گازەتiمiزدiڭ وتكەن ساندارىنىڭ بiرiندە پاۆلوداردا مەملەكەتتiك تiلدi جانە ءوزiنiڭ جەكە باسىن قورلاعانى ءۇشiن "پاۆلودارليفت" جشس-ىن سوتقا بەرگەن جەرگiلiكتi تiل جاناشىرى رۋزا بەيسەنبايتەگi جايلى جازعان بو­لا­تىنبىز. وقىرمانداردىڭ ەسiنە سالا كەتۋ ءۇشiن قىسقاشا ايتساق، رۋزا بەيسەن­بايتەگi تولەماقى جونiندە مەملەكەتتiك تiل­دە ساۋال قويعاندا، "پاۆلودارليفت" سەرiك­تەس­تi­گi قىزمەتكەرلەرiنiڭ بiرi وعان: "گوۆوريتە نا نورمالنوم رۋسسكوم يازىكە", "ەششە پوجالەەتە و سۆوەم كازاحسكوم، ۆوت پوداديم ۆ سۋد، توگدا پوسموتريم، نا كاكوم زاگوۆو­ري­تە!"دەگەن سەكiلدi دورەكi جاۋاپ قايتار­عان. ودان بولەك، تولەماقى ءۇشiن كەلەتiن تۇبiرتەكتەردە ونىڭ اتى-ءجونi ادەيi بۇرمالانىپ، "بەيسەنباي MERI", "بەيسەنباي تiگي تز", "بەيسەنباي تز" دەپ جازىلعان.

بiز وتكەن جولى وسى داۋلى iس جونiندە بول­عان سوت وتىرىسىنىڭ كەيiنگە قالدىرىلعانىن حابارلاعان ەدiك. شiلدەنiڭ 26-سى كۇنi بۇل ماسەلە قايتا قارالدى. وعان قاتىسۋعا مۇمكiنشiلiك بولماعاسىن، بiز رۋزانىڭ وزiنە جولىعىپ، ءمان-جايدى بiلگەن ەدiك. وكiنiشكە قاراي، سۋديا ي.مەدەروۆا "پاۆلو­دار­ليف­تiڭ" ارەكەتiن دۇرىس دەپ تاۋىپتى.

"قازانشىنىڭ ەركi بار، قايدان قۇلاق شىعارسا" دەگەندەي، قانداي شەشiم شىعارام دەسە سوت ءوزi بiلەدi. دەگەنمەن سوت ۇكi­مiنiڭ كوشiرمەسiن وقي وتىرىپ، بiراز نارسەنiڭ بايىبىنا بارا الماعانىمىز راس.

گازەتiمiزدiڭ وتكەن ساندارىنىڭ بiرiندە پاۆلوداردا مەملەكەتتiك تiلدi جانە ءوزiنiڭ جەكە باسىن قورلاعانى ءۇشiن "پاۆلودارليفت" جشس-ىن سوتقا بەرگەن جەرگiلiكتi تiل جاناشىرى رۋزا بەيسەنبايتەگi جايلى جازعان بو­لا­تىنبىز. وقىرمانداردىڭ ەسiنە سالا كەتۋ ءۇشiن قىسقاشا ايتساق، رۋزا بەيسەن­بايتەگi تولەماقى جونiندە مەملەكەتتiك تiل­دە ساۋال قويعاندا، "پاۆلودارليفت" سەرiك­تەس­تi­گi قىزمەتكەرلەرiنiڭ بiرi وعان: "گوۆوريتە نا نورمالنوم رۋسسكوم يازىكە", "ەششە پوجالەەتە و سۆوەم كازاحسكوم، ۆوت پوداديم ۆ سۋد، توگدا پوسموتريم، نا كاكوم زاگوۆو­ري­تە!"دەگەن سەكiلدi دورەكi جاۋاپ قايتار­عان. ودان بولەك، تولەماقى ءۇشiن كەلەتiن تۇبiرتەكتەردە ونىڭ اتى-ءجونi ادەيi بۇرمالانىپ، "بەيسەنباي MERI", "بەيسەنباي تiگي تز", "بەيسەنباي تز" دەپ جازىلعان.

