Senbi, 23 Qarasha 2024
Janalyqtar 3423 0 pikir 15 Tamyz, 2011 saghat 05:15

Hayrolla Ghabjәlel. Qazaq tarihy – әlemdegi orny bólek, eng bay, eng tereng tarih

- «Alash» tarihiy-zertteu ortalyghyn qúryp, barlyq qazaq rularynyng ghy­lymy tarihyn, shejiresin jazyp jatyrsyz. Qyryqqa tayau kitap shyqty. Shejire ataulynyng derekterine kópshilik keyde kelispey jatady. Búghan ne deysiz?

- «Alash» tarihiy-zertteu ortalyghyn qúryp, barlyq qazaq rularynyng ghy­lymy tarihyn, shejiresin jazyp jatyrsyz. Qyryqqa tayau kitap shyqty. Shejire ataulynyng derekterine kópshilik keyde kelispey jatady. Búghan ne deysiz?

- «Alash» tarihiy-zertteu ortalyghynyng maqsaty bireuding shejiresin nemese atasyn jazu emes, maqsat - qazaqtyng ghylymy tarihyn zerttep jazu. Sebebi qazaq halqy ru-taypalyq dәuirden qazirgi memlekettik dengeyge deyin ósken halyq. Bir memleketting tarihyn jazu ýshin onyng qúramyn jazu kerek. «Onyng tamyry ne?» degen súraq shyghady. Onyng tamyry - rulyq jýiede. 43 atadan taraytyn rular: 25 ata kishi jýz, 6 ata orta jýz, 12 ata úly jýz. Biz sonyng týp-tamyryn zerttep jatyrmyz. Mysaly, әrbir rudyng shyghu tegi, onyng kóshu joldary, Shynghys han kezindegi jaghdayy, qazaq handyghy kezindegi jaghdayattar, olardyng ósip, úiysyp, memleket bolghandaghy yq­paly, sayasy orny. Olardan shyqqan batyr­lardy, biylerdi, әuliyelerdi, ýlken shayqas­tardy, atalyq jolyn taldau, zertteu. Osynyng negizinde jazyp shyqqan son, qazaq halqynyng shynayy tarihyn jazudy qolgha alghaly otyrmyz. Biz múny zerttey otyryp, týrki әlemining tarihyna kirip bara jatqanymyzdy bayqaymyz. Barlyghynyng da týbi bir halyqtar ekenin bilip otyrmyz. Jeke-jeke rular bola túra, olardyng týp-tamyry bir jerden shyqqan. Al sanasy tómen, tar kenistikte oilaytyn adamdardyng biz talqygha salyp otyrghan ýlken kenistik ishinen óz atalaryn bólip alyp, sóz aituy - soraqylyq. Tarih - adamnyng jadysy, ruhy, tili. Halyqtyng últtyq ruhyn kóte­remin deseniz, onyng tarihyn, tilin ýire­tuimiz kerek. Biz kimbiz, búryn kim boldyq, ejelgi dәuirdegi qazaq kim boldy, bolashaqtaghy ornymyz qanday bolmaq? Osy orayda biz ýlken zertteu júmysyn jýrgizip jatyrmyz. Býginde biz baba­larymyzdyng ghasyrlar boyy armandaghan Tәuelsizdigine qol jetkizip otyrmyz. Al Tәuelsiz memleke­timizding bolashaghy bar­lyghymyzdy da alandatuy kerek. Bolashaq degenimiz - bizding balalarymyz, nemere­lerimiz, shóbe­relerimiz. Olargha biz qanday memleket qaldyramyz? Qanday qoghamdyq orta qaldyramyz? Irip-shirip jatqan qoghamdy qaryz etip qaldyryp ketemiz be, әlde olardyng yrzyghyn aldyn ala jep ketemiz be, mine, mәsele - osynda. Tәuelsiz memleketting irgetasyn nyghaytu ýshin úrpaq tәrbiyesin alghashqy oryndargha qoiyymyz kerek. Olarda otansýigishtik sezim boy kóterui lәzim. Otansýigishtik, eng aldymen, tarihty qúrmetteuden bastalady. Últy­myzdyng salt-dәstýri men tarihyn sinirip ósken balalar Otanyn eshqashan satyp, tastap ketpeydi. Qazirgi sheneunikterge úqsap, dýniyening qúlyna ainalmaydy. Qazir sheneunikting birazy otansyz. Tarihyna, ata tiline, salt-dәstýrine týkirip qaraydy. Al men tarihymyzdy bar qarajatym men yntamdy salyp, bolashaq úrpaqty dayyndau negizinde ghylymiy-zertteuler jýrgizip jatyrmyn. Qazaq halqynyng kóptegen ru-taypasyn zerttep jazdym. Qazir 26 kitap ózinshe shyqsa, «Mәdeny mú­ra» baghdarlamasymen 12 kitap jaryq kórdi. Sonymen qatar 12 kitabymyz taghy da shyghugha dayyn túr. Qazirde qojalar, sunaqtar, tólengitter men qypshaq, qonyrattar, kereyler jan-jaqty zert­telip, jinaqtalyp jatyr. Aldaghy uaqytta alban, suandargha jәne taghy basqa taypalargha material jinaqtalmaq. Osy enbekti jazyp shyqannan song negizgi maqsatym - birneshe tom etip qazaqtyng eng myqty, adal tarihshylaryn sóiletip, qazaq halqy qanday halyq ekenin, sonau ejelgi dәuirden bastap týrki әleminen taraghan ýlken órkeniyetke ie bolghan maya taypalary, Amerikadaghy aboriygenderding týrki taypalarynan taraghanyn, olardyng jalghasy týrik imperiyasynyng qara shanyraghyn ústap otyrghan qazaq halqynyng tarihyn jazyp shygharu. Jәne ony aghylshyn tiline audaryp, myndaghan danamen shygharyp, qazaq elining tarihyn býkil әlemge pash etkim keledi. «Eldi ru-rugha bólip jatyrsyn» deytinder bar. Búl - ghylym. Al ghylymda eshqanday úyat ta, qor­qynysh ta bolmaydy. Mәselen, әielder giynekologke barady. Al býkil әlem giynekologiya ilimin zerttedi ghoy. «Auruyn jasyrghan óledi». Rushyldyq, aghayyn­dastyq, qauymdastyq, birlik, tektilik, búl - aghayyn-tuys, qúda-jekjat arasyndaghy mәsele. «U ishseng - ruynmen, tamyryna qaray bútaghy, tegine qaray úrpaghy», «tegin bilgennen qoryqpa, teksizge ainalghannan qoryq» deydi halyq. Al últtyq mýddege kelgende múnyng bәri de qúrban bolugha tiyis. Últtyq mýdde barlyghynan joghary. Últtyq mýdde degendi týsinbeytin, halqynyng qamyn oilamaytyn әkimqaralar men biylikte otyrghandar ózining jaqynyn tartyp, jaqsy mamandardy quuda. Kezindegi iym­periyalyq sayasat әli de jalghasyp keledi.

