قر جوعارعى سوتىنىڭ توراعاسى

جاقىپ اسانوۆتىڭ نازارىنا!

وتكەندە (14-قازان كۇنى) پورتالىمىزدا  "ەكى بەت جازبادان 70 قاتە جىبەرگەن سۋديا ساۋاتتى ما؟"  اتتى ماقالا جاريالانعان ەدى.

وندا قر سۋ رەسۋرستارى كوميتەتىنىڭ بۇرىنعى توراعاسى يسلام ابىشەۆتىڭ ءىسى بويىنشا وتكەن سوت پروتسەسىندە، اتالعان ىسكە جاۋاپتى سۋديانىڭ مەملەكەتتىك تىلگە سالعىرت قاراعانى تۋرالى ايتىلعان. 

ابىشەۆتىڭ قورعاۋشىسى ابزال قۇسپاننىڭ 33 بەتتەن تۇراتىن 6 وتىنىشىنە سۋديا قاجىمۇقان مەكەمتاسۇلى مەكەمتاس جاۋاپ قايتارعان ەكەن. الايدا، الگى ەكى بەتتىك جاۋاپتا (قاۋلىدا) ارىپتىك، ستيليستيكالىق جانە لوگيكالىق قاتەلىكتەر كوپ بولدى. ءبىز قىزىل-الا شيمايدى سايتتا جاريالاپ، كورسەتتىك.

ادۆوكات ابزال قۇسپان مىرزا سۋديا قاۋلىسىنىڭ ءماتىنىن قر ءبىلىم جانە عىلىم مينيسترلىگىنە قاراستى عىلىم كوميتەتى، «ا. بايتۇرسىنۇلى اتىنداعى ءتىل ءبىلىمى ينستيتۋتى» رمقك-نىڭ لينگۆيستيكالىق ساراپتاما بولىمىنە جولداعان ەكەن.

اتالعان مەكەمە سوت قاۋلىسىنىڭ ماتىنىنە لينگۆيستيكالىق ساراپتاما جاساپ، قورىتىندى شىعارىپ بەرىپتى. لينگۆيستيكالىق ساراپتاما قورىتىندىسىنا ينستيتۋت ديرەكتورى ەردەن قاجىبەك قول قويعان. ال ساراپتامانى فيلولوگيا عىلىمدارىنىڭ كانديداتى، دوتسەنت س.قۇلمانوۆ جاساپتى.

ەندى الگى سۋديا قاجىمۇقان مەكەمتاس مىرزا شىعارعان قاۋلى ماتىنىنە جاسالعان ساراپتامانى نازارلارىڭىزعا ۇسىنامىز...

بقو ادۆوكاتتار القاسىنىڭ مۇشەسى ا.ت. قۇسپاننىڭ ادۆوكاتتىق سۇرانىسىنا بايلانىستى سوت قاۋلىسىنىڭ ماتىنىنە جاسالعان لينگۆيستيكالىق ساراپتاما قورىتىندىسى

1. لينگۆيستيكالىق ساراپتاماعا جولدانعان سوت قاۋلىسىنىڭ ءماتىنى 24 (جيىرما ءتورت) سويلەمنەن تۇرادى.

2. لينگۆيستيكالىق ساراپتاماعا جولدانعان سوت قاۋلىسىنىڭ ماتىنىندە تەحنيكالىق قاتەلەر بار:

ا) نۇر-سۇلتانقالاسىنىڭ, دۇرىسى – نۇر-سۇلتان قالاسىنىڭ;

ءا) 24 - بابى, دۇرىسى – 24-بابى;

ب) 366 - بابى، دۇرىسى – 366-بابى;

ۆ) 28 - بابى، دۇرىسى – 28-بابى;

گ) 1,3 تارماقتارمەن، دۇرىسى – 1, 3-تارماقتارىمەن;

ع) س.ا.تۋكيەۆتىڭدە، دۇرىسى – س.ا تۋكيەۆتىڭ دە;

د) ءمان - جايلاردى، دۇرىسى – ءمان-جايلاردى;

ە) قورعاۋشى - ادۆوكات, دۇرىسى – قورعاۋشى-ادۆوكات;

سونىمەن قاتار لينگۆيستيكالىق ساراپتاماعا جولدانعان سوت قاۋلىسىنىڭ ماتىنىندەگى كەيبىر تەحنيكالىق قاتەلەر بىرنەشە رەت قايتالانادى.