بiز وتكەن جولى وسى داۋلى iس جونiندە بول­عان سوت وتىرىسىنىڭ كەيiنگە قالدىرىلعانىن حابارلاعان ەدiك. شiلدەنiڭ 26-سى كۇنi بۇل ماسەلە قايتا قارالدى. وعان قاتىسۋعا مۇمكiنشiلiك بولماعاسىن، بiز رۋزانىڭ وزiنە جولىعىپ، ءمان-جايدى بiلگەن ەدiك. وكiنiشكە قاراي، سۋديا ي.مەدەروۆا "پاۆلو­دار­ليف­تiڭ" ارەكەتiن دۇرىس دەپ تاۋىپتى.

"قازانشىنىڭ ەركi بار، قايدان قۇلاق شىعارسا" دەگەندەي، قانداي شەشiم شىعارام دەسە سوت ءوزi بiلەدi. دەگەنمەن سوت ۇكi­مiنiڭ كوشiرمەسiن وقي وتىرىپ، بiراز نارسەنiڭ بايىبىنا بارا الماعانىمىز راس.

سوتتىڭ سوڭعى شەشiمiندە بىلاي دەلiنەدi (وزگەرiسسiز بەرiپ وتىرمىز): "...ەلiنiڭ مەملەكەتتiك تiلi جاۋاپكەرمەن قورلانىپ جۇرگەنiن كورiپ جۇيكەسi توزىپ، ۇنەمi سترەستە جۇرگەنi ءۇشiن جاۋاپكەردەن كەلتiرiلگەن مورالدىق شىعىنىن 100 مىڭ تەڭگە سوماسىندا ءوندiرiپ الماق بولعان" (بەيسەن­باي­تەگiن ايتادى).

جانە بۇعان قوسا قر ازاماتتىق كو­دەك­سiنەن دالەلدەر كەلتiرەدi:

"قر اك 115-بابىنىڭ 3-تارماعىندا جەكە مۇلiكتiك ەمەس يگiلiكتەر مەن قۇقىقتارعا: جەكە ادامنىڭ ءومiرi, دەنساۋلىعى، قادىر-قاسيەتi, ابىرويى، يگi اتاق، iسكەرلiك بەدەل، جەكە ومiرگە قول سۇقپاۋشىلىق، ... ەسiم الۋ قۇقىعى، .... جانە باسقا ماتەريالدىق ەمەس يگiلiكتەر مەن قۇقىقتار جاتادى دەپ بەكiتiلگەن".

تاعى بiر جەرiندە: "قر ازاماتتىق كودەكسi 951-بابىنىڭ تالاپتارىنا سايكەس، مورالدىق زيان جەكە تۇلعالاردىڭ وزiندiك مۇلiكتiك ەمەس يگiلiكتەرi مەن قۇقىقتارىنىڭ بۇزىلۋى، كەمسiتiلۋi نەمەسە ولاردان ايىرىلۋى، سونىڭ iشiندە جابiرلەنۋشiنiڭ وزiنە قارسى قۇقىق بۇزۋشىلىقتىڭ جاسالۋى سالدارىنان باسىنان كەشiرگەن ء(توزiمiن تاۋىسقان، ۋايىمعا سال­عان) جان ازابى نەمەسە ءتان ازابى (قورلاۋ، ىزالاندىرۋ، قىسىم جاساۋ، اشۋلاندىرۋ، ت.ب).

مiنە، اۋدارماسى اۋىرلاۋ بولسا دا، بiر­دە­ڭە تۇسiنۋگە بولاتىن سياقتى. ياعني، ءوزiڭنiڭ جەكە باسىڭدى قورلاپ، ودان كوڭiل كۇيiڭiز بۇزىلسا، مورالدىق شىعىن تالاپ ەتۋiڭiزگە بولادى ەكەن. بiراق بۇل جەردە رۋزا بەيسەنباي تەگiنiڭ جەكە باسى عانا ەمەس، تۇتاس بiر مەملەكەتتiڭ تiلi اياققا باسىلىپ تۇرعانىن كورiپ وتىرمىز.

بiراق سۋديا مەدەروۆا سوت بارىسىندا قۇقىق بۇزىلۋى، كەمسiتiلۋi نەمەسە ولاردان ايىرىلۋى انىقتالمادى دەگەن شەشiم شىعارىپتى. اپىرماۋ، سوندا اتى-ءجونiڭدi قالاي-بولسا سولاي جازىپ، مەملەكەتتiك تiلiڭدi كەمسiتiپ جاتسا، ول قۇقىق بۇزۋشىلىققا جاتپاي ما ەكەن دەپ ويلادىق. بۇل جاڭاعى 115- باپتى جوققا شىعارۋ عوي!

