كەشە قازاقستان رەسپۋبليكاسى پارلامەنتى سەناتىنىڭ توراعاسى داريعا نۇرسۇلتانقىزى نازارباەۆا بىرىككەن ۇلتتار ۇيىمى باس حاتشىسىنىڭ ارناۋلى وكىلى، بۇۇ-نىڭ ورتالىق ازياداعى پرەۆەنتيۆتى ديپلوماتيا جونىندەگى وڭىرلىك ورتالىعىنىڭ جەتەكشىسى ناتاليا گەرمانمەن كەزدەستى.

كەزدەسۋ بارىسىندا قوس تاراپ وڭىرلىك ىنتىماقتاستىق، پرەۆەنتيۆتى ديپلوماتيانى نىعايتۋ، ايەلدەر مەن جاستار باستامالارىنا قولداۋ كورسەتۋ سىندى بىرقاتار ماسەلەلەردى تالقىلادى.

سەنات توراعاسى قازاقستاننىڭ بىرىككەن ۇلتتار ۇيىمىنىڭ باستامالارىن قولدايتىنىن، ەلىمىز ءۇشىن ۇيىم مەن ونىڭ قۇرىلىمدىق مەكەمەلەرىمەن قارىم-قاتىناس ورناتۋ سىرتقى ساياساتتىڭ باسىم باعىتتارى ەكەنىن اتاپ ءوتتى.

-ءبىز بۇۇ باسشىلىعىنا قازاقستاننىڭ حالىقارالىق باستامالارىنا تۇراقتى قولداۋ ءبىلدىرىپ وتىرعانى ءۇشىن ريزاشىلىعىمىزدى بىلدىرەمىز. وعان باس حاتشى ا.گۋتەرريشتىڭ  2016 جىلعى قازاقستانعا جاساعان ساپارى ايقىن كورسەتكىش, - دەدى د.نازارباەۆا.

ءوز كەزەگىندە ناتاليا گەرمان قازاقستان الەمدە ەكونوميكالىق جانە الەۋمەتتىك دامۋدىڭ تاڭعاجايىپ مودەلى رەتىندە قابىلداناتىنىن ايرىقشا اتاپ ءوتتى.

-قازاقستان بەيبىتشىلىك، تۇراقتىلىق جانە قاۋىپسىزدىك ىسىنە زور ۇلەس قوسىپ كەلەدى. ءبىز مۇنى وتە جوعارى باعالايمىز. ءسىزدىڭ ەلىڭىزدىڭ ماڭىزدى ستراتەگيالىق جوبالارعا بەلسەندى قاتىسىپ كەلە جاتقانىن كورىپ وتىرمىز. سوندىقتان قازىر قازاقستاننىڭ ورتالىق ازيا ەلدەرىنىڭ ايەلدەر ۇيىمى جەلىسىن قۇرۋعا قاتىسقانىڭىزدى قالايمىز. مەنى وسى يدەياعا ءسىزدىڭ اۋعانستانداعى ايەلدەردىڭ قۇقىعى مەن مۇمكىندىگىن كەڭەيتۋ بويىنشا وتكىزگەن وڭىرلىك كونفەرەنتسياسى شابىتتاندىردى،- دەپ اتاپ ءوتتى ن.گەرمان.

ايتا كەتەيىك، وتكەن جىلدىڭ قىركۇيەك ايىندا ەلوردادا داريعا نازارباەۆانىڭ قاتىسۋىمەن “اۋعانستانداعى ايەلدەردىڭ قۇقىقتارى مەن مۇمكىندىكتەرىن كەڭەيتۋ” دەپ اتالاتىن وڭىرلىك كونفەرەنتسيا وتكەن بولاتىن.

سول جەردە بايانداما جاساعان داريعا نۇرسۇلتانقىزى اۋعانستانداعى بەيبىتشىلىك پەن تۇراقتىلىقتىڭ تۇتاس ورتالىق ازيا ايماعى ءۇشىن ماڭىزدى ەكەنىن ايتىپ وتكەن.