3. لينگۆيستيكالىق ساراپتاماعا جولدانعان سوت قاۋلىسىنىڭ ماتىنىندە گرامماتيكالىق قاتەلەر بار:

- كىركۇيەك, دۇرىسى – قىركۇيەك;

- قورعاۋشى-ادۆوكاتدىڭ, دۇرىسى –  قورعاۋشى-ادۆوكاتتاردىڭ;

- س.ا.تۋكيەۆتىڭ, دۇرىسى – س.ا. تۋكيەۆتىڭ;

- ە.ا.ابيشەۆتىڭ, دۇرىسى – ە.ا.ابيشەۆتىڭ;

- ايىپتالى, دۇرىسى – ايىپتالىپ,

- تىنداۋ, دۇرىسى – تىڭداۋ,

- وتىنىشڭنە – دۇرىسى – وتىنىشىنە;

- كەلىرۋلەرى, دۇرىسى – كەلتىرۋلەرى;

- دەنسالىعىنا, دۇرىسى – دەنساۋلىعىنا;

- قورعاۋشى - ادۆوكاتىدىڭ, دۇرىسى – قورعاۋشى-ادۆوكاتتىڭ;

- 2019 جىلدىڭ 17 قىركۇيەكتە, دۇرىسى –  2019 جىلعى 17 قىركۇيەكتە;

- ءىس جۇرگىزۋ قابىلداۋعا, دۇرىسى – ءىس جۇرگىزۋگە قابىلداۋعا;

- زەرتەلىنىپ, دۇرىسى – زەرتتەلىنىپ;

- تىزىمەندە، دۇرىسى – تىزىمىندە;

- تەرگۋ, دۇرىسى – تەرگەۋ;

- باسكا, دۇرىسى – باسقا;

- 2019 جىلدىڭ 14 كازان, دۇرىسى – 2019 جىلعى 14 قازان;

-  كورسەتىلگەندەي, دۇرىسى – كورسەتىلگەن.

4. لينگۆيستيكالىق ساراپتاماعا جولدانعان سوت قاۋلىسىنىڭ ماتىنىندە پۋنكتۋاتسيالىق قاتەلەر بار:

- «اتالعان قىلمىستىق ءىس، نۇر-سۇلتانقالاسىنىڭ قىلمىستىق ىستەر جونىندەگى مامانداندىرىلعان اۋدانارالىق سوتىنا، 2019 جىلدىڭ 17 قىركۇيەكتە كەلىپ تۇسكەن.»، دۇرىسى – «اتالعان قىلمىستىق ءىس نۇر-سۇلتان قالاسىنىڭ قىلمىستىق ىستەر جونىندەگى مامانداندىرىلعان اۋدانارالىق سوتىنا 2019 جىلعى 17 قىركۇيەكتە كەلىپ تۇسكەن.»;

- «قورعاۋشى - ادۆوكات ا.ت.قۇسپاننىڭ وتىنىشڭە ۇقساس ادۆوكات ە.م.ماكەنوۆ، سوتتالۋشى س.ا.تۋكيەۆتىڭدە بۇلتارتپاۋ شاراسىن وزگەرتۋدى سۇراپ. ءوزىنىڭ وتىنىشىندە كورسەتىلگەندەي نەگىزدەرمەن قۋاتتادى.»، دۇرىسى – «قورعاۋشى-ادۆوكات ا.ت.قۇسپاننىڭ وتىنىشىنە ۇقساس ادۆوكات ە.م.ماكەنوۆ سوتتالۋشى س.ا.تۋكيەۆتىڭ دە بۇلتارتپاۋ شاراسىن وزگەرتۋدى سۇراپ، ءوزىنىڭ وتىنىشىندە كورسەتىلگەن نەگىزدەرمەن قۋاتتادى.»;