- Al qazaq tarihynda әli de bolsa eskerilmey kele jatqan dýnie barshylyq. Biz tarih jazuda neni ortaq obektivti meje dep aluymyz qajet?

- Biz ghalymdardy mynaday nәrsege kónil audarmady dep aita almaymyz. Sebebi bizde tarih ghylymy damymaghan dep aitugha bolady. Qazaqstanda tarih ghylymy joqtyng qasy desek, artyq aitqandyq emes. Ol tek ótirik dissertasiya qorghaumen shektelip jatyr. Biren-saran adamdar shynayy tarihpen ainalysyp jatyr, al kóbi ony kózboyaushylyqqa ainaldyrghan. Tarihtyng bir aqsap túrghanynyng sebebi - bizde tarihshy mamandar tek múghalimdikpen ghana ainalysady. Kóptegen tarihshy Alash qozghalysy men asharshylyq kezenin zertteuden ary asa almay jýr. Sonyng ózi әli de kóptegen zertteudi talap etedi. Mәselen, býkil Qazaqstan ghalymdary jiy­na­lyp, Shoqan Uәlihanovtyng otyz jasyna deyingi jazyp ketken enbegin tolyq zerttep bere almay otyr. Búl ne degen ghylym dengeyi? Asharshylyq kezenining ózin zerttey kele, oghan tarihy baghasyn әli kýnge bere almay kelemiz. Ony qoyynyzshy, kóz aldymyzda bolghan 1986-nyng betperdesi ashylmay kele jatyr ghoy! Onyng ózin әrkim әrqalay búrmalap, әrqalay jazyp jatyr. Kózimizding aldynda ótken tarihty jaza almau degen ne súmdyq?!

- Sonda ghalymdar naqty qanday qatelikterge boy aldyryp otyr?

