زاۋىت-فابريكا سالۋدى قازاقتىڭ بەلدى جىگىتتەرىنىڭ قولىنا بەرۋىمىز كەرەك! ويتكەنى، قىتاي زاۋىتتارى قازاقتىڭ كاسىپكەرلىككە دەگەن ۇمتىلىسىن مۇلدەم جويۋعا ۇمتىلادى. قىتايلىق زاۋىت قوجايىندارىنا، جالپى، قىتاي بيزنەسىنە ءوز بەتىنشە تىرشىلىك ەتۋگە بەيىم حالىق ەمەس، كۇندەرى وزدەرىنە قاراپ قالعان تاۋەلدى ەل كەرەك. ولارعا وسىنداي حالىقتى ارزان باعامەن جۇمىسقا سالىپ قويۋ عانا قاجەت...

"ەكونوميكانى ءارتاراپتاندىرۋ" - ول قازاقستان مەملەكەتىنىڭ ءوز ماسەلەسى! وسى ۋاقىتقا دەيىن بۇل مىندەتتى اتقارا الماعان بيلىك ەندى ونى قىتايلار جاسايدى دەپ ويلاسا - ۇلكەن قاتەلىككە ۇرىنادى. ءجيى ايتىلاتىن "ەكونوميكانى ءارتاراپتاندىرۋ" بۇعان نەگىز نە اقتالۋ ارگۋمەنتى بولا المايدى!

ەكونوميكانى ءارتاراپتاندىرۋ - الدىمەن ءوز ەلىڭنىڭ كاسىپكەرلەرىن وسى باعىتتا جۇمىلدىرۋ بولسا كەرەك. ويتكەنى، مەملەكەتتىڭ ەكونوميكالىق قاۋىپسىزدىگىن، ەكونوميكالىق تاۋەلسىزدىگىن، ودان وزگە ستراتەگيالىق ماڭىزدى سالالارىن قىتاي سياقتى الىپ ەلدىڭ قولىنا ۇستاتا سالۋعا بولمايدى!

بۇگىنگى كۇننىڭ وزىندە، ەلدەگى شيكىزات-مۇناي-گازدىڭ شيرەكتەن استام بولىگىن قولىنا العان قىتاي مەملەكەتىنىڭ كومپانيالارى، بيزنەس وكىلدەرى "كىمنىڭ مۇددەسىنە جۇمىس جاسايتىندارىن", "قاي ەلدىڭ زاڭى باسىم بولۋى ءتيىس ەكەنىن", "جەرگىلىكتى تۇرعىنداردى باعىندىرۋ جولدارى قانداي ەكەنىن" اشىق كورسەتتى. قازاق جانە قىتاي جۇمىسشىلارى اراسىنداعى ەڭبەك جاعدايى مەن جالاقىداعى ايىرماشىلىق، ودان تۋىنداپ جاتقان جاۋ-دامايلار سونىڭ دالەلى! سول بىزگە ساباق بولۋى ءتيىس!

قىتاي سالعان زاۋىتتىڭ شىعارعان ءونىمى تەك اتى جاعىنان "مادە ين قازاقستان" بولعانىمەن، ونىڭ تۇپكىلىكتى قوجايىنى قىتايلاردىڭ وزدەرى بولىپ قالارى انىق. وندىرىلگەن ءونىم، شىعارىلعان تاۋارلار الەمنىڭ قانشا ەلىنە تارالسا دا - ونىڭ "اۆتورى" ءبارىبىر سولار - قىتايلار. ديۆيدەنت پەن ءوسىمنىڭ ەگەسى دە سولار! بىزدىكى تەك سولاردىڭ شاشباۋىن كوتەرۋ عانا...

ولاي بولسا، ءبىز زاۋىتتار تۋرالى كەلىسىمشارتتى قايتا جاساۋىمىز قاجەت. مۇمكىندىك بولىپ جاتسا، ولاردان الىناتىن تەحنولوگيانىڭ تولىق يەلەرى، زاۋىتتىڭ تولىق قوجايىندارى تەك قانا قازاقستان رەزيدەنتتەرى، ياعني، ەل ازاماتتارى بولۋى ءتيىس. ودان وزگە شارت جاسالماسىن. قىتايلار كۇشتەپ، نە، ايلا-امالمەن ۇسىناتىن زاۋىتپەن بىرگە بولاتىن "ىلەسپەلى ەڭبەك ميگراتسياسى" بۇل ىستە قارالماسىن.

ارينە، بۇل جول ءبىز ءۇشىن ءبىرشاما قىمباتقا تۇسەرى انىق. بىراق، ەلىمىزدىڭ تاۋەلسىزدىگىن نىعايتۋ ءۇشىن قازاقستان حالقى بيلىگىمەن بىرگە وسىنداي قادامعا بارۋعا مىندەتتى. امالدىڭ جوقتىعىنان! ويتكەنى، قانشاما وكىنىشتى بولسا دا، وسىعان دەيىنگى ءبىزدىڭ تۇبىرىمەن قاتە ساياساتىمىز ءبىزدى وسىعان الىپ كەلدى...

سونىمەن بىرگە، ءبىز تەك قانا قىتاي ەمەس، وزگە ەلدەردىڭ دە زاۋىتتارىن ساتىپ الىپ، قاجەت تاۋارلارىمىزدى وزدەرىمىز جاساي باستاۋىمىز قاجەت. ءبىز شيكىزات تەتىگىن قولدا ۇستاپ وتىرعاندىقتان، كوپتەگەن ەلدەردى تەحنولوگياسىمەن بولىسكە كوندىرۋگە بولادى دەپ سانايمىن! تەك تاباندىلىق پەن ءوز پوزيتسيامىزدان اينىماۋىمىز قاجەت.

ولاي ەتە الماساق - جاقىن بولاشاقتا دارىندى، ىسكەر قازاق جاستارى الەمنىڭ دامىعان ەلدەرىنە تارىداي شاشىراپ كەتەتىن بولادى. وسى پروتسەستىڭ الدىن الۋدىڭ ءبىر عانا جولى - ۇرانشىل جۇيەدەن ناقتى ىسكە كوشەتىن ارەكەتشىل جۇيەگە تەز ارادا اۋىسۋ! وعان كەدەرى كەلتىرىپ وتىرعان كوررۋپتسيالىق جۇيەنى تەز ارادا دەمونتاجداۋ (ىدىراتۋ). ءبىلىم بەرۋدە، كاسىپ تاڭداۋدا پريوريتەتتەردى انىقتاپ، ءار وڭىرگە ناقتى تالاپتار قويۋ. اكىمدەردىڭ كوزبوياۋشىلىعىن تۇبىرىمەن جويۋ. كرەسلوعا بايلانعان "جالعان پاتريوتيزمنەن" ارىلۋ!!!!

مىنە، ازىرگە ۇسىنارىم وسى. الايدا باسقا دا ۇسىنىستار بار. مىسالى، سونىڭ ءبىرى - قازاقتىڭ تويلارىنا ءۇش-ءتورت جىلعا موراتوري جاريالاۋ. ءسوز سوڭىندا مۇنى ءازىل دەپ قابىلداماي، ءبىر مەزگىل تويدى مەملەكەتتىك ماڭىزى بار پروبلەما دەپ قاراۋلارىڭىزدى وتىنەر ەدىم، دوستار!

ءابدىراشيت باكىرۇلى

Abai.kz