سەناتور جۋرناليستەرگە بەرگەن سۇحباتىندا:

-اۋعانستانداعى ايەلدەردىڭ جاعدايى قيىن. بۇگىن اۋعانستانداعى 7-9 جاس ارالىعىنداعى قىز بالالاردىڭ تۇرمىسقا شىعاتىنىن، ولاردىڭ بوسانۋ كەزىندە 65% %  قايتىس بولاتىنىنان حاباردار بولىپ جاتىرمىز. بۇل اسا كۇردەلى جاعداي. قازىر اۋعانستانعا بىرىككەن ۇلتتار ۇيىمى، ەۋرووداق، ءتۇرلى حالىقارالىق ۇيىمدار مەن بانكتەر جاردەم بەرىپ جاتىر. بىراق، سونىڭ بارلىعىن رەتتەپ، باقىلايتىن ءبىر ورتالىق جوق...

بۇل ازىرگە ءبىزدىڭ ۇسىنىسىمىز عانا. بىراق، كورشى ەلدەردىڭ كوزقاراسى قانداي بولاتىنىن ەسكەرۋ قاجەت.  بىزدىڭ ەلىمىز بۇل ماسەلە بويىنشا پىكىر الماسۋعا ارقاشان دايىن. سوندىقتان، الداعى ۋاقىتتا اۋعانستانداعى وڭ وزگەرىستەردى باقىلاۋعا الۋىمىز كەرەك,- دەگەن بولاتىن.

ءسويتىپ، داريعا نۇرسۇلتانقىزى اۋعانستان ايەلدەرىنە كومەك كورسەتەتىن ورتالىق ازيا كەڭەسىن قۇرۋدى ۇسىنعان ەدى.

كەشەگى وتكەن كەزدەسۋ بارىسىندا بىرىككەن ۇلتتار ۇيىمىنىڭ ورتالىق ازياداعى ديپلوماتيا جونىندەگى كەڭەسشىسى ناتاليا گەرمان وسى ماسەلەنى العا تارتىپ، قازاقستان تارابىنا ءوزىنىڭ ىستىق ىقىلاسىن ءبىلدىردى. ءسويتىپ، ول بىرىككەن ۇلتتار ۇيىمىنىڭ ورتالىق ازيا ەلدەرى ايەلدەر ۇيىمى جەلىسىن قۇرۋ مەن جاستار اراسىنداعى پرەۆەنتيۆتى ديپلوماتيا الەۋەتىن نىعايتۋ تۋرالى ۇسىنىسىن ءبىلدىردى.

داريعا نازارباەۆا بۇل باستاماعا قولداۋ بىلدىرەتىنىن جانە ەلىمىزدە نازىك جاندىلاردىڭ ءار سالادا تابىستى ەڭبەك ەتۋى ءۇشىن بارلىق جاعداي جاسالىپ وتىرعانىن ايتتى.

-ايەلدەر قاۋىمىن مەملەكەتتىك باسقارۋعا قاتىستىرۋ، ەكونوميكالىق جانە الەۋمەتتىك ومىرگە ارالاستىرۋ مۇمكىندىگىن كەڭەيتۋدى قولداۋ قاجەتتىگى ءسوزسىز. وسى جىلى ءبىزدىڭ پالاتامىزعا سەناتور ايەلدەر قوسىلدى. بۇل وتە جاقسى. بىراق ونىمەن توقتاپ قالمايمىز. ەلىمىزدە نازىك جاندىلاردى ناتيجەلى جۇمىسپەن الەۋمەتتىك كوتەرمەلەۋ باسىم باعىت بولىپ وتىر،-دەدى ول.

سونىمەن قاتار، كەزدەسۋ بارىسىندا ەكى تاراپ جاستار ماسەلەسىندە تىلگە تيەك ەتتى. ناتاليا گەرماننىڭ ايتۋىنشا، بۇگىنگى كۇنى ورتالىق ازيا وڭىرىندە 29 جاسقا دەيىنگى 50 پايىزدان استام جاستار ءومىر ءسۇرىپ جاتىر. سوندىقتان بيىلعى جىلى ونىڭ باسشىلىعىمەن جاستار اراسىنداعى پرەۆەنتيۆتى ديپلوماتيانى دامىتۋعا قولداۋ كورسەتۋ جونىندەگى ورتالىق قۇرىلاتىن بولادى.

