Qazaqstanda qos әlipby boluyna ýzildi-kesildi qarsymyn
Qazaqstanda qos әlipby boluyna ýzildi-kesildi qarsymyn. Nege?
1. Til halyqty úiystyrushy, biriktirushi basty faktor. Ózge elderde solay. Eki әlipby Qazaqstandy naqty eki lagerige bólip tastaydy. Ol orys tildi lageri jәne qazaq tildi lageri. Onday bólinis qazirding ózinde bar, al eki әlipby ony zandyq negizde shegelep tastaydy degen sóz.
2. Den Syaopinning "bir jotada qos jolbarys biylik jýrgize almaydy" degen sózi bar. Sol siyaqty bir memlekette eki týrli әlipbiyding boluy da qate. Qazaq tildi orta men orys tildi orta ýnemi qaqtyghysqa әkeletin mәselege ainalady. Bankte, әkimdikte, kýndelikti ómirde, qújat rәsimdeu sәtterinde eki taraptyng qarama-qayshylyghy anyq biline bastaydy. Ol basynda sózdik qaqtyghys, artynsha is-әrekettik túrghydan qaqtyghystargha úlasuy mýmkin. Oghan esh jol beruge bolmaydy.
3. Ekonomikalyq túrghydan da búl ýlken shyghyn. Latyn әlipbiyinde bir, kirillisada bir qújattar jasap, kitaptar basu eki ese shyghyn bolmaq.
4. Eki әlipbiyding boluy orys tilin kýsheytip, orys әlemine kýsh beredi. Sebebi qazirding ózinde latyn әlipbiyine negizdelgen jýiege kóshkisi kelmey, "óy orys mektebine bere salamyz" deytin jandar kóbeyde. Ata-anasy kirillisada bilim alghandar, balalaryn da kirillisamen oquyn qalaydy. Sebebi latyn әlipbiyin týsinbeymiz degen jansaq pikir bar. Onyng ýstine qoghamda latyn әrpine negizdelgen әlipbiydi latyn tili dep shatasyp jýrgender de kóp.
5. Eki әlipbii bar el - týbi ekige jarylady. Búl óz qolymyzben qazaq jerinde 38 paralleli jasau ghana dep bilemin.
Men latyn әlipbii jýiesine kóshudi qos qoldap qoldaymyn. Kóshsek tolyq kósheyik. 18 mln Qazaq Elining azamaty tolyq kóshuge mindetti. Soltýstikke jaltaqtap, eki әlipbiydi qatar alyp jýremiz deu, eki kemening basyn ústap, sugha ketu. Qazaqstan búl mәselede saq boluy tiyis. Bir ghana dýniyeni úghu kerek: bir el - bir әlipbiy!
Ashat Qasenghalidyng әleumettik jelidegi paraqshasynan
Abai.kz