- Býginde bes institut júmys jasaydy. Arheologiya instituty, Shyghystanu ins­tituty, Tәuelsizdikten keyingi tarihpen ainalysyp otyrghan institut, Nomadtar, yaghny kóshpendiler tarihy instituty. Biraq, búlar istep jatqan júmystan bizding júmys ózgeshe sipatta. Al qazaqtyng ru-taypasy әli dúrys zerttelmegen. Ózgelerding nemen ainalysyp, ne jazyp jatqandaryn bil­meymin. Sebebi tarih ghylymi, jalpy­halyqtyq dengeyde boluy kerek. Árbir qazaqtyng ýiinde túratyn tarihty biz jazyp jatyrmyz dese bolady. Árbir oqushy, әrbir student, әrbir qoyshy, әrbir injener oqyp, ruhy kóterilip, lәzzat alatyn tarih boluy kerek. «Babalarym mynaday eken ghoy» dep, ruhtaryn, otanshyldyq qasiyetin kóteretin tarih jazu kerek. Qazir bizding tarihymyzdy tarihshy­larymyzdyng әlsizdiginen jazushylar jәne basqa sala maman­dary jazyp jatyr. Mysaly, Iliyas Esen­berliyn, Qoyshyghara Salgharaúly, Aqseleu Seydimbek, sol siyaqty men de basqa mamandyqtan kelip otyrmyn. Al onday taqyrypqa baryp jatqan kәsiby tariyh­shylar joq. Tariyh­shymyz dep kókiregin úryp kelgen tarihshy­larymyzdyng tarihty jaza almay, ghylym jazudyng ornyna bәri úrlanyp bireuding doktorlyq enbekterin jazyp, osy jerde otyryp kóldeneng tabys tauyp, siyrek kezdesetin kitaptarymdy úrlap, talan-tarajgha salyp, tarap ketti. Osynday tәrbiyesi joq, mәdeniyeti tómen tarihshy­lardan qanday halyqtyq tuyndylar shyghuy mýmkin? Al shyn mәnine kelgende, qazaq tarihynyng әlemdegi orny bólek, eng bay, eng tereng tarih ekeni belgili, biraq osyny aityp, halyqqa jetkizip otyrghan tarihshylardy kórgen joqpyn. Sebebi qazaq halqy týrik imperiyasynyng qarashanyraghy bolyp otyr. Býkil mәdeniyet kóshpendilerden shyqqan dep batys ghalymdary moyyndap otyr. Býkil týrkitildes bauyrlar bizdi atajúrt deydi. Al ózimiz sony sezinbeymiz. Qolda bardyng qadiri bolmay otyr. Ýlken ghalym, senator Ádil Ahmetovting dәleldeui boyynsha, maya taypalary sonau kezde bizden ketken. Olardyng qoldanghan sózderining ózi bizding tilmen sәikestigi әldeqashan dәleldenip qoyghan, sol siyaqty qazba tarihy múrada nemisting svastikasy, bes júldyzynyng Altay ónirinen tabyluy dinning element­terining bizden bastau alghandyghyn, bizding dәuirimizden segiz myng jyl búrynghy «Altyn adamnyn» tabylyp jatqany mәdeniyetimizding óte joghary ekenin kórsetedi.

- Bizding tarihymyzda genosid dep tabyluy tiyis aqtandaqtar kóp. Biraq tarihshylar múnday bastamalardy kóteruge kelgende enjar. Nelikten?