بۇل تۇرعىدا ەلىمىزدە ىرگەلى جۇمىستار اتقىرىلىپ جاتقانى دا راس. ماسەلەن، بيىل ەلباسى قازاقستاننىڭ تۇڭعىش پرەزيدەنتى نۇرسۇلتان ءابىشۇلى نازارباەۆتىڭ باستاماسىمەن “جاستار جىلى” دەپ اتالعان بولاتىن. وسى نەگىزدە جاستاردىڭ الەۋمەتتىك ماسەلەسىن شەشۋ، ولاردىڭ بساپالى ءبىلىم الىپ، لايىقتى جۇمىسپەن قامتىلۋى ءۇشىن بىرقاتار جۇمىستار دا اتقارىلىپ كەلەدى.

ال، كەزدەسۋ بارىسىندا داريعا نۇرسۇلتانقىزى وڭىرلىك ورتالىقتىڭ وسى سالاداعى اتقارىپ وتىرعان جۇمىستارىن جوعارى باعالاپ، ەلباسى قابىلداعان “جاستار جىلى” اياسىندا اتقارىلىپ جاتقان از-كەم جۇمىستارعا توقتالىپ ءوتتى.

-ءسىز ءوڭىر جاستارى ءۇشىن پرەۆەنتيۆتى اكادەميانى ىسكە قوسۋدى جوسپارلاپ وتىرعانىڭىزدى بىلەمىز. بۇل باستاما ءبىزدىڭ ەلىمىزدىڭ جاستار ساياساتىنا ساي كەلەدى، سونىقتان ءبىز ءۇشىن وتە قىزىقتى. وزىڭىزگە بەلگىلى، وسى جىلى ەلباسى ن.نازارباەۆتىڭ باستاماسىمەن جاستار جىلى بولىپ جاريالاندى. جاستار جىلىندا ەلدى، مەملەكەتتى دامىتۋدا جاس بۋىنعا ايرىقشا، شەشۋشى ءرول جۇكتەلىپ وتىر دەپ سەنەمىز. ولاردى جۇمىسقا ورنالاستىرۋعا، بيزنەس-ستارتاپتاردى قولداۋعا، ۆولەنتەرلىك قىزمەتتى ىنتالاندىرۋعا باعىتتالعان باعدارلامالار بار،- دەدى داريعا نۇرسۇلتانقىزى.

ودان بولەك، ەكى تاراپ بىرىككەن ۇلتتار ۇيىمىنىڭ وڭىرلىك ورتالىعىمەن ترانسشەكارالىق سۋ رەسۋرستارىن بىرلەسىپ پايدالانۋ مەن قولدانۋ سالاسىنداعى جۇمىسىن دا تالقىلادى.

بۇل تۇرعىدا داريعا نازارباەۆا ەلىمىزدە اتقارىلىپ جاتقان جۇمىستار تۋرالى ايتتى. ول ءۇشىن ورتالىق ازيا ەلدەرىمەن بىرلەسىپ، سۋ-ەكولوگيا پروبلەمالارىن شەشۋگە سەپتىگىن تيگىزەتىن كوپ جىلدىق ستراتەگيا ازىرلەۋ قاجەت ەكەندىگىن العا تارتتى.

-قزاىر قازاقستاندا ەكولوگيا، گەولوگيا جانە تابيعي رەسۋرستار مينيسترلىگى قۇرىلدى. جاڭا ەكولوگيالىق كودەكس تە ازىرلەنىپ جاتىر. مۇنىڭ بارلىعى دا ورتالىق جۇمىسىمەن ۇندەسەدى. ورتالىق ازيا ەلدەرىمەن بىرلەسىپ، سۋ-ەكولوگيا پروبلەمالارىن شەشۋگە سەپتىگىن تيگىزەتىن كوپ جىلدىق ستراتەگيا ازىرلەۋ قاجەت دەپ سانايمىز، - دەدى داريعا نازارباەۆا.

ءتۇيىن. ەلىمىزدەگى نازىك جاندىلاردىڭ ءھام ولاردىڭ ءار سالادا جەمىستى ەڭبەك ەتۋى ءۇشىن مەملەكەت تاراپىنان بارلىق جاعداي جاسالعان. وعان كەشەگى كەزدەسۋ بارىسىنداعى قوس تاراپتىڭ پىكىرى دالەل. داريعا نۇرسۇلتانقىزىنىڭ ايتۋىنشا، بۇل الداعى ۋاقىتتا دا بۇل سالا ەلىمىزدىڭ باسىم باعىتتارىنىڭ ءبىرى بولىپ قالا بەرمەك.

Abai.kz