- «جوعارىدا اتالعان وتىنىشتەردى تالداپ سوت قاناعاتتاندىرۋسىز قالۋعا جاتادى دەپ سانايدى سەبەبى سوتتالۋشى س.ا.تۋكيەۆ اۋىر ساناتتى قىلمىس بويىنشا سوتقا بەرىلگەن، تەرگەۋدىڭ مالىمەتىنە سايكەس سوتتالۋشىلار بوستاندىقتا بولسا ءىستىڭ وبەكتيۆتى قارالۋىنا كەدەرگى كەلىرۋلەرى مۇمكىن دەپ كورسەتىلگەن، ودان باسقا وتىنىشتەردە كورسەتىلگەندەي ءمان - جايلاردى تەرگەۋ بارىسىندا دا باعا بەرىلگەن، ودان باسقا سوتتالۋشى ي.ابيشەۆتىڭ دەنسالىعىنا قاتىستى قۇجاتتار سوتقا تاپسىرىلماعان.»; دۇرىسى – «جوعارىدا اتالعان وتىنىشتەردى تالداپ, سوت قاناعاتتاندىرۋسىز قالۋعا جاتادى دەپ سانايدى. سەبەبى سوتتالۋشى س.ا.تۋكيەۆ اۋىر ساناتتى قىلمىس بويىنشا سوتقا بەرىلگەن. تەرگەۋدىڭ مالىمەتىنە سايكەس, سوتتالۋشىلار بوستاندىقتا بولسا, ءىستىڭ وبەكتيۆتى قارالۋىنا كەدەرگى كەلتىرۋلەرى مۇمكىن دەپ كورسەتىلگەن، ودان باسقا وتىنىشتەردە كورسەتىلگەن ءمان-جايلارعا تەرگەۋ بارىسىندا دا باعا بەرىلگەن، ودان باسقا سوتتالۋشى ي.ابيشەۆتىڭ دەنسالىعىنا قاتىستى قۇجاتتار سوتقا تاپسىرىلماعان.»;

- «كەلەسى، قورعاۋشى - ادۆوكات ا.ت.قۇسپاننىڭ ءوتىنىشى، قىلمىستىق ءىستى پروكۋرورعا كەرى قايتارۋ نەمەسە قىسقارتۋ. ءوزىنىڭ وتىنىشىندە كورسەتىلگەندەي نەگىزدەرمەن قۋاتتادى.»; دۇرىسى – «كەلەسى، قورعاۋشى-ادۆوكات ا.ت.قۇسپاننىڭ ءوتىنىشى – قىلمىستىق ءىستى پروكۋرورعا كەرى قايتارۋ نەمەسە قىسقارتۋ. ءوزىنىڭ وتىنىشىندە كورسەتىلگەن نەگىزدەرمەن قۋاتتادى.»;

- «كەلەسى، قورعاۋشى - ادۆوكات ا.ت.قۇسپاننىڭ ءوتىنىشى، كۋا رەتىندە ا.شپەكباەۆتى باستى سوت تالقىلاۋىنا شاقىرتىپ جاۋاپ الۋعا ءوتىنىش ءبىلدىردى ءوزىنىڭ وتىنىشىندە كورسەتىلگەندەي نەگىزدەرمەن قۋاتتادى.»; دۇرىسى – «كەلەسى، قورعاۋشى-ادۆوكات ا.ت.قۇسپاننىڭ ءوتىنىشى، كۋا رەتىندە ا.شپەكباەۆتى باستى سوت تالقىلاۋىنا شاقىرتىپ, جاۋاپ الۋعا ءوتىنىش ءبىلدىردى، ءوزىنىڭ وتىنىشىندە كورسەتىلگەن نەگىزدەرمەن قۋاتتادى.»;

