Elordanyng soltýstik jaghynda 30 shaqyrymday jerde Tónkeris degen auyl bar. Osy auyldyng qorymynda danqty baluan Qajymúqan atamyzdyng әjesi Aqysh (Aysary) jerlengen.

Biyl baluan atamyzdyng tughanyna 150 jyl tolghan dataly merekesine baylanysty astanalyq Myrzabek Kýjimov degen azamattyng bastamasymen apamyzdyng basyna belgi tas qonggha bardyq. Zirat basynda bizdi bayqastap auyl imamy Kenjebay Sadimov jýr eken. Búl jigit bizding kelgen maqsatymyzdy bilgen son:

– Myna ziratta Aqysh әjemizden basqa Qajymúqannyng tughan anasy Kәbiranyng da ziraty jatyr, - degeni. Biz әriyne, tandandyq. Óitkeni, osydan 20 jyl búryn Aqysh әjemizding jambasy tiygen jerdi kórsetken Halyq qariya men Dayrabayúly Quat ekeui atalmysh ziratta Kәbiranyng jerlengeni jayly aitaqanymen dәl mynau dep núqyp túryp kórsete almaghan-tyn.

Sodan Kenjebaydyng izimen erip jýrip, adamzat balasynyng alyby, joyqyn kýsh iyesi Qajymúqandy dýniyege әkelgen apamyzdyng (Kәbiranyn) basyna baryp ayat oqydyq. Kenjebaydyng aituyna qaraghanda, osy auylda Rahymberdi degen adam bolypty.

Ruy –qypshaq. Osy kisining Kәbira jәne Sәbira degen eki qyzy bolghan eken. Kәbira Qajymúqannyng әkesi Múnaytpasqa jar bolsa, Sәbiranyng kýieuining aty Sәrsenbay eken. Onyng Kókim degen balasy bolghany jayly bilemiz.

Al Kókimning úrpaghy múnda túrmaydy. Yaghni, Sәrsenbay men Múnaytpas baja. Al Sәrsenbaydyng әkesi әigili Lúq batyr. Lúq pen Ernaq attasqan dos bolghan...

Jogharydaghy әngimege qanyqqan biz Kenjebaygha: - Kәbiranyng ziratyn qaydan bilesiz, - dep súradyq.

Ol:

– Mening tughan jerim osy Tónkeris auyly. Ákelerimiz Qajymúqan әuleti, apasy Aqysh pen tughan anasy Kәbiranyng kózin kórgen adamdar edi. Búl adamdar bizding bala kezimizde «Qajymúqannyng anasy Kәbiranyng ziraty mynau, әjesi Aqyshtyng ziraty anau» dep bizge aityp, tapsyryp otyratyn. Tipti bala kýnimizde ýlken kisiler basyna kelip qúran baghyshtaytyn. Óz basym keyingi jastargha da amanat retinde aityp jýrmin, - dedi.

R.S. Qajymúqan baluan jayly jazylghan kórkem әdeby shygharmalardyng ishindegi eng shyndyqqa jaqyny jazushy Qalmaqan Ábdiqadyrov (1901-1964)  jazghan "Qajymúqan" povesi. Osynda aitylghan  kórkem-derekke sýiensek, Kәbira jaryqtyq balasy Múqandy (Qajymúhan) jaryq dýniyege әkelip, ózi mәngilikke attanyp ketken.

Yaghni, Qajymúqan 1871 jyly tudy desek, anasy da osy jyly 18-19 jasynda dýniyeden ótken. Demek, Kәbira apamyzdyntughan jyly - 1853 jyldar shamasy.

Beken Qayratúlynyng jazbasy

Abai.kz