Jazushy S.T. Semenovtyng úly jazushy L.N.Tolstoymen 1894 jylghy әngimesinen... Bolghan әngimeni audarmay, sol kýiinde berudi jón kórdim.  

...94 godu mne dovolino podrobno prishlosi uslyshati ot Liva Nikolaevicha ob ego otnosheniy k zemelinoy sobstvennosti. Nasha derevnya poluchalo sebe zemlu, ya byl upolnomochennym, y mne prishlosi ezditi v Moskvu s hlopotamy po etomu delu. Lev Nikolaevich y na etu zimu priyehal v Moskvu. Kogda ya priyshel k nemu y obiyasniyl, pochemu ya v Moskve, Lev Nikolaevich sprosil menya:

- Chto je, y vy pokupaete na svoy chasti?

- Y ya...vosemi desyatiyn.

Lev Nikolaevich ulybnulsya y progovoriyl:

- Nu, vas-to y bog prostiyt.

- Kak bog prostiyt, razve eto bolishoy greh?- izumilsya ya.

- Konechno. Zemlya bojiy dar, ona ne mojet byt nichiey sobstvennostiu. Ona neobhodima, kak svet y vozduh, y doljna byti svobodna, kak svet y vozduh dlya vseh.

- No ona ne svobodna. Ona razobrana po rukam. Nam nadoelo platiti za arendu, my reshily ukrepiti ee za soboy.

- Poetomu ya y govoru, chto vas y bog prostiyt, a vot teh, kto polizuetsya zemley y jmet ey drugiyh, togo bog ne prostiyt.

- Kak je byti?

- Zemlya doljna byti osvobojdena, sobstvennosti na nee unichtojena. Vladenie zemley esti strashnoe zlo, y zlo eto budet iskoreneno.

- No vedi prejnie vladelisy na eto ne soglasyatsya. Ony schitait zemlu prinadlejashey im po pravu.

- Y razboyniki, nagrabivshie raznogo dobra, eto dobro schitait svoiym, no vedi prejnie vladelisy ne priznait za nimy etogo prava?

- Otnyatoe doljno prinadlejati zakonnomu vladelisu, a zakonnyy vladeles zemly - vesi narod.

Mine, aqyl-oyymen, mәngi ólmes talantymen әlemdi tanqaldyryp, óz elining jәne shet elderding shalghay týkpirlerinen jýzdegen, myndaghan adam hat arqyly jәne izdep kelip, ózderin tolghandyrghan jaylar turaly aqyl súraghan kemengerding jerdi jeke menshikke beru turaly oi-tolghamy. Shirkeu dinsiz dep shettetken ghúlama Qúdaydy úmytpaydy.

Qúday jaratqan jerdi satu kýnә deydi. Al sol shirkeuge, meshitke júma sayyn baratyn býgingining tek qúlqynyn ghana oilaghan bay-manaptary, tóresymaqtary Qúdaydy, o dýniyeni oilay ma, tәubesine kele me? Býkil halyqqa ortaq jerdi ózderi jaratqanday talan-tarajgha salu Qúday isine qiyanat jasau emes pe? Býgingi arany ashylghan, kózi toyymsyz betsizder Qúdaydan qorqudy da qoydy. Qazaq jeri qater ýstinde túr. Jerden airylsa, qazaq qanghyp qalady. Jerdi satu - eldi satu. Jerdi satu,  jalgha beru mәselesine nege birjola tyiym salynbaydy? Múnyng astarynda ne jatyr?

Tek әdildikti, shyndyqty baghyt-baghdar etip ústaghan úly adamnyng jer turaly jogharyda aitqan sózine qanday dau aita alasyn?

Damir Ábishev,  

jurnalist, Qazaqstannyng mәdeniyet qayratkeri.

Qostanay qalasy

Abai.kz