- «جوعارىدا اتالعان ءوتىنىشتى تالداپ سوت قاناعاتتاندىرۋسىز قالۋعا جاتادى دەپ سانايدى سەبەبى ا.شپەكباەۆتى الدىن الا تەرگۋ بارىسىندا كۋا رەتىندە جاۋاپ الىنباعان جانە سوتقا شاقىرىلۋعا جاتاتىن تىزىمەندە كورسەتىلمەگەن.», دۇرىسى – «جوعارىدا اتالعان ءوتىنىشتى تالداپ, سوت قاناعاتتاندىرۋسىز قالدىرۋعا جاتادى دەپ سانايدى. سەبەبى ا.شپەكباەۆتان الدىن الا تەرگەۋ بارىسىندا كۋا رەتىندە جاۋاپ الىنباعان جانە سوتقا شاقىرىلۋعا ءتيىستى ادامدار (كۋالار) تىزىمىندە كورسەتىلمەگەن.»;

- «... 1,3 تارماقتارمەن، كوزدەلگەن قىلمىستىق قۇقىقبۇزۋشىلىقتى جاساۋدا ايىپتالىپ سوتقا بەرىلگەنى تۋرالى ...»، دۇرىسى – «1, 3-تارماقتارمەن كوزدەلگەن قىلمىستىق قۇقىقبۇزۋشىلىقتى جاساۋدا ايىپتالىپ, سوتقا بەرىلگەنى تۋرالى ...».

5. لينگۆيستيكالىق ساراپتاماعا جولدانعان سوت قاۋلىسىنىڭ ماتىنىندە ستيليستيكالىق جانە سەمانتيكالىق قاتەلەر بار:

- نۇر-سۇلتانقالاسىنىڭ قىلمىستىق ىستەر جونىندەگى مامانداندىرىلعان اۋدانارالىق سوتىنىڭ سۋدياسى ك.م.مەكەمتاس، سوت حاتشىلىعىنا سوت وتىرىسىنىڭ حاتشىسى س.س.مالىكتى الا وتىرىپ، مەملەكەتتىك ايىپتاۋشى س.ش.سۋلەيمەنوۆتىڭ، سوتتالۋشىلار ي.ا.ابيشەۆتىڭ، س.ا.تۋكيەۆتىڭ، قورعاۋشى-ادۆوكاتدىڭ ا.ت.كۇسپاننىڭ، ە.م.ماكەنوۆتىڭ، ل.ك.احاتوۆانىڭ، ا.ا.ابدراحمانوۆتىڭ، قورعاۋشى ە.ا.ابيشەۆتىڭ، ابيشەۆ يسلام الماحانوۆيچ قازاقستان رەسپۋبليكاسى قىلمىستىق كودەكسىنىڭ 24 - بابى 3-بولىگى، 366 - بابى 4-بولىگىمەن، تۋكيەۆ سەريك اداموۆيچ قازاقستان رەسپۋبليكاسى قىلمىستىق كودەكسىنىڭ 28 - بابى 5-بولىگى، 366 - بابى 3-بولىگى 1,3 تارماقتارمەن كوزدەلگەن قىلمىستىق قۇقىقبۇزۋشىلىقتى جاساۋدا ايىپتالى سوتقا بەرىلگەن قىلمىستىق ءىستى الدىن الا تىڭداۋدا قاراپ، تومەندەگى جاعدايلاردى - انىقتادى:»،

دۇرىسى:

«نۇر-سۇلتان قالاسىنىڭ قىلمىستىق ىستەر جونىندەگى مامانداندىرىلعان اۋدانارالىق سوتىنىڭ سۋدياسى ك.م.مەكەمتاس، سوت حاتشىلىعىنا سوت وتىرىسىنىڭ حاتشىسى س.س.مالىكتى قاتىستىرا وتىرىپ، مەملەكەتتىك ايىپتاۋشى س.ش.سۋلەيمەنوۆتىڭ، سوتتالۋشىلار ي.ا.ابيشەۆتءىڭ، س.ا.تۋكيەۆتءىڭ، قورعاۋشى-ادۆوكاتتاردىڭ – ا.ت.قۇسپاننىڭ، ە.م.ماكەنوۆتىڭ، ل.ك.احاتوۆانىڭ، ا.ا.ابدراحمانوۆتىڭ، قورعاۋشى ە.ا.ابيشەۆتءىڭ قاتىسۋىمەن ابيشەۆ يسلام الماحانوۆيچكە قاتىستى قازاقستان رەسپۋبليكاسى قىلمىستىق كودەكسىنىڭ 24-بابى 3-بولىگىمەن، 366-بابى 4-بولىگىمەن، تۋكيەۆ سەريك اداموۆيچكە قاتىستى قازاقستان رەسپۋبليكاسى قىلمىستىق كودەكسىنىڭ 28-بابى 5-بولىگىمەن, 366-بابى 3-بولىگىنىڭ 1, 3-تارماقتارىمەن كوزدەلگەن قىلمىستىق قۇقىقبۇزۋشىلىق بويىنشا ايىپتالىپ، سوتقا بەرىلگەن قىلمىستىق ءىستى الدىن الا تىڭداۋدا قاراپ، تومەندەگى جاعدايلاردى انىقتادى:»;