سۋديا، سونداي-اق، جابiرلەنۋشiنiڭ اتى-ءجونi دە زاڭعا قايشى دەپ تابادى.

"اكەسiنiڭ اتى شىن مانiسiندە تەگiن اۋىستىراتىن بولسا جانە تەگi مiندەتتi تۇردە بiرiنشi ورىندا، ودان كەيiن اتى تۇرسا، وندا اكەسiنiڭ اتى جازىلمايدى. ... سونداي-اق تەك­كە "تەگi", "ۇرپاعى", "نەمەرەسi", "شوبە­رەسi" سوزدەرiن جانە تاعى باسقا سوزدەردi قوسىپ جازۋعا بولمايدى", - دەيدi.

ءسويتiپ: "جوعارىدا اتالعان زاڭ تالاپتارىنا سايكەس، تالاپكەردiڭ بەيسەنبايتەگiنە "تەگi" - "فاميلياسى" ءسوزiن تiركەۋ زاڭ تالاپتارىنا قايشى كەلەدi, سونىڭ ناتيجەسiندە ازاماتتىق اينالىمعا قاتىسۋشى باسقا تۇلعالاردىڭ تالاپكەردiڭ اتى-ءجونi جازىلۋى جايىندا اداسۋلارىن تۋعىزىپ وتىر" دەگەن شەشiم شىعارادى.

ال شىندىعىندا، جابiرلەنۋشi "بەيسەن­بايتەگi" دەگەن فاميليانى ءوز بەتiنشە ەمەس، كەزiندە پاۆلودارداعى ادiلەت باس­قارماسىنىڭ رۇقساتىمەن العانىن سۋديا نەگە ەسكەرمەگەن؟

شەشiمدە تاعى: "....كۋالار ت.ر.تۇركەن، ا.ءالحان، جانە س.ك.نۋرسايتوۆ جاۋاپكەرگە تەلەفون شالۋ كەزiندە ونىڭ قىزمەتكەر­لەرiنiڭ ورىس تiلiندە جاۋاپ بەرگەنiن، تۇتقانى تاستاي سالعانىن مالiمدەدi, الايدا جاۋاپكەردiڭ قىزمەتكەرلەرi تاراپىنان مەملەكەتتiك تiلگە كەمسiتۋ كورسەتiلiپ، تالاپكەرگە دورەكi تۇردە ءسوز قايتارعانىن راس­تاعان جوق", - دەيدi.

بiرەۋ تەلەفون ارقىلى سويلەسiپ جاتقاندا، جانىندا وتىرعان ادامعا ەشتەڭە ەستiل­مەيتiنiن كiشكەنتاي بالا دا بiلەدi. وسىنى سۋديا بiلمەيدi دەپ قالاي ايتاسىز.

تۋعان تiل دەپ شىرىلداپ جۇرگەن رۋزاعا سۇيەنiش بولار بiرەۋ بار ما دەپ پاۆلودار وبلىستىق تiل باسقارماسىمەن حابارلاسقان ەدiك. سويتسەك، مەملەكەتتiك ۇيىم بولىپ ەسەپتەلەتiن بۇل باسقارما جەكەمەنشiك سەرiكتەستiكتەردi تەكسەرە المايدى ەكەن. وندا ولار سوتتاسۋى مۇمكiن. "ارى تارتساڭ وگiز ولەدi, بەرi تارتساڭ اربا سىنادىنىڭ" كەرi.

ءسويتiپ، ونسىز دا كوكپارعا سالعان سەركەدەي سiلiكپەسi شىققان مەملەكەتتiك تiلدiڭ مەدەروۆا حانىم تاعى بiر مارتە جاۋىرىنىن جەرگە تيگiزiپ بەردi. بۇل - رۋزانىڭ جەڭiلiسi ەمەس، قازاق تiلiنiڭ جەڭiلiسi! ۇلتتىڭ جەڭiلiسi! ءالi قانشا جەڭiلەر ەكەنبiز؟!

سايلاۋ بايبوسىن،

پاۆلودار وبلىسى

http://zhasalash.kz/kukyk-zan/5174.html