر بولدى. تاراسوۆتان ءسوز ەستىمەۋ ءۇشىن الا سالعانىمدى كىم ءبىلىپ جاتىر.

ءبىرىنشى كەزەڭنەن كەيىن كوفە ىشۋگە بۇرىلدىق. ورىس حوككەيىنىڭ ازۋىن ايعا بىلەگەن ساڭلاقتارى ترەتياكتىڭ اينالاسىندا توپتاسىپتى. قۇلاقتى تۇرە قالدىق.
- نەمەرەم ماكسيم حوككەيگە جازىلعاندا اقىلىمدى ايتتىم. اتاسىنىڭ جولىن قۋسا قايتەدى. قاپەرىنە العان جوق. شابۋىلشى بولامىن دەدى. ەركىڭ بىلسەن دەگەننەن اسپادىم. سوسىن اڭگىمە سۇرادى. كانادا حوككەيى تۋرالى. ماقسيمجان بىلاي دەدىم، كانادانىڭ شابۋىلشىلارى ءوز تىستەرىن ويىن الدىندا الىپ، تارتپاعا سالىپ قويادى. ماتچ اياقتالعان سوڭ قايتا اۋىزدارىنا ورناتادى. كۇندەردىڭ كۇنىندە ساعان دا ءتىس ساقتايتىن قۇتى كەرەك بولادى. سول ساتتە قۇتى قاشىپ كەتكەنى. «سەنىڭ ءتىسىڭ ءبۇتىن عوي»، - دەيدى. ەندى مەن قاقپاشىمىن دەپ قارق-قارق كۇلدىم. «قۇرىسىن، - دەپ كۇرسىنەدى نەمەرەم، - شابۋىلشى بولمايمىن، مەن ءۇشىن ماڭىزدىسى ءتىس. قالعانىن كورە جاتارمىز، قاقپا كۇزەتەمىن». كەزىندە مەن فورما ءۇشىن قاقپاشى بولىپ ەدىم، ماكسيم ءتىسىن ساقتاپ قالۋ ءۇشىن اتاسىنىڭ جولىن جالعاستىرماق. ءبارىمىز دە بالا بولدىق. اعام ەكەۋمىز سپورتتىڭ ءار تۇرىنە شابۋىل جاساپ كوردىك. شەشەم دوپتى حوككەي ويناعان، كەيىن دەنە تاربيەسى ءپانىنىڭ مۇعالىمى بولدى. اكەي – اسكەري ادام. سۇسى قاتتى ما، الدە ءبىزدى ەركەلەتپەي مە، كەرەمەت قورقۋشى ەدىك، اعام ەكەۋمىزدى جۇمىسقا سالدى. ەرتەدەن سالدى. ءبىز ماسكەۋ تۇبىندە تۇردىق. باقشا ەگەسىڭ، وتىن بۇتايسىڭ، قىسى ءتىپتى قاتال. اكەنى تۇسىنبەپپىز عوي. قازىر قادىرىن ۇقتىق. ءتىپتى التىننان بەلگى قويعىم كەلەدى. بىراق ودان نە پايدا. ەڭ باستىسى جۇرەگىمدە. بەتىمنەن يىسكەگەنى ەسىمدە جوق. حوككەي ۇيىرمەسىنە جۇرگەن كەزىمدە ايتقانى: «تاياق ۇستاپ جۇگىرگەنىڭ كوشە سىپىرۋشىعا كوبىرەك كەلەدى، قايتا ولاردان پايدا كوپ، سەنىكى نە ەرمەك». كەرەمەت حوككەيشى بولۋ ويدا جوق. اۋىلدىڭ ەكى-ءۇش بالاسى ادەمى فورما كيىپ كەلىپتى. سولارعا قىزىقتىم. شەشەم ىرىكتەۋگە الىپ باردى. ءتورت ءجۇز بالادان تورتەۋمىز ىلىكتىك. كونكيدى ارتقا جۇرگىزىپ كوردىك. تالابى سول بولدى. بىردەن فورما بەرمەيدى ەكەن. كىلەڭ شابۋىلشى مەن قورعاۋشىلارمىز. قاقپا كۇزەتەتىن ەشكىم تابىلمادى. سوسىن باپكەرگە باردىم دا ايتتىم، «ەگەر ارنايى كيىم بەرىلسە مەنى قاقپاعا قويىڭىز»، - دەپ. سولاي كەتتىك. رەزەڭكە شايبا تيگەن جەرىن ويىپ تۇسە جازدايدى. قاي ءبىر ءجىبى ءتۇزۋ جابدىق بار. تاراسوۆ نازار اۋدارعان سوڭ كوز اشىلدى عوي. وندا دا ماماننىڭ ىقىلاسى اۋدى. ول زاماندا وسى كانادانىڭ كەۋدەسىنە نان پىسەدى. شەكەدەن قاراۋشى ەدى. كەڭەس وداعى ءوز الدىنا، ءتىپتى ەۋروپادا ءجىبى ءتۇزۋ قاقپاشى جوق