- Bizding tarihshylardyng jasyqtyghy, bizde shyghyp jatqan Arhaim qazba qalasyn orystar iyemdenip otyr. Tura solay, bizding aimaqta tabylyp jatqan arheologiyalyq múralardy ózgeler birde parsyniki deydi, birde basqaniki deydi. Bizding tarihshylar osyghan júmghan auyzdaryn ashpaydy. Ayaghyna deyin tolyq zerttelgen eshqanday kezeng joq. Biren-saran tarihshylar óz kýshimen óz qarjysyna zerttep, jazyp jatyr. Al tarih mamandary әli ýnsiz keledi. Negizinen, tariyhqa bet búryp jatqan basqa mamandardyng adamdary. Búl ne degen tendensiya! Bolat Nәsenov degen aghamyzgha Alla taghala kýsh-quat bersin, búrynda Respublikalyq salyq inspek­siyasyn basqarghan, keyin zeynetke shyq­qannan song óz qarajatyna barlyq Resey­ding múraghattarynan derek jinap, 12 tom kitap shyghardy! Tap-taza derek kózderi. Endi jәne 15 tom kitapty shygharghaly jatyr. Qazaqstandyq barlyq ghalymdardyng jasamaghan enbegin bir ózi jasap otyr dep aita alamyn. Men de ózimning manday terimmen kelgen aqshamdy salyp, qazaq tarihyna júmsap otyrmyn. Bireuler týsiner, bireuler týsinbes, últtyq mýddege degen kózqarasym osynday. Sebebi últtyng ruhy - onyng tili men tarihynda. Qazaq halqy - әlemde tendesi joq halyq. Bayaghyda orystar qazaq halqynyng salt-dәstýrin, әdil by sot jýiesin zerttegen kezde «Búl nege negizdelgen?» dep súraghan. Sonda ata-babamyz argha negizdelgenin aitqan. Ar degen ne? Oryssha audarmasy bolmaghan son, ony «vysshiy morali» degen. Qazaqta «Malym - janymnyng sadaqasy, janym - arymnyng sadaqasy» degen sóz bar. Qazir «aryng bar ma?» degen sózdi aitatyn adam joq dese de bolady. Eger ar dep aitylsa, ar jaghynda onyng jany saudagha týsui mýmkin. Qazir úyat pen namysqa ghana bara alamyz. Múny da úrpaqtyng azghyndauynyng bir kórinisi deuge bolady. Tarihtan otan­sýigishtik qasiyet payda bolady, sondyqtan Otanymyzdyng ózining filosofiyasy, sayasaty, ekonomikasy osydan kelip shyghady. Sol siyaqty bizding ústanyp otyrghan dinimizding de ózindik filosofiyasy boluy tiyis. Din degenimiz - ol adamnyng jýregindegi Jaratushygha degen senim. Al onyng arghy jaghynda qúlshylyqtyng formalary, jasalatyn amaldary bar: bes uaqyt namaz, meshitke baru, oraza ústau, zeket beru. Eger islam dini eng songhy din bolsa, eng songhy payghambar, eng songhy qasiyetti kitap Qúran Kәrim bolsa, barlyq baylyq islam mem­leketterining tabanynyng astynda bolsa, nege músylman memleketteri eng artta qalghan memleketter qatarynda bolyp otyr? Tipti halqy jalanayaq kóshede jýr. Búl Qúdaydan qoryqpaghandyqtan bolyp jatqan joq pa? Qarap otyrsan, býkil әlem dindi payda tabu ýshin ústanyp, halyqty ekspluatasiyalap, sayasat kózine ainal­dyryp otyrghan­dyghyna kózimiz jetti. Din arqyly qazir arabtar ózining iydeolo­giyasyn jýrgizip otyr dese bolady. Halyqty kerek kezinde paydalanyp otyrghany bel­gili. Eger men namazhan bolsam, qúlshylyq jasap jýrsem, biraq mening qúlshylyghymnan elim irip-shirip, búzylyp jatsa, bolashaghyna núqsan kelip jatsa, múnday dinning eshkimge de keregi joq! Biz elding bolashaghyn oilauymyz kerek. Ol ýshin dinning dúrys filosofiyasyn týsinuimiz qajet. Jaqynda Sayasat jәne óner institutynda ziyaly qauym ókilderi jinalghan dóngelek ýstelde islam dinin tómengi taptyng dini dep qorytyndy shygharghan. Nege olay? Joq, islam dini - býkil adamzatqa týsken eng songhy joghary din. Al bizdegi kórinis mýlde basqasha bolyp otyr.