- «ءىس بويىنشا توقتاتا تۇرۋعا اكەپ سوقتىراتىن ءمان-جايلار مەن جاعدايلار جوق.»،

دۇرىسى:

«ءىس بويىنشا توقتاتا تۇرۋعا نەگىز بولاتىن ءمان-جايلار مەن جاعدايلار جوق.»;

- «سوتقا دەيىنگى تەرگەۋ جۇرگىزۋ كەزىندە سوت ءماجىلىسىن تاعايىنداۋعا كەدەگى كەلتىرەتىن قىلمىستىق ءىس جۇرگىزۋ زاڭىن بۇزۋعا جول بەرىلمەگەن.»،

دۇرىسى:

«سوتقا دەيىنگى تەرگەۋ جۇرگىزۋ كەزىندە سوت ءماجىلىسىن تاعايىنداۋعا كەدەگى كەلتىرەتىن جايتتار انىقتالماعان، قىلمىستىق ءىس جۇرگىزۋ زاڭىن بۇزۋعا جول بەرىلمەگەن.»;

- «ءىس جۇرگىزۋ ءتىلى رەتىندە مەملەكەتتىك ءتىلى تاڭدالعان.»،

دۇرىسى:

«ءىس جۇرگىزۋ ءتىلى رەتىندە مەملەكەتتىك ءتىل تاڭدالعان.»;

- «سوتتالۋشىلار ي.ابيشكە جانە  س.ا.تۋكيەۆكە قاتىستى كۇزەتپەن ۇستاۋ تۋرالى بۇلتارتپاۋ شاراسىن وزگەرتىپ، «ءۇي قاماعىنا» اۋىستىرۋ، قىلمىستىق ءىستى پروكۋرورعا كەرى قايتارۋ نەمەسە قىسقارتۋ، كۋا رەتىندە ا.شپەكباەۆتى باستى سوت تالقىلاۋىنا شاقىرۋ تۋرالى قورعاۋشى - ادۆوكاتتاردىڭ  وتىنىشتەرى قاناعاتتاندىرۋسىزعا جاتادى.»،

دۇرىسى:

«سوتتالۋشىلار ي.ابيشكە جانە  س.ا.تۋكيەۆكە قاتىستى كۇزەتپەن ۇستاۋ تۋرالى بۇلتارتپاۋ شاراسىن وزگەرتىپ، «ءۇي قاماعىنا» اۋىستىرۋ، قىلمىستىق ءىستى پروكۋرورعا كەرى قايتارۋ نەمەسە قىسقارتۋ، كۋا رەتىندە ا.شپەكباەۆتى باستى سوت تالقىلاۋىنا شاقىرۋ تۋرالى قورعاۋشى-ادۆوكاتتاردىڭ  وتىنىشتەرى قاناعاتتاندىرۋسىز قالدىرۋعا جاتادى.»;

- «باستى سوت تالقىلاۋىنا مەملەكەتتىك ايىپتاۋشى، سوتتالۋشىلار، قورعاۋشى - ادۆوكاتىدىڭ، قورعاۋشىلاردىڭ جانە تىزىمدە كورسەتىلگەن كۋالار، سونىڭ ىشىندە ازاماتتىق تالاپكەر شاقىرىلسىن.»،

دۇرىسى:

«باستى سوت تالقىلاۋىنا مەملەكەتتىك ايىپتاۋشى، سوتتالۋشىلار، قورعاۋشى-ادۆوكاتتاردىڭ, قورعاۋشىلاردىڭ تىزىمىندە كورسەتىلگەن كۋالار، سونىڭ ىشىندە ازاماتتىق تالاپكەر شاقىرىلسىن.».

