KSRO qayta qúryla ma?
Resey deputattary birinen keyin biri Qazaqstanmen baylanysty territoriyalyq mәselening shetin shyghara bastady.
Keshe V.Mironovtyng taghy bir sandyraghyn tyndap tang qaldym. Ol KSRO-ny emes, Resey imperiyasyn aityp otyr eken. Tynday kele, onyng oiy KSRO siyaqty jana odaq qúru emes, 21-ghasyrda «Tәuelsiz Qazaqstannyng óz erkimen Resey imperiyasyna qayta qosyluy» turaly mәseleni kóterip otyrghany anyq bayqaldy.
V.Mironov ózining «Reseyge qosu» turaly sandyraq әngimesinde Ózbekstan, Gruziya, Pribaltika elderi turaly sóz qozghaudan meylinshe qashqaqtap, mәseleni tek Qazaqstangha qaray búrumen boldy...
Áriyne, onyng «argumenti» onyng shalasauatty bilimine say «KSRO zanyna sýienetindikten», ol búl zannyng kýshi búrynghy barlyq Odaqtas Respublikalargha da qatysty «qoldanylatynyn» ashyq aituy kerek edi. Biraq oghan onyng jýregi daualamady.
Sol arqyly ol «Resey әzirge tek Qazaqstangha ghana әlimjettik jasaugha qauqarly» degen oidy aitty dese bolady...
Nege? Ókinishti jeri de osy Qazaqstan BÚÚ qúramyndaghy, Halyqaralyq kelisimsharttargha qoly qoyylghan, Reseymen shegarasy moyyndalghan, tipten, Reseymen kepildikke otyrghan jәne Euraziyalyq ekonomikalyq odaqqa, Kedendik odaqqa enip ketken el emes pe edi?
Endeshe, Óz basyna taghy bir agressor degen jaman ataqty ilu Reseyge ne ýshin qajet? degen súraq tuatyny zandy..
Endi ol Reseyding ózining «bas auruy» dep qoyalyq ta, biz onyng sebebin ózimizden izdep kóreyik...
Sonda, onyng eng basty sebebi retinde oligarhiya mәselesi algha shyghady eken...
Álemde Qogham men memleketterding damu zandylyqtary turaly nebir teoriyalar bar. Olardyng kóbi tarihy túrghyda dәleldenip, qazir klassikalyq teoriya retinde moyyndalghan. Sonyng biri - Oligarhiyalyq memleket.
Onyng basty belgilerining biri - Oligarhiyalyq basqaru jýiesindegi memleketting qauipsizdigining óte tómen boluy.
Sebebi, múndayda Oligarhiya men Memlekettik damu arasynda ortaq maqsat bolmaydy.
Halyqtyq memleketting maqsaty - ózin ózi nyghaytu bolsa, Oligarhiyalyq memleketting maqsaty - memleketti oligarhiya maqsatyna baghyndyru.
Áriyne, búl oligarhiyalyq maqsatta da "memleketti nyghaytu" týsinigi bar. Biraq ol "memleketti baylyq kózi retinde qoldanu" baghytynda ghana jýzege asady.
Sondyqtan, naqty bir jaghdaylarda oligarhiyalyq jýie "memlekettik qorghanysty" ózderining jeke mýddelerine aiyrbastap jiberu qaupi joghary bolady.
Eger búl jaghday memlekette ornyqsa, onda oghan qarsy syrtqy kýshter ashyqtan ashyq boy kótere bastaydy...
Múnday tәsildi AQSh 20-shy ghasyr boyy әlemde nәtiyjeli qoldandy...
Ol turaly "Ispovedi ekonomicheskogo ubiysy" atty kitapta jaqsy bayandalghan...
Endi mine, Resey kesh te bolsa, osy tәsildi kórshisine qoldanghysy keletinin kórsetti...
Ol mýmkin, bizdegi Últtyq (memlekettik) mýdde baghytynyng әlsiregenining belgisi bolar bәlkim?
Sizder qalay oilaysyzdar?
Ábdirashit Bәkirding jazbasy
Abai.kz