Tәuelsizdikke - 30 jyl. BÚÚ-daghy Qazaqstan
Qazaqstan 1992 jyldyng 2 nauryzynda Birikken Últtar Úiymynyng 168-shi mýshesi retinde tirkeldi. Búl dýniyejýzilik qoghamdastyq moyyndaghan manyzdy oqigha edi. Sebebi, 1945 jyly qúrylghan atalmysh úiym 76 jyl ótse de, qazirgi tangha deyin balamasyz jahandyq úiym retinde adamzat qajettiligi men mýddesi ýshin qyzmet etip keledi.
Qazaqstan Tәuelsizdik alghan uaqyttan beri Úiym Jarghysynyng qaghidattary men maqsattaryn tolyq ústanatynyn BÚÚ-men tabysty әriptestik ornatu arqyly kórsetip keledi.
Mәselen, 29 jyl ishinde Qazaqstan Respublikasynyng Preziydenti BÚÚ-nyng shtab-pәterine 11 ret baryp, Bas Assambleyanyng jalpysayasy debattarynda 9 mәrte sóz sóiledi. Odan bólek Úiymnyng bas hatshylary Kofy Annan, Pan Gy Mun jәne Antoniu Gutterish Qazaqstangha resmy saparmen birneshe ret keldi. Al, 2011-2013 jyldary Qazaqstan Preziydenti Qasym-Jomart Toqaev Úiymnyng Bas hatshysynyng orynbasary – BÚÚ-nyng Jeneva bólimshesining Bas diyrektory lauazymyn atqardy.
Al, BÚÚ minberinen Qazaqstan jariyalaghan negizgi halyqaralyq bastamalar qataryna: 29 tamyzdy Halyqaralyq yadrolyq synaqtargha qarsy is-qimyl kýni dep jariyalau, Aziyadaghy ózara is-qimyl jәne senim sharalary jónindegi kenesti shaqyru, Biologiyalyq qauipsizdik jónindegi halyqaralyq agenttikti qúru, BÚÚ-nyng Ortalyq Aziya elderining ekonomikasy ýshin arnayy baghdarlama qúru jәne taghy basqalar jatady.
2017-2018 jyldary Qazaqstan Ortalyq Aziyada birinshi bolyp BÚÚ Qauipsizdik Kenesining túraqty emes mýshesi bolyp saylandy. Búl – elimizding úiym mýsheligindegi sharyqtau shegi deuge bolady.
Al, 2017-2018 jyldary Qazaqstan Birikken Últtar Úiymynyng Qauipsizdik kenesin tóraghasy boldy. Osy uaqytta Qazaqstan halyqaralyq úiymnyng tóraghasy retinde Birikken Últtar Úiymynyng hatshylyghy arqyly qauipsizdik kenesining ýzdiksiz kýdelikti júmysyn atqaryp otyrdy.
Qazaqstan tóraghalyq etken uaqytta pikirtalas pen konsultasiya, brifing formatynda 30-gha juyq otyrys ótikizilip, qorytyndylary shygharyldy.
Mәselen, 2018 jyldyng 18 qantarynda Qazaqstannyng túnghysh preziydenti Núrsúltan Nazarbaevtyng bsshylyq etuimen “Jappay qyryp joy qaruyn taratpau: senim sharalary” taqyrybyndaghy brifing Qazaqstannyng Birikken Últtar úiymynyng Qauipsizdik kenesinde tóraghalyq etuining basty sharasy retinde qarastyryldy.
Ayta ketu kerek, Qazaqstan Birikken Últtar Úiymynyng Qauipsizdik kenesine saylanghan Ortalyq Aziyadaghy alghashqy memleket.
Qazaqstannyng BÚÚ-gha Tóraghalyghy ayasynda Birikken Últtar Úiymy Qauipsizdik kenesi delegasiyasynyng Kabulgha sapary Qazaqstan tóraghalyghynyng manyzdy is-sharasy retinde qarastyryldy. Shara barysynda el tizginin ústaghan azamattar azamattyq qogham ókilderi men sayasy partiyalardyng ókilderimen kezdesti. Sapar barysynda Aughanstan ýkimetining ózara baylanys mәselelerin sheshu jónindegi mәseleler qarastyryldy.
Nәtiyjesinde, Kabuldaghy dalalyq missiya Qauipsizdik kenesining Aughanstangha alghashqy sapary boldy.
Sonymen qatar, Birikken Últtar úiymy ayasynda Qazaqstan Terrorizmsiz әlemge qol jetkizu jobasy ayasyndaghy auqymdy is-shara ótkizdi. Onyng negizgi maqsaty – 20445 jylgha deyin seriktes elderding halyqaralyq koalisiyasyn qúru jәne terrorizmsiz әlem qalyptastyru. Qazaqstannyng búl bastamasy BÚÚ basshylyghy tarapynan jәne Qauipsizdik Kenesining terrorizmge qarsy bólimsheleri tarapynan qyzu qoldaugha ie boldy.
Al, Qazaqstannyng tóraghalyghynyng ereksheligi – BÚÚ Qauipsizdik Kenesine alty memleket mýshe bolyp tirkeldi. Olar: Niyderland, Ekvatorlyq Gviyneya, Kuveyt, Kot-d Ivuar, Peru, Polisha memleketteri edi. Olar Qauipsizdik kenesi zalynyng aldyna óz tularyn ornatty.
Qazaqstan óz kezeginde Birikken Últtar Úiymynyng Qauipsizdik Kenesinde kýn tәrtibindegi barlyq mәselelerdi beytarap sheship, transparentti jәne ashyq tóraghalyq etti.
Odan bólek, Qazaqstannyng BÚÚ-men ekijaqty qarym qatynasy elimizde de qarqyndy damu ýstinde. Oghan dәlel- QR Ýkimeti men BÚÚ yntymaqtastyghy jónindegi baghdarlamasy.
Býginde Qazaqstanda BÚÚ jýiesining 23 qúrylymy júmys atqarady.
Al, 2019 jyldyng 1 mamyrynda Almaty qalasynda QR Preziydentining qatysuymen BÚÚ jýiesining 16 úiymy ornalasqan halyqaralyq úiymdardyng jana ghimaraty ashyldy.
Abai.kz