Sóz joq, ghylymgha әrkimning de talasy bar. Biraq ghylymnyng joly osy eken dep songhy kezderi elimizde jappay pilottyq jolmen qorghalghan doktorlyq dissertasiyalar qatary kóbeyip ketti. Qarapayym tilmen aitqanda, oqymystylardyng kóz mayyn tauysyp jazghan enbekterine «qúda týsushiler» sany jyldan jylgha «jasaryp» keledi. Eldegi bilim tútqasyn ústaghan azamattardyng basyn «auyrtyp» kelgen búl mәsele aqyry «Antiplagiat» jýiesin ómirge әkeldi.

Sóz joq, ghylymgha әrkimning de talasy bar. Biraq ghylymnyng joly osy eken dep songhy kezderi elimizde jappay pilottyq jolmen qorghalghan doktorlyq dissertasiyalar qatary kóbeyip ketti. Qarapayym tilmen aitqanda, oqymystylardyng kóz mayyn tauysyp jazghan enbekterine «qúda týsushiler» sany jyldan jylgha «jasaryp» keledi. Eldegi bilim tútqasyn ústaghan azamattardyng basyn «auyrtyp» kelgen búl mәsele aqyry «Antiplagiat» jýiesin ómirge әkeldi.

Shyndyghy kerek, onay jolmen ghalym shekpenin iyqqa ilushiler  qarasy kenes qúshaghynan shyqqan elderding barlyghynda jappay «sәnge» ainalghan. Degenmen postkenestik elderding birsypyrasy pilottyq júmystardy joigha dәrmensiz kýide. Tek ghylymgha әu bastan-aq bey-jay qaramaytyn reseylikter jappay pilottyq kóshirmege qarsy kýresti ótken jyly qolgha aldy. Biz de teriskeydegi kórshimizding ókshesin basa «Antiplagiat» jýiesining túsauyn kestik. Yaghny búl pilottyq jobanyng negizgi mindeti erterekte jariyalanghan ghylymy enbekterding rúqsat etilmegen kóshirmesin toqtatu, sonday-aq atalmysh enbekterding kóshirmesining jana ghylymy júmystarda bar-joghyn anyqtau. Qazaqstan Respublikasy Bilim jәne ghylym ministri Janseyit Týimebaevting aituynsha, jana jýiening negizgi baghyty - ghylymy enbekterdin  basqa júmystardan kóshirilmeuin nemese búrynghy jariyalanghan júmystardyng qaytalanbauyn aldyn alu ýshin jana ghylymy enbekke taldau jasau bolyp tabylady. «Kliyent-server» negizinde qúrylghan búl jýie әrtýrli formattaghy derekter jinaghyn saqtay otyryp óndeu paketin qúrady. Sonday-aq barlyq aqparat jýiesi boyynsha tolyq mәtindi izdeuge mýmkindik beredi.

-  Qazirgi uaqytta jana ghylymy júmystargha taldau jәne salystyru jýrgiziletin derekterding etalondyq bazasy tolyqtyrylyp jatyr. Yaghny jalpy kólemi 2 500 qújatty qúraytyn testik massiv qúryldy. Bolashaqta kóshirip aludy tekseru kólemi keneytiletin bolady. Búl jýie tek qana dissertasiyalardy ghana emes, sonday-aq basqa da ghylymy enbekterdi, oqulyqtar men oqu qúraldaryn saraptaugha da paydalanylmaq,- deydi ministr myrza.

Jana jýie qolgha alynghaly beri ministrlikte dissertasiyalyq kenester jýiesin janghyrtu is-sharalary pysyqtalypty. Ótken jyly elimizde 176 ghylymy dissertasiyalyq kenes júmys istese, biyl olardyng qatary edәuir qysqarghan. Naqty toqtalsaq, býginde 225 ghylymy mamandyq boyynsha 141 dissertasiyalyq, onyng ishinde 137 - doktorlyq, 4 - kandidattyq kenes qyzmet atqaruda. Ol ol ma, «Antiplagiat» jýiesi izdenushiler men dissertasiyalyq kenesterge de talapty tópelep qoyyp jatyr. Byltyr 200-den astam dissertasiyagha teris sheshim qabyldanyp, 16-sy qabyldanbay, 154 júmystyng keri qaytaryluy sózimizge dәlel.

Ministrding aituynsha, ghylymy dәrejeler berude teris sheshim qabyldaugha iytermeleytin sebepterding biri materialdardyng úqsastyghy men avtorgha silteme jasamau. Endeshe jalghan júmystardy, bireuden kóshirilip alynghan nemese birneshe ghylymy enbekterdi toptastyryp bir júmys jasaugha baghyttalghan dissertasiyalardy der kezinde anyqtau maqsatynda әzirlengen «Antiplagiat» jýiesi búdan bylay ghylym salasyna qatang tәrtip ornatpaq. Demek keleshekte elimiz sany bar da sapasyz ghalymdardan tazaryp, az da bolsa «saz» oqymystylar qatary kóbeymek.

«Núr Astana» aptalyghy.