Kesheli-beri әlem sayasatshylarynyng talqysyndaghy taqyryp – Belarusi preziydenti Aleksandr Lukashenkonyng oppozisiyalyq jurnalist әri bloger Roman Protasevichti tútqyndau operasiyasy boldy.

Belarusi polisiyasy oppozisiyalyq jurnalist, bloger, NEHTA Telegram arnasynyng búrynghy bas redaktory Roman Protasevichti tútqyndau ýshin bortynda 12 memleketting 170-ke juyq jolaushysy otyrghan úshaqty Minski әuejayyna «kýshtep» qondyrghan.

Irldandiyalyq «Ryanair» әuekompaniyasyna tiyesili úshaq Afinadan Vilinuske úshap bara jatqan. «Flihtradar24» sayty keltirgen derekterge kóz jýgirtsek, «Ryanair» úshaghy Litva shekarasyna jaqyndap qalghan kezde Minskige keri búrylghan. «Azattyqtyn» Belarusi qyzmetining jazuynsha, ekipaj baghyttyng ózgergenin jolaushylargha habarlamaghan.

Belarusi biyligining hәm Aleksandr Lukashenkonyng baspasóz qyzmetining aqparattaryn jariyalaytyn «Pul Pervogo» Telegram arnasynyng mәlimetinshe, úshaqty Minskige qondyrugha tikeley Lukashenko pәrmen bergen. Sebebin: «Úshaqta bomba boluy mýmkin degen aqparat jetken son, úshaqty Minskige qondyrugha Aleksandr Lukashenkonyng ózi búiryq bergen. Onymen qosa, jolaushylar úshaghyn qorghap jýru ýshin MiyG-29 joyghysh úshaghyn jәne jibergen», - dep týsindiripti.

«Ryanair-din» enshiles kompaniyasynyng ókili Mihal Kachmarchiyk: «Úshaqtyng Belarusike qonuynyng sebebi – ekipaj dispecherding aitqanyna baghynuy kerek boldy», - degen. Al úshaqta bomba qoyylghanyna qatysty aqparat joq jәne tekseru kezinde de eshqanday bomba nemese jarylghysh zattar anyqtalmaghan.

Belarusi biyligi úshaqtyng Minskige mәjbýrli týrde qondyryluyn Roman Protasevichti tútqyndau operasiyasymen baylanystyrmaytynyn aitqan. Bylaysha aitqanda, jay ghana sәikestik degenge keltirgen.

Bir qyzyghy, Roman Protasevich Afinadan úshar aldynda ózin әuejaydan bastap әldekimderding andyp jýrgenin, tipti onyng qújattaryn suretke týsirip almaq bolghanyn habarlaghan.

Belarusitegi oppozisiyalyq-koordinasiyalyq kenesting mýshesi, eks-mәdeniyet ministri Pavel Latushko «Ryanair» úshaghynan tek qana Roman Protasevich qana emes, taghy bes adam Vilinusqa úshpay, Minskide qalghanyn, onyng beseui – Resey azamaty ekenin habarlaghan. Ol sonday-aq, Belarusi biyligi «Ryanair» úshaghyn atyp jiberemiz» dep qorqytqanyn aitqan.

Belarusitegi keshegi jaghdaygha qatysty Halyqaralyq qauymdastyq basshylaryna birinen song biri mәlimdeme jasap, Belarusi biyligining joyghysh úshaq jiberip, «Ryanair» úshaghyn kýshpen qondyruyn – terrorlyq әreketke tenep, qatang shara qoldanugha shaqyruda. Qaranyz:

Litva preziydenti Gitanas Nauseda: «Vilinuske úshyp kele jatqan jolaushylar úshaghy mәjbýrli týrde Minskige qondyryldy. Úshaqtaghy sayasy belsendi, Nexta-nyng negizin qalaushy tútqyndaldy. Búl las әreketting artynda Beralusi rejiymi túr. Men Roman Protasevichti dereu bosatudy talap etemin», - dep jazghan.

Sonymen qatar: «Men EO men NATO-daghy odaqtastarymyzdy azamattyq aviasiyagha Belarusi rejiyminen tóngen qauipke birlesip shara qoldanugha shaqyramyn. Halyqaralyq qauymdastyq múnday bassyzdyqtardy endigәri boldyrmau ýshin dereu shara qoldanuy kerek. Men múny Brusselidegi Europalyq keneste taghy aitamyn», - dedi Nauseda.

