Mausymnyng 16-shy júldyzynda «Aliternativa» últtyq zertteuler instituty «Qazaqstannyng últtyq mýddeleri: qoghamdyq ólshemi» atty dóngelek ýstel úiymdastyrdy. Politolog A.Chebotarev sóz sóilep ashqan son, Núrtay Mústafaev, Qanat Núrov, Talghat Esmaghambetovter últtyq mýddening manayyna jolamaytyn abstraktyly oi-pikirlerin shýldirley jóneldi.
«Últ taghdyry» qozghalysynyng Basqarma mýshesi Bolat Dýisenbi: «Últtyq iydeya – tәuelsizdik kepili» atty óz tújyrymynda bizde әli kýnge últtyq iydeyanyng joqtyghyn algha tartqanda ghana, negizgi taqyrypqa er salghanday әser aldyq. «Jer halyqtyq menshikte bolyp, memleket tek onyng paydalanylu jaghyn rettep otyruy kerek»,– dep týiindedi oiyn sayasatker.
Memlekettik tilde sóileudi әdetke ainaldyrghan «Shanyraq» qoghamdyq birlestigining tóraghasy, belgili  sayasatker Asylbek Qojahmetov qazaqtyng qanday últ ekenin, ony týrli qoghamgha jiktep otyrghan shala qazaq, kosmopolitterding bet-beynesin jiliktey kele, biylik basyndaghylardyng osy memleketting negizin qúraushy qazaq últynyng mýddesine shyn mәninde qyryn qarap otyrghanyn tilge tiyek etti.
Tanymal sayasattanushy Aydos Sarym bolsa: «Jer men jer baylyghy qazaq halqyna qaytarylmay, qazaq jerin mekendegen ózge diasporalar da jaqsy ómir sýrmeydi»,– degen kózqarasyn bildirse, politolog Serik Saparghali: «Ózgeler qazaqtyng qonaqjaylylyghyn, kenpeyildiligin paydalanyp bayyp jatyr, al  qazekeng qayyrshylyq qamytyn jamylyp otyr. Endi ózgeler tilimizdi ýirengisi kelmeydi, mensinbeydi. Eng bastysy, býgingi biylikke qazaqtyng qayyrshylyq kýn keshui óte qolayly bolyp túr»,– degen oy aitty.

Quanysh Múqtay   
«Qazaqstan Zaman» gazeti 18 mausym 2009 jyl