لينگۆيستيكالىق ساراپتاماعا جولدانعان سوت قاۋلىسىنىڭ ماتىنىنە جاسالعان لينگۆيستيكالىق ساراپتاما قورىتىندىسى:

- تەحنيكالىق قاتەلەر بار;

- گرامماتيكالىق قاتەلەر بار;

- پۋنكتۋاتسيالىق قاتەلەر بار;

- ستيليستيكالىق جانە سەمانتيكالىق قاتەلەر بار.

س. قۇلمانوۆ، فيلولوگيا عىلىمدارىنىڭ كانديداتى، دوتسەنت.

سىزدەرگە تۇسىنىكتىرەك بولۋى ءۇشىن اۋەلى سۋديا م.ق.مەكەمتاس مىرزا شىعارعان قاۋلى مەن «ا. بايتۇرسىنۇلى اتىنداعى ءتىل ءبىلىمى ينستيتۋتى» رمقك ماماندارىنىڭ لينگۆيستيكالىق ساراپتاماسىن قاتار جاريالاعاندى ءجون كوردىك.

بۇل سۋديا ق.مەكەمتاس مىرزانىڭ قاۋلىسى:

بۇل «ا. بايتۇرسىنۇلى اتىنداعى ءتىل ءبىلىمى ينستيتۋتى» رمقك ماماندارىنىڭ لينگۆيستيكالىق ساراپتاماسى:

ءتۇيىن. قازىر قازاقستان رەسپۋبليكاسى جوعارعى سوتىنىڭ توراعاسى جاقىپ قاجىمانۇلى اسانوۆ مىرزا. سوندىقتان، ءدال وسى ماتەريالدى سول كىسىنىڭ نازارىنا ۇسىنىپ وتىرمىز.

قۇرمەتتى جاقىپ قاجىمانۇلى!

بۇل سۋديا قاجىمۇقان مەكەمتاسۇلى مەكەمتاس مىرزانىڭ يسلام ابىشەۆ ءىسى قارالىپ جاتقان سوت پروتسەسسىندە شىعارعان قاۋلىسى. يسلام ابىشەۆتىڭ نە ءۇشىن سوتقا تارتىلىپ جاتقانى بولەك اڭگىمە. ءبىز سۋديانىڭ مەملەكەتتىك تىلگە ءجۇردىم-باردىم قاراۋى تۋرالى، دالىرەك ايتساق، ونىڭ مەملەكەتتىك تىلگە قۇرمەتسىزدىگى نەمەسە مەملەكەتتىك ءتىلدى ەركىن مەڭگەرمەگەندىگى تۋرالى ءسوز ەتىپ وتىرمىز.

بۇل سۋديا قاۋلىسى. بۇل رەسمي قۇجات. 2 بەتتىك قاۋلى ماتىنىنەن وسىنشا قاتە جىبەرگەن سوت توراعاسى ساۋاتتى دەي الاسىز با؟ بىزشە بولسا - جوق! ءسوزسىز. سەبەبى جوعارىدا ايتىلدى.

قۇرمەتتى جاقىپ قاجىمانۇلى!

قازاقستان ءوز تاۋەلسىزدىگىن جاريالاعان بويدا، مەملەكەتتى قۇرۋشى ۇلتتىڭ ءتىلى - قازاق ءتىلىن، مەملەكەتتىك ءتىل ەتىپ بەكىتتى. قازىر قازاقستاندا زاڭ بويىنشا مەملەكەتتىك ءتىل - قازاق ءتىلى. ول كونستيتۋتسيانىڭ 7-بابىنىڭ 1-بولىگىندە كورسەتىلگەن.