Germaniyanyng viyse-kansleri Olaf Sholis: «Belarusitegi jaghdaydan song EO «diktator» Aleksandr Lukashenkogha hәm onyng rejiymine qatysty shara qoldanuy kerek. Belarusi biyligining búl әreketi – Europanyng azamattyq әue qatynastaryna kiyligu», - dep mәlimdegen.

Germaniyanyng Syrtqy ister ministri Hayko Maas: «Biz jurnalist Roman Protasevichting jolda tútqyndaluyna alandaulymyz. Búl EK tarapynan elenbey qalmaydy. Biz EK-degi әriptesterimizben tyghyz baylanystamyz», - dedi.

Fransiya Syrtqy ister ministrligi Belarusi biyligining әreketin aiyptap, EO tarapynan birlesken qatang jauap berui kerektigin mәlimdegen. Sonymen qatar, «Ryanair» úshaghyna qatysty jaghdaydan son, Belarusi әue kenistigine joldardy jabu jaghdayy da kýn tәrtibinde ekenin aitqan.

Úlybritaniya Syrtqy ister ministrligi: «Belarusi biyligining Protasevichke qatysty búl әreketining aqyry auyr jaghdaygha әkep soqtyrady», - degen.

Al Polisha premieri Belarusi әue kompaniyalaryna EO territoriyasymen úshugha tyiym salu kerektigin mәlimdegen. Ol sonday-aq, Protasevichting tútqyndaluyna qatysty Polishadaghy Belarusi elshisining Syrtqy ister ministrligine shaqyrtylghanyn habarlaghan.

Avstriya Syrtqy ister ministrligi de Belarusitegi keshegi jaghdaygha baylanysty Halyqaralyq tergeu jýrgizilui kerektigin aitqan.

Gresiya Syrtqy ister ministrligi «Ryanair» úshaghynyng Minskige kýshpen qondyryluyn – «pirattyq әreket» dep baghalaghan.

Al Latviyalyq AirBaltic kompaniyasy «Ryanair» úshaghyna qatysty jaghdaydan song Belarusike úshpau turaly sheshim qabyldaghan.

OSCE tóraghasy Ann Linde Roman Protasevichti dereu bosatu turaly mәlimdede jasap, Belarusi biyligining búl әreketin Europalyq Kenestegi әriptesterimen aqyldasatynyn jazghan.

Europalyq kenes basshysy Sharli Miysheli Halyqaralyq tergeu jýrgizu kerektigin aitty.

NATO-nyng Bas hatshysy: «Vilinuske úshyp kele jatqan úshaqtyng Minskige mәjbýrli týrde qondyryluyna qatysty jaghdaydy múqiyat baqylap otyrmyz. Búl óte qauipti jaghday jәne Halyqaralyq teregudi qajet etedi», - dep mәlimdegen.

Belarusi preziydenttigine ýmitker bolghan Svetlana Tihanovskaya: «Býginnen bastap birde-bir adam Belarusi aspanynan úsharda óz qauipsizdigine senimdi bolmaydy», - dep mәlimdedi.

Girona, Spain - March 29, 2018: Ryanair airline airplane Boeing 737 in Girona airport in sunny day

Al «Ryanair» basshylyghy: «Minskide bizding úshaqtan Roman Protasevichpen birge KGB qyzmetkerleri de týsip qaluy mýmkin», - dep mәlimdegen.

Týiin. 25 jastaghy Roman Protasevich songhy uaqta «Belarusi golovnogo mozga» Telegram arnasyn jýrgizip kelgen. Oghan deyin NEHTA Telegram arnasynyng negizin qalaushy hәm redaktory bolghan. Al NEHTA Telegram arnasy Belarusitegi ótken preziydenttik saylauda Aleksandr Lukashenkogha qarsy narazylyq aksiyalary kezinde tynbay júmys istegen. Kerek deseniz, narazylyq aksiyalarynyng «miy hәm baghytshysy» bolghan.

Osyghnan deyin Lukashenko biyligi NEHTA Telegram arnasyn «ekstremistik arna» dep tanyp, Roman Protasevichti «terrorister tizimine» qosqan. Al Roman Protasevichting ózi jeke bas qauipsizdigine baylanysty birneshe jyl búryn Belarusiten ketken.

Abai.kz