Жазушы С.Т. Семеновтың ұлы жазушы Л.Н.Толстоймен 1894 жылғы әңгімесінен... Болған әңгімені аудармай, сол күйінде беруді жөн көрдім.  

...94 году мне довольно подробно пришлось услышать от Льва Николаевича об его отношений к земельной собственности. Наша деревня получало себе землю, я был уполномоченным, и мне пришлось ездить в Москву с хлопотами по этому делу. Лев Николаевич и на эту зиму приехал в Москву. Когда я пришел к нему и объяснил, почему я в Москве, Лев Николаевич спросил меня:

- Что же, и вы покупаете на свою часть?

- И я...восемь десятин.

Лев Николаевич улыбнулся и проговорил:

- Ну, вас-то и бог простит.

- Как бог простит, разве это большой грех?- изумился я.

- Конечно. Земля божий дар, она не может быт ничьей собственностью. Она необходима, как свет и воздух, и должна быть свободна, как свет и воздух для всех.

- Но она не свободна. Она разобрана по рукам. Нам надоело платить за аренду, мы решили укрепить ее за собой.

- Поэтому я и говорю, что вас и бог простит, а вот тех, кто пользуется землей и жмет ею других, того бог не простит.

- Как же быть?

- Земля должна быть освобождена, собственность на нее уничтожена. Владение землей есть страшное зло, и зло это будет искоренено.

- Но ведь прежние владельцы на это не согласятся. Они считают землю принадлежащей им по праву.

- И разбойники, награбившие разного добра, это добро считают своим, но ведь прежние владельцы не признают за ними этого права?

- Отнятое должно принадлежать законному владельцу, а законный владелец земли - весь народ.

Міне, ақыл-ойымен, мәңгі өлмес талантымен әлемді таңқалдырып, өз елінің және шет елдердің шалғай түкпірлерінен жүздеген, мыңдаған адам хат арқылы және іздеп келіп, өздерін толғандырған жайлар туралы ақыл сұраған кемеңгердің жерді жеке меншікке беру туралы ой-толғамы. Шіркеу дінсіз деп шеттеткен ғұлама Құдайды ұмытпайды.

Құдай жаратқан жерді сату күнә дейді. Ал сол шіркеуге, мешітке жұма сайын баратын бүгінгінің тек құлқынын ғана ойлаған бай-манаптары, төресымақтары Құдайды, о дүниені ойлай ма, тәубесіне келе ме? Бүкіл халыққа ортақ жерді өздері жаратқандай талан-таражға салу Құдай ісіне қиянат жасау емес пе? Бүгінгі араны ашылған, көзі тойымсыз бетсіздер Құдайдан қорқуды да қойды. Қазақ жері қатер үстінде тұр. Жерден айрылса, қазақ қаңғып қалады. Жерді сату - елді сату. Жерді сату,  жалға беру мәселесіне неге біржола тыйым салынбайды? Мұның астарында не жатыр?

Тек әділдікті, шындықты бағыт-бағдар етіп ұстаған ұлы адамның жер туралы жоғарыда айтқан сөзіне қандай дау айта аласың?

Дамир Әбішев,  

журналист, Қазақстанның мәдениет қайраткері.

Қостанай қаласы

Abai.kz