دەپ سانايتىن. مىسىن باسۋعا تۋرا كەلدى. تاراسوۆ سوزدەرى ءمىردىڭ وعىنداي. ساناعا ساق ەتە قالادى. اقىلىن تىڭداعان سوڭ دا ادام بولىپ كەتتىك. ۇستاز بىتكەندە ۇلاعات بولادى. ونى مويىنداماۋ ەرتەڭىڭە تۇساۋ. بۇگىنگى بۋىن وسىنى بىلمەيدى. تاپ ءبىر ترەتياك ترەتياك بولا سالعانداي سەزىنەدى. سىزدەر دە بىلەسىزدەر عوي. ەگەر تاراسوۆ پەن تيحونوۆتىڭ تەمىردەي ءتارتىبى مەن قاتال تالابى تارك ەتىلگەندە كەڭەس حوككەيى ۇشپاققا شىقپايتىن ەدى. ءۇزىلىس اياقتالدى بىلەم، ورنىمىزعا جايعاسايىق.
رەسەي – چەحيا كەزدەسۋىنە كەڭىنەن توقتالۋ ويدا جوق. ەكىنشى كەزەڭنەن كەيىن داڭقتى قاقپاشى كوفە ىشۋگە قۇلىق تانىتار ما ەكەن دەگەن كۇدىك قارمادى. ول تۋرا جارتى ساعاتتان كەيىن سەيىلدى. ترەتياك سيرەنا ەستىلگەن شاقتا ەسىككە قاراي ءجۇردى.
- زامانىنا قاراي ادامى دەگەندى ىشتەي قۇپتايمىن. بۇرىنعى چەحيانىڭ تەگەۋرىنى كىسى شىداتپايتىن. قازىر يارومير ياگردان وزگەلەرى تىم قارابايىر وينايدى. لالانىڭ داۋرەنى جۇرگەن كەز ەستەرىڭىزدە شىعار. سۆوزيل، دۆورجاك. سوسىن الگى سكۋحراۆا. كوكرامەنتتى دە تۋعىزدى عوي چەحوسلوۆاكيا. رەسەيدىڭ ويىن ورنەگى دە وزگەرگەن. فەتيسوۆ پەن لەشا كاساتونوۆتى بىلاي قويعاندا ستەلنوۆ پەن ستاريكوۆ جۇبى مەنىڭ ماڭىمە ەشكىمدى جولاتپايتىن. شابۋىل شەبىندە جۇرەتىندەر قانداي ەدى. ءوزى ازۋلى ۇشتىكتەرگە سەنىم ارتىلۋشى ەدى. اناۋ حارلاموۆ – ميحايلوۆ – پەتروۆتاردان جۇك قالمايتىن. لاريونوۆ – كرۋتوۆ – ماكاروۆتىڭ دا تاياقتارىنان گول ساۋلاعان كەزەڭدى بىلەمىز. كەيدە بارلىق پەن توقشىلىقتىڭ دا توقىراۋعا الىپ باراتىن كەزى بولادى. سونداي زامانعا تاپ بولماساق جارادى. ويىندى زەردەلەۋگە زاۋقىم جوق. قايتا بۇرىنعى كەزدە ەسكە العان سايىن جانىم جادىرايدى. ءوزىمنىڭ ءومىرىم. ءومىر دەگەندە سول مۇز بەن شايباعا بايلانعان تاعدىر ەكەن عوي. قازىر كىسى بولىپ ءجۇرمىز. سىزدەرگە سىرىمدى اشايىن با. ءبىزدىڭ بۋىن اكەلەر اقىلىمەن ەر جەتتى، اكەلەر تاپسىرماسىن ورىنداۋعا بارىن سالدى. ولاردى اسقار تاۋ كوردىك، شىنى سول، ءبىز اكەدەن قورىقتىق. سىيلادىق دەيسىزدەر عوي. ولار سۇستى ەدى، ولار قاتال بولدى. ساباعانى ونشا ەسىمدە قالماپتى، بىراق اكەيدىڭ الدىن كەسىپ وتۋگە باتىلىمىز بارمايتىن. سول ءجىپ ءۇزىلىپ قالدى. ەندى قايتىپ جالعانا ما. ماسەلە وسىندا.

تاۋداي ترەتياك رەسەي – چەحيا ماتچىنىڭ ءۇشىنشى كەزەڭىنە بەتتەپ بارا جاتتى. «ول جالعان سويلەدى»، - دەيتىن جان پەندەسى قاسىمىزدان تابىلمادى. الەمنىڭ بىرنەشە دۇركىن چەمپيونى، «داڭق» تاقتاسىنا ەسىمىن تاسقا قاشاتقان جالعىز قاقپاشى كەشە مەن ەرتەڭدى جارىستىرىپ، تاعى ءبىر ويىندى كورىپ وتىردى...

امانگەلدى سەيىتحاننىڭ facebook پاراقشاسىنان

Abai.kz