Qazir Qazaqstanda 2800 meshit bar eken. Al sol meshitke kimder barady? Studentter, qarapayym júmysshylar, zey­netkerler taghy basqa qarapayym halyq barady. Sheneunikter músylman bola túra, bir ministrdi, onyng orynbasar­laryn, senatorlardy, deputattardy, pro­kuror­lardy, oblys, audan, auyl әkimderin, kishigirim bastyqsymaqtardyng bireuining júma namazynan qalmay qatysyp jýrgenin kórdiniz be? Joq! Sonda olar Qúdaydan qoryqpay ma? Qazirgi kezde armandap, ansap qol jetkizgen dinimizding ahualy qanday? Kórinisin ózdering kórip, kuә bolyp otyrsyndar. Mysaly, Almaty, Astana, Aqtau, Aqtóbedegi, Shúbarshi, Kenqiyaq audandaryndaghy siyaqty oqighalar beleng ala bastady. Sol jerde terroristerdi «qyrdyq, joydyq» dep mәz boldyq.Oylanyp qarasaq, kimdi joydyq? Qara qazaqtyng toghyz balasyn joydyq. Sol jerde bir ananyng eki birdey balasy opat boldy. Olardy kim teris jolgha týsuge mәjbýrlep otyr, oghan kim kinәli? Áriyne, sol jerding әkimi, polisiya bólimsheleri, Qazaqstan diny basqarmasy kinәli. Sebebi sol jerde meshiti bar, imamy bar. Olar júmys istemegen, olar bir kýnde terrorist bolyp shyqqan joq. Qazirgi kezde dinnen shoshityn, qorqatyn halge jettik. Ásirese ata-analar balalaryn qay dinge, qay aghymgha kirip ketedi dep zәreleri qalmay jýrgenderin kórip otyrmyz. «Din - mem­leketten bólek» degen sayasat ústanyp otyrmyz, osy eki jaqtaghy halqymyz bireu ghoy. Elbasynyng hidjap turaly aitqany, halqymyzdy baysaldy dinge shaqyruymyz kerek. Qazir dinimizdi dúrys týsinbegen­dikten, jastarymyz shoqsha saqal qoyyp, qyzdarymyz arabsha túmshalanyp, oranyp-býrkenip, otbasynda ata-ana­larymen til tabysa almay, býlinip jat­qanyn kórip otyrmyz. Sharighatta «júmaq  - ananyng tabanynyng astynda» degen, demek, әiel adamnyng qoghamdaghy orny óte joghary. Áyel adam - bireuding qyzy, bireuding sýigen jary, bireuding qaryndasy, apasy, ol - ýlken ana. Al islamdaghylar әiel adamdy jekemenshikke ainaldyryp, oghan zat retinde qaraydy, túmshalap orap, tek kózin ghana kórsetip, qolynda balasy, sómkesi, jazdyng ystyq kýnderi borsha-borsha terletip, izinen ertip jýredi. Ol nege qoghamda emin-erkin pikirin aityp, júrtpen birdey otyrmasqa, jýrmeske?

Qazaqstanda radiodan aitqanday, jýzge, myngha juyq basqa últ ókilderi bizding elding azamattyghyna qol jetkizip jatyr. Búlardyng kópshiligi kimder? Qytay, Sudan, Aljiyr, Pәkistan, Aughannan kelip, aq kóilek kiyip, din taratyp jýrgender. Búlardan ýlken mәdeniyet, órkeniyet ýirene almaymyz, kerisinshe, damushy elding eteginen tartady.

- Songhy kezderde elimizde jappay meshit salu beleng alyp ketti...

- Meshit Alla taghalanyng rizashy­lyghy ýshin salynady. Adamdy qúlshylyq jasap, imandylyqqa, mәdeniyettilikke kóterip, sabyrlylyqqa shaqyratyn jer ghoy. Meshit saludyng erejeleri bar. Meshit salu ýshin Alla taghalanyng jolynda jýruing kerek. Eng manyzdysy, meshitti manday terinmen tapqan qarajatqa salu kerek. Al qazir ekining biri jarysyp salyp jatyr. Ákimning de, sheneunikterding de salyp jatqan meshitteri qaptaghan paragha túrghyzylyp jatqandyghy kýiindiredi. Meshitting qalay paydalanylyp jatqandyghy da - ýlken problema. Men eki meshit salghan adammyn. Diny basqarmagha baryp, meshitti asyp-tasqannan salghan joqpyn, halqymnyng imandylyghyn kóterip, jastardyng dúrys jolgha týsui ýshin saldym, sondyqtan sauatty imam berinder, ailyghyn ózim tólep otyrayyn degenge deyin bardym. Sanasy tómen jazushy­symaqtar meni «eki meshit saldyrdym» dep maqtanyp otyr depti. Mening múnday opasyzdardyng dengeyine týskim kelmey, jazghandaryn elemedim. Birtalay qarjygha salynghan qarausyz meshitting tóbesinen su aghyp, býlinip jatyr dep estidim.

- Tәuelsizdigimizding 20 jyly ishinde últtyq tengemizding keskin-kelbeti jii ózgerdi. Tól tengemizding alghashqy avtorlarynyng biri retinde býgingi tengening suretine kóniliniz tola ma?