ول از دەسەڭىز، 1997 جىلدىڭ 11-ءشى شىلدەسىندەگى «قازاقستان رەسپۋبليكاسىنداعى ءتىل تۋرالى» № 151 زاڭى بار. وسى زاڭىنىڭ 4-بولىگىندە، «قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ مەملەكەتتiك تiلi - قازاق تiلi. مەملەكەتتىك ءتىل - مەملەكەتتىڭ بۇكىل اۋماعىندا قوعامدىق قاتىناستاردىڭ بارلىق سالاسىندا قولدانىلاتىن مەملەكەتتىك باسقارۋ، زاڭ شىعارۋ، سوت ءىسىن جۇرگىزۋ جانە ءىس قاعازدارىن جۇرگىزۋ ءتىلى. قازاقستان حالقىن توپتاستىرۋدىڭ اسا ماڭىزدى فاكتورى بولىپ تابىلاتىن مەملەكەتتىك ءتىلدى مەڭگەرۋ – قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ ءاربىر ازاماتىنىڭ پارىزى» دەپ تايعا تاڭبا باسقانداي انىق جازىلعان.

قر «ءتىل تۋرالى» زاڭىنىڭ 13-بابىندا «قازاقستان رەسپۋبليكاسىندا سوت ءىسى مەملەكەتتىك تىلدە جۇرگىزىلەدى ال، قاجەت بولعان جاعدايدا، سوت ءىسىن جۇرگىزۋدە ورىس ءتىلى نەمەسە باسقا تىلدەر مەملەكەتتىك تىلمەن تەڭ قولدانىلادى» دەپ كورسەتىلگەن.

جاقىپ قاجىمانۇلى!

سىپايىلاپ ايتساق، قازىر ەل-حالىقتىڭ سوتتارعا سەنىمى ازايعان. بۇل تۋرالى قازاقستان پرەزيدەنتى دە بىرنەشە مارتە ءسوز ەتتى. بۇل تۋرالى ءوزىڭىز دە تالاي مىنبەردە تۇرىپ سويلەدىڭىز.

احمەت بايتۇرسىنوۆتىڭ «انا تىلىڭدە ەركىن سويلەپ، شىن جۇرەگىڭمەن قۇرمەتتەسەڭ عانا، وزگەلەرگە انا ءتىلىندى قۇرمەتتەتە الاسىڭ» دەگەن ءسوزى بار.

قازىر قازاقستان حالقىنىڭ 75 پايىزى قازاقشا سويلەپ-جازا الاتىن جاعدايدا. بىرەر جىل بۇرىن مينيستر بولعان ارىستانبەك مۇحامەديۇلى ۇكىمەتتەگى كەزەكتى باياندامالارىنىڭ بىرىندە ەلدەگى قازاق ءتىلىن مەڭگەرگەندەردىڭ سانى 83 پايىزعا جەتە-قابىل دەپ ەدى. سوندىقتان، قازاقستاننىڭ سوتتارىن قازاقشا ساۋاتتى سويلەتپەي جاتىپ، سوت جۇيەسىنىڭ بەدەلىن ارتتىرۋ مۇمكىن ەمەس ماسەلە ەكەنىن تاعى قايتالاپ ايتامىز.

جوعارىداعى سۋديا قاجىمۇقان مەكەمتاسۇلى مەكەمتاس مىرزانىڭ مەملەكەتتىك ءتىلدى قانشالىقتى مەڭگەرگەنىن كورىپ وتىرسىز. ءبىز سۋديانىڭ بۇل قاۋلىسىن مەملەكەتتىك ءتىلدى مازاق ەتۋ، ونى قۇرمەتتەمەۋ دەپ تۇسىندىك.

بۇل ءبىر عانا مىسال. مەملەكەتتىك تىلگە نەمكەتتى قاراعان سۋديانىڭ كاسىبي ساۋاتتىلىعى ءھام ونىڭ مەملەكەتتىك ءتىلدى قانشالىقتى مەڭگەرگەنى قايتا تەكسەرىلۋى كەرەك! ايتپەسە، بۇل سىزگە، ءسىز توراعالىق ەتەتىن سوت جۇيەسىنە اۋىر سىن!

Abai.kz