- Týgi de únamaydy. IYdeologiyasy da, kompozisiyasy da úyatty. Ishki qorghanystary da nashar. Halyqty «keremet ónerlerimen» aldap soqty. Alghashqy tengege men jan-tәnimdi salyp, óz qarajatymdy salyp shygharghan edim. Álemde ol birinshi ondyqtyng ishindegi sapaly valuta bolatyn. Sonymen qatar ol elimizdegi myqty iyde­ologiya qúraly bola bildi. Ál-Farabiydin, Abylay hannyng kim ekenin bildirip, tanytqanbyz. Al endi birneshe qazaqtyng arqasynda últtyq tengemiz joq boldy.  Olar Elbasyn da aldap, últtyq tengemizdi barynsha qorlaghan edi. Sol kezde menen Serik Janbolat «Ayqyn» gazetine tenge turaly súhbat alghan bolatyn. Jana tengening shyghuyna halyq jәne 52 deputat qarsy bolghan. Bayaghy aqyndar aitqan edi: «Qazaqtyng qazany bar, qaqpaghy joq, kóringen kók it jalap ketip jatyr» dep. Qazandy halqymyz yrys-berekege tenep, itti oghan jaqyndatpaytyn. Al qazir bizding qasiyetti qazanymyzdy itter mauqy basylmastan jalap, jep, elimizden qút-bereke ketip jatqanday...

- Sayasatpen ainalysu oiynyzda bar ma? Mysaly, alda parlament saylauy bar degendey...

- Qazirgi sayasatqa enip, ishinde quyrshaq rólin somdaghannan tynysh jýrgen dúrys. Mening jasap jatqan júmysym sol deputattardyng jasaghanynan asyp týsip jatsa, halqyma degen paydam tiyip jatsa, Parlamentke ne ýshin baramyn? Yaghny ol jerge barmay-aq, elge paydam tiyip jatsa bolghany emes pe?

- Siz yrymshyl, tabighattyng tyl­sym­darynan ýreylenetin adam siyaq­tysyz. Juyrda ghana halqymyzdyng týrli tabighy apattardan aman boluyn tilep, apat bolghan Medeu shatqalynda tasattyq berdiniz.

- Ýreylenu emes, tabighatty týsinu kerek. Mysaly, búghan bir dәlel, qasiyetti Qúran Kәrimde adamdardyng niyeti búzylyp jatqan kezde Alla taghala apat jiberip otyrady delingen. Oghan mysaldar kóp. 1992 - 1993 jyldary Tәjikstanda tómengi jәne jogharghy kishlaktar atysyp, soghysyp jatqanda, sol jerlerde qansha jer sil­kinip, qansha su basty. Armeniya men Ázir­bayjan qyrylysyp jatqan tústa ýsh audanda jer silkinip, 1988 jyly Arme­niyanyng ýsh audanyn jermen-jeksen qyldy. Al bizde juyrda ghana bir kýnde toghyz ret jer silkinisi boldy. Al Medeu shatqalynda ýsh jaghy da taumen yqtalyp túrghan jelsiz jerde qúiyn bolyp, terekter synghan. Ózim sol oryngha barghanda ózgeshe bir energiyanyng bar ekenin sezdim. Adamgha týsetin apatty terekke týsirip, bizge eskertu bergen sekildi. Qoghamnyng býlinuin osydan-aq angharugha bolady. Qúran sýrelerinde de búghan aiqyn dәlelder jeterlik. Qoghamnyng búzylghany, onyng ishinde Baluan Sholaqta bolghan jas qyzdardyng «emshek jarysy» bolghany ne súmdyq? Ol abai.kz-te tal­qylandy da. Al biz jaqynda Alla tagha­ladan elding amandyghyn súrap, dúgha jasadyq. Bizding bayyrghy yrymdary­myzdyng ózi ghylymy negizge sәikes kelip otyrghan. «Sadaqa bәlening betin qaytarady» degen. Sondyqtan oghan atýsti qaraugha bolmaydy.

- Súhbatynyzgha raqmet. Isiniz algha basa bersin!

Avtor: Ardaq QÚLTAY

http://alashainasy.kz/person/26447/

0 pikir

Ýzdik materialdar

Syni-esse

«Talasbek syilyghy»: Talqandalghan talgham...

Abay Mauqaraúly 1489
Bilgenge marjan

«Shyghys Týrkistan memleketi beybit týrde joghaldy»

Álimjan Áshimúly 3257
Birtuar

Shoqannyng әzil-syqaqtary

Baghdat Aqylbekov 5529